بیماری‌های غدد اشكی

ریزش آب از چشم

آب‌ریزی از چشم عبارت است از جاری شدن غیرطبیعی و مستمر اشك از چشم به علت افزایش تولید آن و یا به علت ضعف یا اختلال تخلیه و یا وجود اشكال در ورود اشك به داخل بینی.
به طور عادی، ریزش آب از چشم در اثر ورود اجسام خارجی، ذرات غبار مواد مختلف و تحریك آن ایجاد می‌شود. علاوه بر آن‌ها، در افراد مسن ممكن است جاری شدن آب از چشم در اثر برگشتگی لبه‌ی پلك به داخل چشم (1) و كشیده شدن مژه‌ها روی قرنیه و تحریك آن ایجاد شود. یا برعكس ریزش آب از چشم در افراد سالمند ممكن است به علت برگشتگی لبه‌ی پلك پایینی به خارج (2) به وجود آید كه در این مورد موقعیت كیسه‌ی اشكی برای ورود اشك به آن نامناسب گردیده و در نتیجه اشك نخواهد توانست به طور طبیعی از چشم خارج شود.
معمولاً هنگامی كه عامل محرك حذف می‌شود آب‌ریزی از چشم نیز متوقف می‌گردد. علاوه بر آن‌ها، آب‌ریزی از چشم ممكن است در اثر عفونت‌های چشمی و یا سینوسی و در نتیجه با انسداد دستگاه اشكی بینی كه اشك را تخلیه می‌كند به وجود آید. نوزادان نیز ممكن است دچار ریزش آب از چشم باشند؛ زیرا كه دستگاه اشكی بینی آن ها به اندازه‌ی كافی تكامل نیافته است. معمولاً این عارضه تا سن 6 ماهگی به خودی خود رفع می‌شود. ماساژ ملایم ناحیه گوشه‌ی پلك و بینی ممكن است كمك كننده باشد.
جهت درمان آب ریزش چشم یا دمعه حجامت كرده و آب غوره یا آش آب غوره مصرف كنید و سرمه‌ی برگ شاه تره را هم به چشم بكشید.
• پوست هلیله‌ی زرد را هم چون غبار نرم بسایید و در چشم بكشید.
• زهره‌ی خروس را بخشكانید بعد مانند سرمه بسیار نرم ساییده و در چشم بكشید.
• به مدت 10 شب، هر شب 20 گرم هلیله‌ی سیاه كوبیده شده بخورید و سوخته‌های آهن را مانند سرمه بسیار نرم بسایید و در چشم بكشید.
• شاهدانه‌ی خام را به نرمی غبار بسایید بعد با كمی شیر زن مخلوط كرده و در چشم بچكانید.
• هسته‌های خرما را هرچند مشكل است ولی بكوبید بعد بجوشانید، سپس با آب صاف كرده‌ی آن چشم را بشویید.
• مرزه‌ی خشك را بسایید و هر شب موقع خواب 5 گرم از آن را بخورید.
• خرمای سبز و كال را با آب غوره بجوشانید تا آب آن غلیظ شود. سپس آب آن را صاف كرده و در چشم بچكانید.
• سماق را بكوبید و در مقداری گلاب بخیسانید بعد مقداری پودر كتیرا با آن مخلوط و شب‌ها پشت پلك بسته ضماد كنید و صبح با آب گرم بشویید.
• هر روز آش آب غوره كه با زیره پخته شده باشد بخورید و سكنجبین را نیز با آب هندوانه مخلوط و میل كنید. هر صبح، ظهر و شب بعد از هر غذا 10 گرم گل قند بخورید. هر پنج روز یك بار ظهر نان با دوغ و گل سرخ میل كنید.
• چشُم را مانند سرمه بسیار نرم بسایید و بر مژه چشم بكشید. اما مواظب باشید كه بر تخم چشم مالیده نشود.
• مغز ناخنك، بابونه‌ی شیرازی، چای معمولی خشك و گل بنفشه از هركدام به نسبت مساوی مخلوط و هر روز صبح یك قاشق شربت خوری از آن را بجوشانید. آب آن را صاف كرده و در طول روز چند مرتبه هر بار كمی از آن را در یك استكان تمیز بریزید و سر را بالا گرفته و استكان را روی چشم برگردانید بعد چشم را باز نگه داشته و خوب با آن چشم را شستشو دهید.

آب ریزش چشم كودكان

در صورتی كه چشم اطفال دچار آب ریزش شده باشد باید كمی روغن ویكس به ملاج طفل بمالید.
• مقداری كرك یا پشم را گرم كنید و بر سر طفل قرار دهید.
• مقداری گندم خام را گرم كنید بعد با كمی نمك مخلوط و در پارچه‌ای بریزید و تا گرم است روی ملاج طفل قرار دهید.

