تغذيه و دندان هاي سالم کودک
چه نوع تغذيه اي براي داشتن دندان هاي سالم و محکم توصيه مي شود؟ کودکان براي حفظ رشد مناسب و سلامتي خود، بايستي از تمامي گروه هاي اصلي غذايي استفاده کنند که اين گروه ها شامل پنج گروه اصلي نان و غلات، ميوه ها، سبزي ها، شير و لبنيات و گروه گوشت و حبوبات است. مصرف زياد و بيش از حدّ مواد کربوهيدرات دار باعث خرابي دندان ها مي شود. مواد کربوهيدراتي شامل انواع کيک، آب نبات، کلوچه، نوشيدني هاي شيرين ، مواد نشاسته دار مثل چيپس و برشتوک است. علت اصلي پوسيدگي دندان ها ، باقي ماندن مواد کربوهيدراتي بر روي آنهاست. براي حفظ سلامتي بيشتر دندان کودکان ، توصيه هايي را در مورد انتخاب صحيح و مصرف غذاها براي شما بيان مي کنيم :
1- ميوه و سبزي فراواني در يخچال داشته باشيد و به عنوان ميان وعده ، به جاي مواد کربوهيدرات دار، به کودک خود بدهيد. ميوه و سبزي هايي را به کودک خود بدهيد که آب زيادي داشته باشد مثل هلو ، هندوانه ، طالبي ، خربزه ، کرفس و خيار . موز و کشمش را کم مصرف کنيد ، زيرا نسبت به ساير ميوه ها داراي قند بيشتري هستند، اگر هم مصرف کرديد بلافاصله مسواک بزنيد.
2- به همراه ناهار يا به عنوان ميان وعده، پنير مصرف کنيد. مصرف انواع پنير به خصوص پنير کهنه مثل پنير چدار باعث ترشح بزاق مي شود و بزاق تکه هاي غذا را از دندان ها دور مي کند.
3- مواد غذايي چسبنده را که نياز به جويدن زيادي دارند، مصرف نکنيد. کشمش، انجيرخشک، کلوچه، پاستيل، عسل ، شيره، شکلات هاي چسبنده و شکلات کاکائويي به دندان ها مي چسبند و بزاق نمي تواند آنها را از دندان جدا کند. اگر کودک شما چنين مواد غذايي را مصرف کرد، بايستي بلافاصله دندان هاي خود را مسواک بزند.
4- خوراکي هاي شکردار را با وعده هاي غذايي مصرف کنيد نه به عنوان ميان وعده. اگر مي خواهيد به عنوان دسر به کودک خود شيريني بدهيد، آن را بلافاصله بعد از خوردن وعده غذايي اصلي به او بدهيد، زيرا در مواقع صرف وعده هاي غذايي، بزاق زيادي در دهان وجود دارد که تکه هاي غذا را از دندان ها جدا مي کند. نوشيدن مايعات بعد از غذا هم خرده هاي غذا را از دندان ها دور مي کند.
5- کودک خود را عادت دهيد تا جايي که ممکن است به دفعات کم، ميان وعده مصرف کند، زيرا دفعات زياد ميان وعده ها بيشتر از مقدار غذاي مصرف شده در هر ميان وعده، در پوسيدگي دندان ها موثر است. در فاصله ي بين وعده هاي غذايي ، بزاق خرده هاي غذا را از دندان ها پاک مي کند، در نتيجه از عمل باکتري ها جلوگيري مي کند. مصرف مکرر ميان وعده ها بدون فاصله زماني ومسواک نکردن دندان ها، غذاي مورد نياز باکتري هاي مولد پوسيدگي را فراهم کرده، در نتيجه با ايجاد پلاک هاي دنداني، پوسيدگي دندان را تسريع مي کند. بنابراين تا حدي که امکان دارد تعداد ميان وعده ها را کاهش دهيد، طوري که بيشتر از يک يا دو بار در روز نشود. بعد از مصرف ميان وعده - مخصوصاً اگر خوراکي شيرين و چسبنده بود- حتماً دندان خود را مسواک بزنيد.
6- مواد غذايي شيرين را که روي دندان باقي مي مانند، مصرف نکنيد. آب نبات هاي سفت، نقل و شکلات باعث مي شوند همواره يک لايه قندي روي دندان ها وجود داشته باشد و باعث پوسيدگي دندان مي شود.
7- مواد غذايي را که شکر ندارند ، مصرف کنيد.
