به چه علت انسان خمیازه می‌کشد؟

آیا این سئوال که «چرا انسان خمیازه می‌کشد؟» تاکنون به ذهن‌تان خطور کرده است؟ اگر بله، این مقاله پاسخ دقیق آن را در اختیارتان قرار می‌دهد.
همه، از جمله انسان‌ها و حیوانات مانند هم، خمیازه می‌کشند. اما اصولاً انسان به چه علت خمیازه می‌کشد؟ خمیازه یک عمل غیر ارادی است. که موجب می‌شود ریه‌ها عمل دم را همراه با کشش همزمان پرده‌های گوش انجام داده و به دنبال آن بازدم صورت می‌گیرد. این پدیده گاهی می‌تواند پیام غیر کلامی قدرتمندی باشد که اغلب بسته به شرایط دارای چندین معنی احتمالی مرتبط با آن است. سئوالات بسیاری در رابطه با این پدیده وجود دارد که از جمله‌ی آنها می‌توان به این موارد که چه چیزی موجب بروز آن می‌شود، چرا مسری است و از این دست اشاره کرد. پاسخ به این سئوالات در ذیل آورده شده است.

اطلاعات ضروری

خمیازه یک عمل غیر ارادی است که موجب می‌شود دهان خود را باز کرده و به طور عمیق نفس بکشیم. آن را یک عمل غیر ارادی گویند به این دلیل که حتی در شکم مادر خود نیز این عمل را انجام می‌دهیم. براساس چند تحقیق صورت گرفته، یک جنین 11 هفته‌ای قادر به خمیازه کشیدن است. نظریه‌های متعددی در رابطه با علل آن وجود دارد.

• نظریه فیزیولوژیکی:

بر اساس این نظریه، بدن ما این وضعیت را ایجاد می‌کند که اکسیژن بیشتری را به بدن وارد ساخته و دی اکسید کربن تشکیل شده را از بین ببرد. این دقیقاً علت خمیازه کشیدن ما اغلب به هنگام نشستن در یک گروه یا جمع بزرگ است به این دلیل که این گروه بزرگ دی اکسید کربن بیشتری تولید می‌کنند. بدن ما سعی می‌کند با وارد کردن اکسیژن بیشتر، از شر دی اکسید کربن خلاص شود.

• نظریه‌ی خنک کردن مغز:

برخی از مطالعات انجام شده، به این حقیقت اشاره دارند که این پدیده موجب خنک شدن مغز زمانی که بیش از حد گرم شده باشد، می‌گردد. مغز زمانی می‌تواند بهترین عملکرد خود را داشته باشد که خنک باشد و انسان و سایر حیوانات به منظور سازگار ساختن خود با این وضعیت تطابقاتی را شکل داده‌اند.

• نظریه تکامل:

بر اساس نوعی طرز فکر، نیاکان ما شروع به خمیازه کشیدند تا بدین ترتیب دندانهای آنها قابل رؤیت شده و دیگران دچار بیم و هراس شوند. این نظریه شاخ و برگهایی نیز یافته است به گونه‌ای که بر اساس این نظریه‌ی جدید، این عمل از زمان انسان نخستین شکل گرفته است تا نشانه‌ای باشد برای ایجاد تغییراتی در فعالیتهایی که در حال حاضر به انجام می‌رسند. اگر بخواهیم در مورد روند تکاملی آن صحبت کنیم بایستی بگوییم که این پدیده راهی برای حفظ هوشیاری و یا گوش بزنگی ما بوده است.

• نظریه ملالت و خستگی:

براساس مطالب آورده شده در برخی واژه نامه‌ها، خمیازه به دلیل خستگی، ملالت و یا خواب آلودگی ایجاد می‌شود. آن را می‌توان به عنوان نشانه‌ای برای تغییر فعالیتهای جاری به حساب آورد.
گرچه هر یک از این نظریه‌ها علل وقوع آن را توجیه می‌کنند، اما تمام آنها نقاط ضعف خود را دارند.

و به چه علت خیازه مسری است؟

آیا تاکنون به این فکر کرده‌اید که چرا زمانی که کسی را می‌بینید در حال خمیازه کشیدن است شما نیز دچار خمیازه می‌شوید؟ حدود 55% کسانی که در حال مشاهده‌ی فردی دیگری بوده که مشغول خمیازه کشیدن است خود نیز در ظرف پنج دقیقه این عمل را انجام می‌دهند. براساس برخی تحقیقات صورت گرفته، این عمل نوعی همدلی یا هم احساسی به حساب می‌آید. در گذشته این حالت، روشی بود که به منظور علامت دادن به یکدیگر بکار برده می‌شده است و چیزی که اکنون به عنوان یک واکنش مسری مشاهده می‌کنیم در واقع واکنش به جا مانده از اجداد بشری است. نظریه همدلی مورد آزمایش قرار گرفت. گروه‌هایی که مورد آزمایش قرار گرفتند کودکان مبتلا به اوتیسم و غیر مبتلا به اوتیسم را شامل می‌شدند. این مطالعات نشان دادند که کودکان مبتلا به اوتیسم در مقایسه با کودکان غیر مبتلا به اوتیسم، احتمال کمتری دارند که پس از مشاهده‌ی فردی در حال خمیازه کشیدن، خود نیز مبادرت به این عمل نمایند به این دلیل که نشان دادن همدلی یا هم احساسی در کودکان مبتلا به اوتیسم بسیار مشکل است. گرچه تعدادی از گونه‌های حیوانات و ماهی‌ها خمیازه می‌کشند، اما مشاهده شده است که این پدیده تنها در انسانها و سایر پستانداران نخستین مانند میمون و شامپازه به صورت مسری است.

ارتباط با خستگی

خیلی اوقات، زمانی که خسته هستیم، متوجه می‌شویم که به طور مداوم خمیازه می‌کشیم. همین حالت زمانی که تحت استرس و فشار روحی قرار داریم صادق است. این وضعیت به این دلیل رخ می‌دهد که دمای مغز هنگامی که فرد خسته و یا محروم از خواب بوده، افزایش یافته است. خمیازه موجب خنک شدن مغز می‌شود. همچنین به عنوان نشانه‌ی تشنج بکار برده می‌شود، در عین واحد انجام بیش از حد آن نشان دهنده‌ی وجود مشکلاتی در خنک شدن مغز است.
امیدوارم پاسخ سئوالات مربوط به این عمل را یافته باشید. آیا دوست دارید چند واقعیت مرتبط با آن را بدانید؟ به طور متوسط، یک خمیازه تقریباً شش ثانیه به طول انجامیده و ضربان قلب به میزان 30% افزایش می‌یابد. پیش از خاتمه دادن به این مقاله، از شما می‌خواهم که به این سئوال صادقانه جواب دهید. از زمان شروع به خواندن این مقاله چند مرتبه خمیازه کشیدید؟
سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه‌های پزشک متخصص در نظر گرفته شود.