آب مروارید در چشم

عدسی داخل چشم یا عدسی بلورین در حالت طبیعی كاملاً شفاف و بی رنگ است و نور به خوبی از آن عبور می‌كند. اما در عارضه‌ی آب مروارید این جسم به تدریج كدر می‌شود و به رنگ ابرهای آسمان در می‌آید، در نتیجه كم و بیش مانع از عبور نور می‌گردد. به این ترتیب غالباً بدون وجود درد و به طور پیش رونده قدرت بینایی از دست می‌رود. عارضه‌ی آب مروارید در بین مردم در تمام نقاط دنیا به شدت شایع بوده و بیشتر در افراد مسن خودنمایی می‌كند. آمار نشان داده است كه مردم بعضی از كشورها در سن 65 تا 75 سالگی تقریباً از بین هر پنج نفر یكی مبتلا به آب مروارید پیشرفته هستند به حدی كه قدرت بینایی آن‌ها به وضوح كاهش یافته است. بروز این عارضه در سنین بالاتر از 75 سال به میزان زیادتری افزایش نشان می‌دهد به طوری كه در افراد سالمند تقریباً از هر دو نفر یكی دچار آب مروارید خیلی شدید می‌باشند. خوشبختانه قبل از این كه عارضه‌ی آب مروارید باعث نابینایی شود می‌توان به درمان پرداخت و آن را علاج كرد.
در بیشتر موارد عارضه‌ی آب مروارید بدون علت مشخصی ایجاد می‌شود. با این وجود ممكن است وارد شدن جراحت در چشم، تماس طولانی مدت با بعضی داروها از قبیل كورتون‌ها (3) یا تماس با اشعه‌ی X از قبیل تابش این اشعه جهت چشم درمانی، ابتلا به بیماری‌های التهابی و عفونی چشم و یكی از عوارض بعضی از بیماری‌ها مانند بیماری قند نیز باعث بروز كاتاراكت یا بیماری آب مروارید شود. هم‌چنین بیماری آب مروارید بیشتر در افرادی كه دارای رنگ چشم تیره هستند، آن هایی كه در معرض تابش مستقیم آفتاب به مدت طولانی قرار داشته‌اند، آن‌هایی كه تغذیه بد داشته اند و افراد سیگاری شایع می‌باشد. اشخاصی كه یك چشم آن‌ها دچار آب مروارید گردیده به احتمال زیاد چشم دیگرشان نیز مبتلا خواهد شد. گاهی اوقات ممكن است در یك زمان آب مروارید در هر دو چشم ایجاد شود، نوزادان ممكن است به طور مادرزادی از زمان تولد مبتلا به بیماری آب مروارید باشند. و هم‌چنین كودكان نیز ممكن است در اثر جراحت‌های چشم یا به علت بعضی بیماری‌ها دچار آب مروارید شوند.

نشانه‌ها و تشخیص «بیماری آب مروارید»

