سهیلا حاجیزاده
منبع: راسخون
منبع: راسخون
اگرچه بروز عفونت‌های مزمن مثانه در زنان بالاست، اما مردان نیز می توانند تحت تاثیر عفونت دستگاه‌های ادرای قرار گیرند. در زیر اطلاعاتی در رابطه با علل، علائم و درمان عفونت‌های مثانه ارائه شده است.
دستگاه ادراری شامل کلیه‌ها، مثانه، حالب‌ها و مجرای ادراری می‌باشد. در حالی‌که کلیه‌ها اندا های لوبیایی شکل هستند که مواد زائد را از خون تصفیه کرده و ادرار تولید می‌کنند، حالب‌ها لوله‌هایی هستند که ادرار را از کلیه‌ها به مثانه حمل می‌کنند. مثانه اندام توخالی است که ادرار را در خود ذخیره می‌کند. ادرار از طریق مجرای ادرار دفع می‌شود، هنگامی‌که عضلات مثانه با هم تماس پیدا می‌کنند، عضلات اسفنکتر استراحت می‌کنند. یک عفونت دستگاه ادراری هنگامی‌که باکتری وارد این اندام شده و در هر بخش از دستگاه ادراری تکثیر می‌یابد، رخ می‌دهد. باکتری‌ها می‌توانند به مثانه وارد شده و از طریق مجرای ادرار به طرف مثانه حرکت کنند. در این زمان، باکتری‌ها می‌توانند از طریق حالب‌ها از مثانه به سمت کلیه‌ها نیز حرکت کنند. رشد بیش از حد باکتری‌ها می‌تواند منجر به بروز التهاب مجرای ادرار، مثانه یا کلیه‌ها گردد.
شیوه عفونت دستگاه ادرار در زنان بالاتر از مردان می‌باشد و زمان به احتمال بیشتری به عفونت‌های مکرر مبتلا می‌شوند. عفونت‌های مزمن مثانه هنگامی که بیمار در طی شش ماه دو بار و یا در طی سال سه بار به کیست مبتلا شود، رخ می‌دهد. معمولا محیط اسیدی مهبل باعث رشد باکتری‌ها می‌شود، اما رشد بیش از حد باکتری‌ها می‌تواند زنان به سیستم ایمنی زنان آسیب برساند. زنان ممکن است تحت شرایط خاص به عفونت مثانه مبتلا شوند. برای مثال، زنانی که دارای تعداد بالاتری گیرنده‌های باکتریایی بر روی سلول‌های خود هستند، به احتمال زیاد به عفونت‌های مزمن مثانه مبتلا می‌شوند.
عوامل موثر
کیست از رشد بیش از حد باکتری‌هایی مانند باکتری اشرشیای کولای در دستگاه ادراری ایجاد می‌شود. با این‌حال، رشد بیش از حد پاتوژن‌هایی مانند انترکوکوس فسالیس و استرپتوکوکوس ساپروفیتیکوس نیز می‌توانند باعث بروز عفونت‌های مثانه شوند. وجود بیش از 100 هزار واحد تشکیل دهنده‌ی کلونی یکی از انواع باکتری‌ها در میلی لیتر ادرار در در یک نمونه‌ی ادرار نشان دهنده‌ی تعداد قابل توجهی باکتری در ادرار می‌باشد. معمولا تعداد بیش از 100 هزار واحد تشکیل دهنده‌ی کلونی در میلی‌لیتر در مورد عفونت ادراری مشاهده می‌شود. هنگامی‌که ادرار از طریق کاتتریزاسیون مثانه جمع آوری می ردد، التهاب مثانه می‌تواند به واسطه‌ی اختلالات تشریحی و یا عوامل دیگری که باعث حرکت باکتری به سمت مثانه می‌شود، رخ دهد. عفونت‌های دستگاه ادراری به عفونت‌های مزمن و غیر مزمن طبقه بندی می‌شود. در این‌جا برخی از علل شایع عفونت‌های عود کننده‌ی مثانه را بیان می‌کنیم.کاتتریزاسیون
کیست می‌تواند در بیمارستان ایجاد شود. کاتتریزاسیون ادراری که شامل قرار دادن یک لوله‌ی نازک و انعطاف پذیر در مجرای ادراری و یا مثانه جهت تخلیه‌ی ادرار می‌باشد، نیز می‌تواند باعث افزایش خطر ابتلاء فرد به کیست شود. این روش ممکن است قبل از انجام برخی از آزمایشات تشخیصی مورد نیاز باشد. استفاده از یک کاتتر ممکن است برای افرادی که بستری هستند و یا این‌که دچار بی اختیاری در ادرار هستند، توصیه شود. عفونت در صورتی‌که کاتتر و یا ناحیه‌ای از کاتتر خارج از بدن تمیز نباشد، می‌تواند رخ دهد.سنگ‌های مثانه
سنگ مثانه توده‌های کوچکی بوده که به واسطه‌ی تبلور مواد معدنی در ادرار تشکیل می‌شود. ادرار می‌تواند به دلیل تخلیه‌ی نامناسب مثانه تجمع یابد. در این زمان، آسیب عصبی می‌تواند عوارض جانبی را بر کنترل مثانه ایجاد کرده و از این‌رو منجر به نخلیه‌ی ناقص مثانه می‌گردد. وجود دیورتیکولا که کیسه‌هایی بر روی دیواره‌های مثانه می‌باشد، نیز می‌تواند مرتبط با تشکیل سنگ‌های مثانه باشد. در مورد مردان، پروستات بزرگ ممکن است به مجرای ادراری فشار وارد کرده و از این‌رو مانع از عبور ادرار و تخلیه‌ی آن گردد.دیابت