8- هرگز موقع خواب يک شيشه حاوي شير، شيرخشک، آب ميوه يا نوشيدني شيرين ديگر را به دست کودک خود ندهيد. اين نوشيدني ها حاوي شکرهستند. اگر موقع خواب بايد به کودک يک شيشه حاوي نوشيدني بدهيد، آن را از آب سالم پر کنيد که هم دندان ها را از ذرات غذا تميز مي کند و هم شکر ندارد، در نتيجه از پوسيدگي دندان ها جلوگيري مي کند.
9- از منابع غذايي کلسيم دار در برنامه غذايي کودک خود استفاده کنيد که باعث استحکام دندان ها مي شود. منابع غني از کلسيم عبارتند از شير ، ماست ، پنير، ماهي و سبزيجات سبز رنگ مثل کلم ، کلم بروکلي ، اسفناج و جعفري.
ساير توصيه ها :
1- اگر کودک آدامس مصرف مي کند، آدامس هايي را که شکر ندارند يا شيرين کننده آن گزيليتول (XYLITOL) است، به او بدهيد. گزيليتول باکتري هاي دهان را کاهش مي دهد و عمل جويدن، ترشح بزاق را افزايش مي دهد.
2- براي سالم نگه داشتن دندان هاي کودک، از محلول فلورايد ، مسواک و نخ دندان استفاده کنيد. بهترين راه براي جلوگيري از پوسيدگي دندان ها، استفاده روزانه از خمير دندان فلورايد دار در هنگام مسواک زدن است. فلورايد به داخل دندان ها نفوذ مي کند و از پوسيدگي دندان جلوگيري مي کند. حداقل دو بار در روز و بعد از هر وعده غذايي يا ميان وعده، دندان هاي کودک خود را مسواک کنيد يا به او بگوييد مسواک بزند.اگر امکان مسواک زدن دندان ها در بين وعده هاي غذايي وجود ندارد، حداقل دهان را چندين بار با آب بشوييد. بهترين راه براي جلوگيري از پوسيدگي دندان ها، استفاده روزانه از خمير دندان فلورايد دار در هنگام مسواک زدن است. حداقل يک بار در روز از نخ دندان استفاده کنيد تا ذرات غذايي را از بين دندان ها و زير لثه پاک کند.
3- بعد از دادن دارو به کودک خود، دندان هاي او را مسواک کنيد. داروهايي مثل شربت سرفه حاوي قند است که باکتري موجود در دهان آن را به اسيد تبديل مي کند. اين اسيدها باعث از بين رفتن ميناي دندان ( لايه محافظ و سخت روي دندان ) مي شوند.
4- به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنيد تا از سلامت دندان هاي کودک خود مطمئن شويد. اولين بار که بايد کودک خود را نزد دندانپزشک ببريد، در سن يک سالگي يا شش ماهگي است که کودک شروع به دندان در آوردن مي کند . مراجعه مرتب به دندانپزشک باعث مي شود که اگر کوچکترين مشکل و پوسيدگي در دندان ها پيدا شود، سريعاً آن را برطرف کنيد
منبع: روزنامه جام جم
1- ميوه و سبزي فراواني در يخچال داشته باشيد و به عنوان ميان وعده ، به جاي مواد کربوهيدرات دار، به کودک خود بدهيد. ميوه و سبزي هايي را به کودک خود بدهيد که آب زيادي داشته باشد مثل هلو ، هندوانه ، طالبي ، خربزه ، کرفس و خيار . موز و کشمش را کم مصرف کنيد ، زيرا نسبت به ساير ميوه ها داراي قند بيشتري هستند، اگر هم مصرف کرديد بلافاصله مسواک بزنيد.
2- به همراه ناهار يا به عنوان ميان وعده، پنير مصرف کنيد. مصرف انواع پنير به خصوص پنير کهنه مثل پنير چدار باعث ترشح بزاق مي شود و بزاق تکه هاي غذا را از دندان ها دور مي کند.
3- مواد غذايي چسبنده را که نياز به جويدن زيادي دارند، مصرف نکنيد. کشمش، انجيرخشک، کلوچه، پاستيل، عسل ، شيره، شکلات هاي چسبنده و شکلات کاکائويي به دندان ها مي چسبند و بزاق نمي تواند آنها را از دندان جدا کند. اگر کودک شما چنين مواد غذايي را مصرف کرد، بايستي بلافاصله دندان هاي خود را مسواک بزند.
4- خوراکي هاي شکردار را با وعده هاي غذايي مصرف کنيد نه به عنوان ميان وعده. اگر مي خواهيد به عنوان دسر به کودک خود شيريني بدهيد، آن را بلافاصله بعد از خوردن وعده غذايي اصلي به او بدهيد، زيرا در مواقع صرف وعده هاي غذايي، بزاق زيادي در دهان وجود دارد که تکه هاي غذا را از دندان ها جدا مي کند. نوشيدن مايعات بعد از غذا هم خرده هاي غذا را از دندان ها دور مي کند.