چون تمام نوری كه به چشم وارد می‌شود، از عدسیِ داخل چشم می‌گذرد، لذا هرگونه كدورت یا غبار گرفتگی یا كاهش شفافیت در عدسی كه باعث ممانعت، انحراف، یا پخش غیرعادی نور در چشم شود می‌تواند اختلال و ضعف بینایی ایجاد كند. معمولاً اولین علامت از آب مروارید عدم تشخیص دقیق و تار بودن بینایی است. خیرگی، هاله دار شدن بینایی و به نسبت كمتری در افراد ممكن است دوبینی از اولین علائم آب مروارید باشد. هم‌چنین یك فرد ممكن است رنگ‌ها را بیشتر زرد و جنبش و حركات را كمتر ببیند. به علت این كه توانایی در تشخیص روشنی و تیرگی حروف در یك صفحه دشوار می‌گردد لذا مطالعه می‌تواند بیشتر دچار اختلال و اشكال شود.
مقدار تغییراتی كه در اثر آب مروارید در بینایی به وجود می‌آید، بستگی به شدت نور وارد شده به چشم و موقعیت آب مروارید دارد. با نور درخشان كه مردمك تنگ و مسیر عبور آن در چشم باریك می‌گردد، نمی‌تواند به راحتی از محل عدسی كه در مركز خود كدر شده عبور كند... در نور كم كه مردمك گشاد می‌شود تابش نور شدید، مثل نور چراغ پخش شده و باعث خیرگی و هاله‌دار شدن بینایی می‌شود. این مسئله به خصوص باعث ناراحتی شدید و مزاحمت در موقع رانندگی در شب می‌گردد. هم چنین افراد مبتلا به آب مروارید كه به منظور درمان بعضی بیماری‌های چشم از قبیل برخی انواع آب مروارید سیاه (4)، برای منقبض و تنگ كردن مردمك چشمشان از قطره های دارویی استفاده می‌كنند، ممكن است به نسبت بیشتری احساس مشكل در بینایی كنند. اما در نور معمولی، آب مروارید هسته‌ای (5) در افرادی كه به علت پیرچشمی دوربین بوده‌اند، ممكن است در ابتدا باعث اصلاح بینایی شده و نیاز آن‌ها برای استفاده از عینك رفع شود. این نوع آب مروارید مانند یك لنز قوی‌تر عمل می‌كند به طوری كه تجدید تمركز نور بینایی را در مورد اشیاء نزدیك به چشم بهبود می‌بخشد. افراد مسن كه معمولاً برای دیدن اشیاء نزدیك بدون عینك دچار مشكل بوده‌اند، ممكن است متوجه شوند كه مجدداً می‌توانند بی عینك به راحتی مطالعه كنند. این پدیده را به دست آوردن بینایی ثانوی (6) توصیف می‌كنند. متأسفانه آب مروارید هسته‌ای سرانجام مانع عبور نور در چشم می‌شود و بینایی را معیوب و خراب خواهد كرد.
اگر كدری در ناحیه‌ی پشت عدسی ایجاد شده باشد در این صورت بینایی نسبت به وجود كدری در سایر قسمت‌های عدسی بیشتر دچار مشكل می‌گردد. این نوع آب مروارید بیشتر در مقابل نور درخشان ایجاد اختلال و مزاحمت می‌كند و به احتمال زیاد باعث خیرگی و هاله دار شدن در بینایی می‌گردد.
با وجود این كه آب مروارید تقریباً هرگز دردناك نیست ولی به ندرت ممكن است عدسی به علت این عارضه متورم و فشار داخل چشم را افزایش دهد و منجر به بروز آب سیاه (7) شود كه می‌تواند دردناك باشد.
چشم پزشكان معمولاً در موقع معاینه‌ی چشم برای بررسی آب مروارید از یك دستگاه دستی به نام اُفتالموسكوپ (8) جهت مشاهده‌ی داخل چشم استفاده می‌كنند. برای رسیدگی‌های دقیق‌تر از جزئیات، و تشخیص موقعیت آب مروارید و گستردگی آن در عدسی داخل چشم كه مانع از عبور نور می‌شود دستگاه دیگری به نام اسلیت لامپ (9) را مورد استفاده قرار می‌دهند.

جلوگیری از بیماری آب مروارید

برای پیش‌گیری از بروز آب مروارید افراد می‌توانند چند موضوع را رعایت نمایند: استفاده از عینك‌های آفتابی كه مانع از عبور اشعه‌ی ماورای بنفش است، می‌تواند از چشم‌ها در مقابل نور شدید آفتاب حفاظت و به جلوگیری از آب مروارید كمك كند. عدم استعمال دخانیات، علاوه بر كمك به جلوگیری از بروز آب مروارید می‌تواند فواید بی شمار دیگری نیز برای حفظ سلامتی داشته باشد. افرادی كه مبتلا به بیماری قند هستند باید به كمك پزشك خود كوشش كنند تا میزان قند خونشان به خوبی تحت كنترل قرار گیرد. استفاده از غذاهایی كه حاوی مقدار زیاد از ویتامین C، ویتامین A و موادی كه به نام كاروتنوئیدها معروف هستند و در سبزیجات از قبیل اسفناج، كلم و هویج به مقدار زیاد وجود دارد می‌تواند به مقابله با آب مروارید كمك كند. همچنین در خانم‌ها بعد از یائسگی استفاده از هورمون استروژن بر ضد آب مروارید نیز ممكن است مفید باشد. البته باید توجه داشته باشند كه استفاده از این نوع هورمون باید به تجویز پزشك و برای هدف‌های دیگری در نظر گرفته شود و تنها به منظور مبارزه با آب مروارید از آن استفاده نگردد. بالاخره بیمارانی كه داروهای كورتونی را به مدت طولانی مصرف می‌كنند باید با پزشك خود مشورت كنند تا شاید داروی دیگری برای آن‌ها تجویز شود.

درمان بیماری آب مروارید

تا زمانی كه بینایی به طور مشخص دچار اختلال و خرابی نشده است باید وضعیت دیدن در شخص با استفاده از عینك طبی و یا لنزهای تماسی اصلاح شود. این افراد در مقابل نور شدید آفتاب لازم است عینك ضدآفتاب به چشم بزنند و برای كاهش خیره شدن چشم و رفع سایه‌دار شدن بینایی در شب باید چراغ‌ها را طوری قرار دهند كه تابش نور و روشنایی از بالای شانه‌ها باشد. گاهی اوقات كه مركز عدسی دچار كدورت شده است ممكن است برای كمك به بینایی از داروهایی كه مردمك چشم را گشاد نگه می‌دارد استفاده كنند. اما تنها راه علاج و درمان برای بیماری آب مروارید عمل جراحی است.