زنانی که مبتلا به دیابت هستند نیز مستعد ابتلا به عفونت‌های دستگاه ادراری می‌باشند. سطوح بالای گلوکز در ادرار می‌تواند باعث رشد بیش از حد باکتری کاندیدا آلبیکنز شود. سیستم ایمنی نیز ممکن است به دلیل دیابت‌ها ضعیف شود، به همین دلیل است که افراد دیابتی در معرض ابتلا به کیست قرار دارند.افزایش فعالیت جنسی
کیست Honeymoon یک اصطلاح محاوره‌ای مورد استفاده برای عود مجدد عفونت‌های مثانه در زنان به واسطه‌ی افزایش فعالیت جنسی درست بعد از ازدواج می‌باشد. این بیماری یک نوع کیست بدون عارضه می‌باشد. زنانی که دارای مجرای ادراری کوتاهی هستند، به میزان بیشتری در معرض ابتلا به عفونت‌های مجاری ادراری قرار دارند. از آن‌جا که باز شدن مجرای ادرار بسیاز نزدیک به واژن و مقعد رخ می‌دهد، باکتری‌های این مناطق می‌تواند به آسانی از مجرای ادراری به مثانه حرکت کنند. کیست تروماتیک فرم دیگری از کیست می‌باشد. آسیب به مثانه به واسطه‌ی مقاربت جنسی مکرر غیر طبیعی رخ داده که می‌تواند حرکت باکتری‌ها از روده به سمت مجرای ادرار شده و از این طریق این باکتری‌ها می‌توانند به مثانه برسند. استفاده از دیافراگم نیز می‌تواند باعث افزایش خطر توسعه‌ی عفونت‌های مزمن مثانه گردد. استفاده‌ی طولانی مدت از آنتی بیوتیک‌ها و یا اسپرم کش‌ها نیز عوارض جانبی بر فلور میکروبی واژن داشته و از این‌رو باعث افزایش خطر رشد بیش از حد باکتری می‌گردد. سطوح پایین استروژن در طی یائسگی نیز می‌تواند تعادل فلور میکروبی را در واژن تغییر دهد.در مورد کودکان، عفونت‌های مثانه می‌تواند به دلیل یبوست و یا اختلال نعوظ رخ دهد. اختلال نعوظ اشاره به عدم هماهنگی بین عضلات مثانه و مجرای ادرار دارد. عفونت‌های مثانه نیز می‌تواند توسط گرفتگی مجرای ادرار رخ دهد که اشاره به کاهش و یا توقف جریان ادرار دارد.
علائم و تشخیص
کیست می‌تواند باعث بروز علائم ناراحت کننده‌ای در بیمار گردد. برخی از این علائم که ممکن است فرد تجربه کند شامل:احساس سوزش هنگام درار کردن
ادرار مکرر در شب
کاهش حجم ادرار در هر بار ادرار کردن
افزایش تعداد گلبول‌های سفید در ادرار
اثرات خون در ادرار
علاوه بر علائم فوق، رنگ و بوی ادرار نیز ممکن است تغییر کند. ادرار ممکن است تیره رنگ به نظر برسد و دارای بوی بدی باشد. کودکانی که از کیست رنج می‌برند، احتمالا علائمی مانند کاهش اشتها، تحریک پذیری، استفراغ، ضعف یا درد در هنگام ادرار را تجربه می‌کنند. این علائم می‌تواند توسط افرادی که مبتلا به کیست‌های بینابینی هستند نیز نشان داده شود. کیست بینابینی که به عنوان سندروم درد مثانه نیز شناخته می‌شود، به نظر نمی‌رسد که توسط عفونت باکتریایی ایجاد شود.
پزشکان علاوه بر مطالعه‌ی علائم و بررسی سابقه‌ی پزشکی بیمار، ممکن است برخی آزمایشات تشخیصی خاص و روش‌های تصویر برداری را نیز جهت شناسایی علل بروز بیماری انجام دهند. آزمایش کشت ادرار یک بخش مهم جهت تشخیص عفونت‌های مجاری ادراری می‌باشد. آزمایش کشت ادرار اغلب به منظور تشخیص وجود پاتوژن‌ها و شناسایی موجودات به وجود آورنده‌ی بیماری صورت می‌گیرد.
استفاده از رژیم غذایی غنی از ویتامین C می‌تواند در کنترل رشد باکتریایی در دستگاه ادرار موثر باشد. آب قره قاط، آب سیب و آب پرتقال منابع خوبی از ویتامین C می‌باشند. در واقع، اعتقاد بر این است که آب قره قاط به منظور پیشگیری از عفونت‌های دستگاه ادراری بسیار موثر می‌باشد.
تخلیه‌ی ناقص مثانه، فرد را در معرض خطر توسعه‌ی عفونت قرار می دهد. بنابراین، به محض این‌که احساس نیاز به تخلیه‌ی ادرار کردید، این کار را انجام دهید.
زنانی که مستعد ابتلا به کیست‌های باکتریایی هستند، باید از برخی اقدامات خاص پیشگیرانه به منظور اجتناب از رشد بیش از حد باکتری ها استفاده کنند.