5- کودک خود را عادت دهيد تا جايي که ممکن است به دفعات کم، ميان وعده مصرف کند، زيرا دفعات زياد ميان وعده ها بيشتر از مقدار غذاي مصرف شده در هر ميان وعده، در پوسيدگي دندان ها موثر است. در فاصله ي بين وعده هاي غذايي ، بزاق خرده هاي غذا را از دندان ها پاک مي کند، در نتيجه از عمل باکتري ها جلوگيري مي کند. مصرف مکرر ميان وعده ها بدون فاصله زماني ومسواک نکردن دندان ها، غذاي مورد نياز باکتري هاي مولد پوسيدگي را فراهم کرده، در نتيجه با ايجاد پلاک هاي دنداني، پوسيدگي دندان را تسريع مي کند. بنابراين تا حدي که امکان دارد تعداد ميان وعده ها را کاهش دهيد، طوري که بيشتر از يک يا دو بار در روز نشود. بعد از مصرف ميان وعده - مخصوصاً اگر خوراکي شيرين و چسبنده بود- حتماً دندان خود را مسواک بزنيد.
6- مواد غذايي شيرين را که روي دندان باقي مي مانند، مصرف نکنيد. آب نبات هاي سفت، نقل و شکلات باعث مي شوند همواره يک لايه قندي روي دندان ها وجود داشته باشد و باعث پوسيدگي دندان مي شود.
7- مواد غذايي را که شکر ندارند ، مصرف کنيد.
8- هرگز موقع خواب يک شيشه حاوي شير، شيرخشک، آب ميوه يا نوشيدني شيرين ديگر را به دست کودک خود ندهيد. اين نوشيدني ها حاوي شکرهستند. اگر موقع خواب بايد به کودک يک شيشه حاوي نوشيدني بدهيد، آن را از آب سالم پر کنيد که هم دندان ها را از ذرات غذا تميز مي کند و هم شکر ندارد، در نتيجه از پوسيدگي دندان ها جلوگيري مي کند.
9- از منابع غذايي کلسيم دار در برنامه غذايي کودک خود استفاده کنيد که باعث استحکام دندان ها مي شود. منابع غني از کلسيم عبارتند از شير ، ماست ، پنير، ماهي و سبزيجات سبز رنگ مثل کلم ، کلم بروکلي ، اسفناج و جعفري.
ساير توصيه ها :
1- اگر کودک آدامس مصرف مي کند، آدامس هايي را که شکر ندارند يا شيرين کننده آن گزيليتول (XYLITOL) است، به او بدهيد. گزيليتول باکتري هاي دهان را کاهش مي دهد و عمل جويدن، ترشح بزاق را افزايش مي دهد.
2- براي سالم نگه داشتن دندان هاي کودک، از محلول فلورايد ، مسواک و نخ دندان استفاده کنيد. بهترين راه براي جلوگيري از پوسيدگي دندان ها، استفاده روزانه از خمير دندان فلورايد دار در هنگام مسواک زدن است. فلورايد به داخل دندان ها نفوذ مي کند و از پوسيدگي دندان جلوگيري مي کند. حداقل دو بار در روز و بعد از هر وعده غذايي يا ميان وعده، دندان هاي کودک خود را مسواک کنيد يا به او بگوييد مسواک بزند.اگر امکان مسواک زدن دندان ها در بين وعده هاي غذايي وجود ندارد، حداقل دهان را چندين بار با آب بشوييد. بهترين راه براي جلوگيري از پوسيدگي دندان ها، استفاده روزانه از خمير دندان فلورايد دار در هنگام مسواک زدن است. حداقل يک بار در روز از نخ دندان استفاده کنيد تا ذرات غذايي را از بين دندان ها و زير لثه پاک کند.
3- بعد از دادن دارو به کودک خود، دندان هاي او را مسواک کنيد. داروهايي مثل شربت سرفه حاوي قند است که باکتري موجود در دهان آن را به اسيد تبديل مي کند. اين اسيدها باعث از بين رفتن ميناي دندان ( لايه محافظ و سخت روي دندان ) مي شوند.
4- به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنيد تا از سلامت دندان هاي کودک خود مطمئن شويد. اولين بار که بايد کودک خود را نزد دندانپزشک ببريد، در سن يک سالگي يا شش ماهگي است که کودک شروع به دندان در آوردن مي کند . مراجعه مرتب به دندانپزشک باعث مي شود که اگر کوچکترين مشکل و پوسيدگي در دندان ها پيدا شود، سريعاً آن را برطرف کنيد
منبع: روزنامه جام جم