آب سیاه در چشم

آب سیاه (10)‌ به یك نوع اختلال در چشم گفته می‌شود كه در اثر آن آب یا مایعات زاید نمی‌توانند از درون چشم خارج شوند. در نتیجه به علت تأثیر این نوع آب زیان بخش بر روی عصب بینایی كه در عمق كره‌ی چشم واقع شده است كوری حادث می‌شود. به این ترتیب وجود این نوع آب در چشم تاریكی و سیاهی دایمی برای شخص به ارمغان می آورد. بدیهی است افزایش میزان آب یا مایعات درون كره‌ی چشم می‌تواند فشار داخل آن را نیز بالا ببرد. افراد در سن بالاتر از 40 سال، افرادی كه بین خویشاوندان آن‌ها بیمار مبتلا به این عارضه وجود داشته و یا وجود دارد، افرادی كه چشم‌های‌شان به شدت دوربین یا نزدیك بین هستند، افراد مبتلا به بیماری قند، افرادی كه به مدت طولانی داروهای كورتون مصرف كرده‌اند یا آن‌هایی كه قبلاً چشم‌شان مجروح شده بوده است بیش از دیگران در معرض ابتلا به بیماری آب سیاه قرار دارند.
در هر حال بیماری آب سیاه شیوع خیلی زیادی دارد و سومین عامل كوری در تمام نقاط دنیا می‌باشد. بیماری آب سیاه موقعی اتفاق می‌افتد كه در تولید و دفع مایعات از داخل چشم عدم تعادل به وجود می‌آید، به طور عادی موادی كه چشم را تغذیه می‌كنند از مایعاتی تأمین می‌شوند كه اجسام مژگانی (11) واقع در عقب عنبیه (در اطاق خلفی كره‌ی چشم) تولید و ترشح می‌كنند و به قسمت جلوی چشم (اطاق قدامی كره‌ی چشم) جریان می‌یابد. در این قسمت یعنی در اطاق جلویی كره‌ی چشم مواد زاید به حالت مایع در زاویه موجود بین عنبیه و عدسی وارد یك مجرای دفعی می‌گردد. موقعی كه كار این سیستم به درستی انجام می‌شود همانند یك دستگاه ظرف‌شوی در آشپزخانه‌ها كه شامل یك شیر آب و لگن زیر آن كه دارای مجرای فاضلاب است به خوبی عمل می‌كند. در چشم نیز بین میزان مایعات تولید شده به وسیله‌ی اجسام مژگانی از یك طرف و مایعات دفع شده تعادل صحیح و كاملی برقرار می‌باشد.
اما در بیماری آب سیاه مجرایی كه مایعات زاید را از درون چشم به خارج هدایت می‌كند دچار گرفتگی، انسداد و یا تنگی می‌شود. در این صورت با وجودی كه مایعات جدید به اندازه‌ی طبیعی تولید و به داخل اطاق خلفی چشم ترشح می‌شوند ولی مایعات زاید نمی‌توانند از كره‌ی چشم خارج گردند. به عبارت دیگر موقعی كه شیر آب ظرفشویی باز است گرفتگی یا انسداد مجرای فاضلاب باعث پس زدن آب در لگن ظرفشویی می‌شود. در چشم چون محلی برای جمع شدن مایعات اضافی وجود ندارد لذا فشار داخل چشم افزایش می‌یابد. موقعی كه فشار داخل چشم به اندازه‌ای بالا می رود كه عصب بینایی نمی‌تواند آن را تحمل كند بیماری آب سیاه ایجاد می‌شود. گاهی اوقات فشار داخل چشم در محدوده‌ی طبیعی بالا می‌رود. ولی با این وجود، این افزایش فشار برای عصب بینایی در فرد بسیار زیاد است كه بتواند آن را تحمل كند. به عبارت دیگر در بعضی موارد ممكن است فشار داخل چشم یك فرد مبتلا تقریباً به اندازه‌ی فشار داخل چشم بعضی افراد سالم باشد ولی چون میزان فشار داخل چشم در این بیمار قبل از ابتلا به طور عادی كمتر بوده لذا افزایش فشار تا این میزان نیز برای عصب بینایی غیرقابل تحمل می‌شود و باعث بروز بیماری آب سیاه می‌گردد.
دو نوع شایع از آب سیاه وجود دارد (حاد و مزمن) و دو نوع نادر نیز وجود دارد (مادرزادی و ثانویه). آب سیاه حاد به صورت ناگهانی ایجاد می‌شود و موجب از دست رفتن سریع بینایی و درد شدید چشم می‌شود. بالعكس آب سیاه مزمن به صورت آهسته پیشرفت كرده بدون درد بوده و معمولاً سیر آن چند ساله است. ممكن است تا هنگامی كه چشم‌ها شدیداً آسیب ببینند علایم قابل توجهی ایجاد نكند. هر دو نوع دارای شیوع خانوادگی می‌باشند.
آب سیاه ثانویه به دلیل یك اختلال زمینه‌ای رخ می‌دهد كه می‌توان از التهاب یووه یا برخی داروهای به خصوص مانند قطره‌های چشمی كورتون نام برد. شكل نادر دیگر آب سیاه مادرزادی است كه به دلیل نقص دستگاه تخلیه‌ی چشم است. آب سیاه مادرزادی از هنگام تولد وجود دارد و می‌تواند منجر به كوری شود. آب سیاه ثانویه نیز می‌تواند منجر به كوری شود. آب سیاه با اندازه‌گیری فشار درون چشم توسط وسیله‌ای به نام تونومتر (12) تشخیص داده شده و بایستی سریعاً تحت درمان قرار گیرد. ابتدا برای كاهش فشار چشمی قطره‌های چشمی استفاده می‌شود. در برخی موارد برای افزایش تخلیه و پیش‌گیری از افزایش فشار چشم لازم است جراحی صورت گیرد، درمان درست و مناسب به طور معمول از فقدان بعدی بینایی جلوگیری می‌كند.

