الوافية في اصول الفقه

مؤلف:
عبدالله بن محمد بشروي خراساني، مشهور به فاضل توني (م 1071 ق).
زندگينامه و اظهار نظرها:
وي عالمي فاضل، فقيه، صالح، عابد، پارسا و يكي از اعلام بزرگ شيعه در قرن يازدهم بوده است. گفته شده كه وي در علم و كمال و فضيلت و تقوا، به مرحوم مقدس اردبيلي شباهت داشته است و چون حرّعاملي معاصر او بوده، بهتر از هر كس ديگر او را در امل الآمل توصيف نموده است.
وي مدتي در اصفهان در مدرسه ملا عبدالله مشغول تحصيل بود، سپس به مشهد رفت و مدتي در آنجا مي ماند، آن گاه به عزم زيارت ائمه از راه قزوين عازم عتبات شد، اما به درخواست خليل قزويني مدتي هم در قزوين ماند و سپس عازم زيارت گرديد و در ميان راه، در كرمانشاه ديده از جهان فرو بست. شايد رحلت وي در برگشت از زيارت بوده است.
تأليفات:
شرح الارشاد در فقه، فوائد المدينه در اصول، وافيه در اصول[1] و ... .
معرفي اجمالي كتاب:
اين كتاب از بهترين كتب اين فن است. كه مورد توجه و مرجع بسياري از فقها و اصوليوني بوده كه بعد از فاضل توني آمده اند. و شيخ انصاري در فوائد، بسياري از مطالب آن را مورد بحث و بررسي و استناد قرار داده است.
اين كتاب حاوي مسايل زير است:
مقدمه: تعريف اصول فقه، حقيقت و مجاز; باب اول: «در اوامر و نواهي»; باب دوم: «در عام و خاص»; باب سوم: «در ادله شرعي»; باب چهارم: «در ادله عقلي»; باب پنجم: «در اجتهاد و تقليد»; باب ششم: «در تعادل و تراجيح».
شروح و تعليقات:
شرح الوافيه، تأليف سيد جواد عاملي، صاحب مفتاح الكرامه (م 1226ق); شرح الوافيه، نوشته سيد حسن حسيني; شرح الوافيه، نوشته سيد صدرالدين محمد بن مير محمد باقر رضوي قمي; شرح الوافيه، نوشته سيدبحرالعلوم محمد مهدي بن سيدمرتضي بن سيد محمد طباطبائي بروجردي غروي (م 1212 ق).[2]
وضعيت نشر:
اين كتاب در يك جلد به زبان عربي، به وسيله مجمع الفكر الاسلامي، به تحقيق سيد محمد حسيني رضوي كشميري چاپ و منتشر شده است.

پی نوشت:

[1]. الذريعة، ج 15، ص 74; روضات الجنات، ج 4، ص 244.
[2]. الذريعة، ج 25، ص 17.

منبع:کتاب شناسي تفصيلي مذاهب اسلامي