آب سیاه حاد

انسداد ناگهانی سیستم تخلیه در چشم موجب افزایش ناگهانی و دردناك فشار مایع درون چشم می‌شود. این بیماری در سنین زیر 40 سالگی نادر است. هم چنین در سنین بالای 60 سال در زنان شایع‌تر خواهد بود.
برخی اوقات نیز به صورت خانوادگی رخ می‌دهد و در افراد آسیایی تبار شایع‌تر است. در آب سیاه حاد عنبیه به سمت جلو برجسته شده و زاویه‌ی تخلیه را می‌بندد. در نتیجه مایع در درون چشم به دام می‌افتد. فشار داخل چشم هم گام با افزایش ترشح مایع افزایش می‌یابد. با بالا رفتن فشار، ممكن است اعصاب موجود در شبكیه حساس به نور و عصب بینایی كه سیگنال‌های عصبی را به مغز می‌برد آسیب ببیند و باعث كاهش بینایی شود. داشتن كره‌ی چشم از حد معمول كوچك‌تر، علت شایعی برای دوربینی است. و خطر ایجاد آب سیاه حاد را افزایش می‌دهد. این اختلال در افراد پیر شایع‌تر است. زیرا عدسی چشم در طی زندگی رشد كرده و ممكن است در نهایت به عنبیه فشرده شود. مایع در پشت عنبیه تجمع یافته آن را به جلو برجسته كرده و زاویه‌ی تخلیه را مسدود كند.
آب سیاه حاد می‌تواند هنگامی كه كمبود نور باعث گشادی مردمك‌ها می‌شود شروع گردد. در این حالت عنبیه ضخیم شده و زاویه‌ی تخلیه می‌تواند بسته شود. آب سیاه حاد برخی اوقات به صورت خانوادگی تظاهر یافته و در زنان و آسیایی تبارها شایع‌تر است.
هفته‌ها قبل از یك حمله‌ی تمام عیار آب سیاه حاد ممكن است حملات خفیفی رخ دهد. حملات خفیف معمولاً در غروب رخ داده و علائم شامل درد چشم و دیدن هاله‌های نور در اطراف می‌باشد كه با خواب بهبود می‌یابند. اگر شما این علائم را داشته باشید باید سریعاً با چشم پزشك تماس بگیرید.
حملات كامل به صورت ناگهانی رخ داده و علائم آن‌ها عبارتند از:
• بدتر شدن سریع بینایی
• درد شدید چشم
• قرمزی و ترشح آبكی از چشم
• حساسیت به نور روشن
• هاله‌هایی در اطراف نورها
• تهوع و استفراغ
اگر چشم شما دردناك شود یا بینایی آن به طور ناگهانی خراب شود به یكی از مراكز فوریت‌های پزشكی مراجعه كنید.
فشار داخل چشم با استفاده از روشی مانند تونومتری سنجش می‌شود. اگر تشخیص آب سیاه حاد باشد باید سریعاً به منظور كاهش فشار داخل چشم داروهای داخل وریدی تزریق شده، قطره‌های چشمی یا داروهای خوراكی تجویز شود. برش عنبیه با لیزر به محض كاهش فشار انجام می‌شود. در این روش از لیزر برای ایجاد سوراخ كوچكی در عنبیه استفاده شده تا مایع آزاد شود. ممكن است به عنوان پیش‌گیری، چشم غیر مبتلا را هم درمان كرد.
بعد از جراحی اكثر افراد بدون علامت می‌شوند ولی ممكن است فقدان لبه‌های بیرونی بینایی رخ دهد. درمان دارویی طولانی مدت یا جراحی ثانویه ممكن است جهت پیش‌گیری از فقدان بینایی موردنیاز باشد.

برش عنبیه با لیزر

این روش برای درمان آب سیاه حاد استفاده می‌شود كه به علت انسداد ناگهانی جریان مایع خروجی و در نتیجه افزایش فشار چشم ایجاد می‌شود. فشار با استفاده از قطره‌های چشمی كاهش داده می‌شود. هم چنین می‌توان از داروهای داخل وریدی و گاهی خوراكی استفاده كرد. سپس قطره‌ی چشمی بی حس كننده بر روی چشم ریخته شده و عدسی تماسی ضخیمی در جلوی آن قرار گرفته تا اشعه‌ی لیزر را بر روی عنبیه‌ی برآمده متمركز كند.

آب سیاه مزمن

آب سیاه مزمن، افزایش تدریجی و بدون درد فشار مایع درون چشم می‌باشد كه در سن زیر 40 سال نادر است و بیشتر در سن بالاتر از 60 سال دیده می‌شود. در اثر عوامل ژنتیك گاهی اوقات به صورت خانوادگی ظاهر شده كه بیشتر در آفریقایی تبارها شایع است. آب سیاه مزمن را آب سیاه زاویه باز هم می‌نامند. این بیماری به دلیل افزایش تدریجی فشار مایع درون چشم در طی سال‌ها، موجب تخریب بینایی می‌شود. معمولاً تا مراحل انتهایی بیماری علائمی وجود ندارد و فقدان بینایی به صورت دائمی می‌باشد. اگرچه ممكن است این بیماری به كوری مطلق منجر شود ولی درمان زودرس می‌تواند موجب پیش‌گیری از آسیب شدید شود. در اكثر موارد هر دو چشم مبتلا هستند ولی ممكن است علائم در ابتدا فقط در یك چشم رخ دهد.
مایع به طور مداوم به قسمت جلوی چشم به منظور تغذیه بافت‌ها و نگهداری شكل آن ترشح می‌شود. به طور طبیعی این مایع از طریق شبكه‌ی ترابكولار كه ساختاری غربالی شكل بین عنبیه و لبه‌ی قرنیه است (به نام زاویه تخلیه) ‌تخلیه می‌شود. در آب سیاه مزمن انسداد تدریجی در شبكه رخ می‌دهد. اگرچه زاویه‌ی تخلیه باز می‌ماند ولی از تخلیه‌ی مایع به صورت طبیعی جلوگیری می‌شود و فشار داخل چشم به صورت تدریجی افزایش می‌یابد.
افزایش پیش رونده‌ی فشار مایع به رشته‌های عصبی واقع در شبكیه حساس به نور در پشت چشم و به عصب بینایی كه سیگنال‌های عصبی را از شبكیه به مغز منتقل می‌كند آسیب وارد كرده و موجب فقدان بینایی می‌شود. علت زمینه‌ای این مسأله در دستگاه تخلیه هنوز به طور كامل شناخته نشده است. عوامل ژنتیكی امكان دارد دخیل باشند. اگر شما نزدیك بینی شدید داشته باشید خطر ایجاد آب سیاه مزمن در شما افزایش می‌یابد.
به طور معمول آب سیاه مزمن تا مراحل نهایی بیماری علائم خاصی ندارد و ممكن است در این مرحله بینایی شما به صورت دائمی آسیب ببیند. در طی مراحل بعدی علائم عبارت است از:
• برخورد با اشیاء‌ به دلیل ندیدن لبه‌های بیرونی آن‌ها (فقدان بینایی)
• در نهایت مات شدن اشیایی كه در خط مستقیم دید قرار دارند.
اگر متوجه‌ی تغییری در بینایی‌تان شدید حتماً با پزشك خود تماس بگیرید. به دلیل این كه خطر آب سیاه بعد از میانسالی بالا می‌رود، هر فرد بالای 40 سال باید هر دو سال یك بار مورد آزمون تشخیصی این بیماری قرار گیرد. اگر در گروه دارای خطر بالا می‌باشید باید بدون توجه به سن به طور منظم معاینه شوید.

چگونگی تشخیص و راه درمان

آب سیاه مزمن را می‌توان در طی معاینات منظم چشم در همان مراحل اولیه تشخیص داد. معمولاً چشم پزشكان از روشی به نام تونومتری برای اندازه‌گیری فشار داخل چشم استفاده می‌كنند. می‌توان شبكیه را با استفاده از افتالموسكوپی معاینه كرد. در این روش می‌توان آسیب وارد شده به عصب بینایی در نتیجه‌ی فشار بالا را مشخص كرد. چشم پزشك شما می‌تواند آزمون محدوده‌ی بینایی را برای تعیین از دست رفتن بینایی محیطی انجام دهد.
اگر آب سیاه مزمن به صورت زودرس تشخیص داده شود می‌توان قطره‌های چشمی را برای كاهش فشار داخل چشم تجویز كرد. ممكن است شما مجبور باشید در تمامی طول عمر از این قطره‌ها استفاده كنید. اگر بیماری پیشرفته باشد یا قطره‌های چشمی قادر به كاهش فشار به میزان كافی نباشند می‌توان برای ایجاد مجرای تخلیه در سفیدی چشم از جراحی استفاده كرد. در روش جراحی دیگری كه برش ترابكولار با لیزر نامیده می‌شود اشعه‌ی لیزر از طریق شبكه‌ی ترابكولار مورد استفاده قرار می‌گیرد كه به مایع اجازه‌ی تخلیه می‌دهد.
به طور معمول هر دو روش علائم را از بین برده و از فقدان بینایی پیش‌گیری می‌كنند. اگر این بیماری فقط یك چشم را مبتلا كرده باشد ممكن است چشم دیگر هم در نهایت به درمان نیاز پیدا كند.

گریه

خانم‌ها (گروه مؤنث) به خاطر این كه حساس، زودرنج و كم تحمل‌تر از مردان (گروه مذكر) هستند با كوچك‌ترین ناملایمات فوراً اشك از چشم‌شان سرازیر می‌گردد. با این كه بسیاری از افراد بشر عقیده بر این دارند كه گریه كردن مردانه نیست ولی بسیار مشاهده شده است، هنگامی كه مردان هم دست خوش یك تأثر شدید می‌شوند گریه كردن برای آنان عادی می‌شود. كسانی كه گریه می كنند اعم از زن یا مرد تأثر و اندوه‌شان به مراتب سبك‌تر می‌شود. زیرا اگر گریه نكنند فشار روحی شدید باعث آزار یا بیماری‌های مختلف می‌گردد.
در این جا این شعر صدق می‌كند:

گریه بر هر درد بی درمان دواست *** چشم گریان چشمه فیض خداست

این مسلم و هویداست كه جامعه بدون دلایل منطقی حق گریه كردن را به زنان داده است و بدین ترتیب راه فرار از پریشانی‌های روزافزون زندگی كنونی را برای آن‌ها باز گذاشته ولی همین كه نوبت به مردان می‌رسد همین جامعه چپ چپ می‌نگرد و فرمان می‌دهد كه مردان هرگز نباید گریه كنند.
حاصل جد، جهد و كوشش روان شناسان و روان پزشكان این است كه میان گریه و زخم معده رابطه‌ای وجود دارد، این زخم‌ها با عصبانیت و فشار روحی و روانی رابطه‌ی تنگاتنگی دارند. اشخاص كم تحمل، زودرنج و عصبی مزاج برای سوء هاضمه و زخم‌های مربوط به معده و روده و مشكلات گوارشی آمادگی بیشتری دارند. پس دانستیم كه رابطه‌ای شیمیایی بین گریه و علت پیدایش زخم معده و یا ناراحتی‌های گوارشی وجود دارد. زیرا اشك دارای ماده‌ای به نام لیوزیم است كه به وسیله‌ی دكتر ناكترین انگلیسی و كاشف پنیسیلین كشف شده است. لیوزیم یكی از مواد بسیار نیرومندی است كه باكتری‌ها را نابود می‌كند. این ماده‌ی مخصوص در قطره‌های اشك، هم چنین در بزاق دهان وجود دارد و كارش این است كه از دچار شدن چشم به بیماری‌های گوناگون عفونی جلوگیری می‌كند.
پس باید گفت كه اشك اضافه بر این كه برای چشم بسیار مفید است، از بیماری‌های درونی جلوگیری می كند و گاهی مسكّن بیماری‌های روحی و روانی در مردان و زنان خواهد بود. گریه تسكین دهنده‌ی تمام آشفتگی‌های روحی می‌باشد. گریستن لذت مخصوص به خود را دارد، زیرا اندوه‌ها و تأثرات درونی كه در اعماق روح و قلب انسان وجود دارد با سیلاب اشك از درون خارج خواهد شد. قطره‌های اشك بدون این كه به كوشش ما برای جلوگیری آن توجهی كند فرو ریخته و با ترشح خود روح پُر شكنجه‌ی ما را آسوده می‌سازد. شروع گریه یعنی انفجار انرژی‌هایی كه در هنگام فشارهای روحی و پریشانی‌های مختلف روی هم انباشته شده است. این انفجار خود باعث آرامش و استقرار مجدد تعادل فكر انسان می‌گردد.
پس بشر باید تأثرات و احساسات و ناراحتی‌های روحی خود را با اشك ریختن آرام كرده و خشم خود را فرو نشاند. این است نتیجه و خواص گریه و اشك‌ریزی كه در اسلام هم درباره‌ی آن بسیار تأكید شده است من نیز در بین اشعار خود درباره‌ی اشك چنین سروده‌ام:

از شریفی بشنو در وقت مصیبت ‌ای بشر *** گریه كُن تا جان و تن بلكه شود آسوده‌تر
آن همه غم روی هم انبار می‌سازی چه سود؟ *** بارِ غم از مغز و قلب خود به اشكی كُن به در

اشك چشم (عملكرد دستگاه اشكی)

اشك توسط غدد اشكی تولید می‌شود كه در بالای چشم قرار گرفته‌اند. این غدد به طور پیوسته مایعی نمكی ترشح می‌كنند كه با پلك زدن بر روی سطح چشم پخش شده و از راه بینی تخلیه می‌شوند. اشك یك لایه‌ی محافظ تشكیل داده كه چشم را لغزنده و گرد و غبار و كثافات را به بیرون می‌راند. هم چنین حاوی ماده‌ی ضد باكتری نیز می‌باشد. وقتی گریه می‌كنید یا چشم توسط یك ماده‌ی شیمیایی یا جسم خارجی تحریك می‌شود تولید اشك افزایش می یابد.
اشك مایعی است حاوی آب و نمك و سایر مواد لازم و حفاظت كننده كه توسط غده‌های اشكی ترشح می‌شود. غدد اشكی از ضمایم چشم هستند و قسمتی مهم از دستگاه بینایی به شمار می‌آیند. اشك كه به صورت یك غشاء نازك روی قرنیه و ملتحمه‌ی چشم قرار می‌گیرد شامل سه لایه است: 1-لایه‌ی داخلی یا عمقی كه به حالت بلغمی بوده و توسط سلول‌های غده‌ای موجود در بافت ملتحمه ترشح می‌شود. 2-لایه‌ی میانی كه از آب و نمك تركیب شده است. 3-لایه‌ی خارجی یا سطحی كه مایعی است روغنی و از غدد ترشح كننده‌ی چربی موجود در پلك تولید می‌گردد.
غدد اشكی در بالای لبه‌ی خارجی هر چشم قرار دارند و مواد رقیق یا آبكی اشك را تولید می‌كنند. غدد تولید كننده‌ی مواد لزج (13) در ملتحمه‌ی چشم قرار دارند و ترشحات بلغمی آن‌ها با مواد رقیق و آبكی اشك مخلوط شده و تشكیل یك پرده‌ی نازك و حفاظت كننده‌ی بهتری را می‌دهند.
به طور كلی اشك قسمت مهم دستگاه دفاعی چشم می باشد. اشك شامل یك نوع مایع نمكی است كه توسط غدد اشكی كه در قسمت فوقانی پلك‌ها واقع شده‌اند ترشح می‌شوند. اشك بافت ملتحمه‌ی سطح چشم را به طور مرتب روغن كاری و نرم كرده، مواد زاید و زیان آور مثل مواد شیمیایی، غبار و غیره را می‌شوید و از آن خارج می‌كند. علاوه بر آن‌ها اشك حاوی یك نوع ماده‌ی ضد میكروبی است كه به طور طبیعی به محافظت از چشم‌ها در مقابل عفونت و میكروب‌ها كمك می‌كند.

گریه زیاد كودكان

كودكان فقط با گریه كردن به بزرگ‌ترها می‌فهمانند كه گرسنه یا ناراحت هستند. گریه‌های طولانی كه كودك به هیچ عنوان آرام نمی‌شود به خصوص در شب برای والدین بسیار رنج آور و خسته كننده است. به علت عدم تثبیت یك عادت جاری، گریه كردن زیاد در نوزادان شایع‌تر است. حملات منظم گریه، قولنج (14) نامیده می‌شود. هم چنین كودكان در موقع دندان درآوردن بیشتر گریه می‌كنند. با وجود این اگر گریه دائمی باشد و یا صدایی غیرطبیعی داشته باشد بایستی با پزشك مشورت كنید زیرا این مسأله ممكن است نشان دهنده‌ی یك عفونت یا بیماری در كودك‌تان باشد.
اگر كودك شما گریه می‌كند اما در بقیه اوقات خوب است و غذا می‌خورد علت آن نفخ یا پوشك كثیف است. كه باید كوشش در رفع آن نمود. با در آغوش گرفتن، كودك آرام می‌شود و نشان دادن یك عروسك ممكن است مفید باشد. اگر طفلی ساعت‌ها گریه كند و در انتها پدر و مادر احساس كنند نمی‌توانند از عهده‌ی آرام كردن او برآیند بسیار رنج‌آور است.

اشك‌آور

برای این كه ترشح اشك افزون‌تر گردد باید پیاز و عدس بیشتر مصرف كنید. ضمناً هنگام پوست كندن و خُرد كردن پیاز چشم تحریك می‌شود و اشك جاری می‌گردد كه برای چشم بسیار مفید است.

پی‌نوشت‌ها:

1.Entropion
2.Ectropion
3.Coticosteroids
4.Glaucoma
5.Nuclear Cataract
6.Second Sight
7.Glaucoma
8.Ophtalmoscope
9.Slit Lamp
10.Glaucoma
11.Ciliary Body
12.Tonometer
13.Mucous Glands
14.Colic

منبع مقاله :
حاجی شریفی، احمد، (1395)، دائرةالمعارف گیاه درمانی ایران، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ پانزدهم.