خواص و كاربرد قهوه

به عربي و دركتب سنتي «بن »ناميده مي شود.به فرانسويGraine de cafe و به انگليسيCoffee bean و گفته مي شود.ثمر درختي است كه درخت آن به فارسي«درخت قهوه»و به فرانسوي Cafeierو به انگليسيCoffee tree گويند. گياهي است از خانوادهRubiaceae ،نام علمي آنCoffea Arabica L. مي باشد.
چهارشنبه، 27 خرداد 1388
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
خواص و كاربرد قهوه
خواص و كاربرد قهوه
خواص و كاربرد قهوه





به عربي و دركتب سنتي «بن »ناميده مي شود.به فرانسويGraine de cafe و به انگليسيCoffee bean و گفته مي شود.ثمر درختي است كه درخت آن به فارسي«درخت قهوه»و به فرانسوي Cafeierو به انگليسيCoffee tree گويند. گياهي است از خانوادهRubiaceae ،نام علمي آنCoffea Arabica L. مي باشد.

مشخصات

در ختچه اي است نسبتا بلند به ارتفاع 8-5 متر.برگهاي هميشه سبز(ناخزان)،براق،ليز،متقابل دارد.گلهاي آن به رنگ سفيد درخشان به طور گروهي فشرده در كناره برگها ظاهر مي شوند.ميوه آن كه دانه هاي قهوه را مي دهد،تخم مرغي به رنگ قرمز تيره كه در زمان رسيدن معمولا محتوي دو عدد دانه قهوه است كه از يك طرف محدب و از طرف ديگر صاف مي باشندو در امتداد طولي دانه يك شيار ديده مي شود.هر يك از دانه ها از يك پوست نازك و سفيد پوشيده شده و هر دو دانه كه در يك ميوه قرار دارند از يك ماده نرم گوشتي شيريني احاطه شده اند كه روي آن را نيز يك غشاي نازك به رنگ قرمز تيره پوشانيده است كه همان غشاي خارجي قرمز تيره ميوه مي باشد.
درخت قهوه داراي گونه هاي متعددي اسنت كه معروفترين آنها كه از نظر كيفيت و خواص در درجه اول قرار دارد،قهوه عربي است و در حبشه و وسدان و اغلب مناطق آفريقاي استوايي به حالت وحشي و خودرو وجود دارد.در عربستان در ناحيه يمن و اطراف مكه كاشته و پرورش داده مي شود.در حال حاضر كشت و پرورش اين گونه در ساير مناطق دنيا از جمله برزيل ،ونزوئلا،جزاير آنتيل ،هند و مناطق ديگر دنيا معمول است و گونه هاي ديگر قهوه نيز هستند كه بومي سيرالئون ،نيجريه،گابن،كنگو ،ماداگاسكارو ساحل عاج بوده و در اين مناطق نيز كاشته مي شوند.قهوه يك نوشيدني محرك است كه از دانه هاي رسيده و خشك و بوداده و گرد شده و گاهي از برگهاي جوان بوداده آن به دست مي آيد.
دانه قهوه در حالت تازگي داراي رنگ كمي سبز پيا مايل به زرد است ،بوي ملايم مخصوص قهوه را دارد و طعمش ابتدا ملايم ولي بتدريج كه آب آن از دست مي رود گس مي شود و پس از بو دادن بوي قوي معروف و خاص قهوه را پيدا مي كند.در بازار قهوه سبز هم به فروش مي رود كه آن را به فرانسوي Café vertگويند،ولي معمولا قهوه بو داده به فروش مي رود.
بين گونه هاي مختلف قهوه ،3 گونه از همه معروفتر هستند و بيشتر و در دنيا كشت مي شوند.
در درجه اول گونه اي كه همه معروفتر و بيشتر مورد توجه است و بالاترين كيفيت را دارد Coffea Arabica ميباشد ودر درجه دوم گونهCoffea liberica مي باشد كه با كيفيت پايينتري از قهوه عربي قرار دارد ولي روستايي تر و در شرايط نامساعد ،بيشتر مي تواند خود را منطبق سازد و در درجه سوم Coffea robustaمي باشد كه از نظر تحمل شرايط نامساعد بسيار قابل ملاحضه اي است ولي از نظر كيفيت ميوه پايين است.
درخت قهوه عربي در شرايط اقليمي استوايي و حاره خوب رشد مي كند و ثمر موفقي دارد و درآن اقليم اگر كمي در ارتفاع كاشته شده باشد از درختاني كه در ارتفاع سطح دريا كاشته شده اند،قهوه خيلي بهتر مي دهد.
گونه هايRobusta طالب آب و هواي مرطوبترو گرمتر هستند.
تكثير قهوه از طريق كاشت بذر آن صورت مي گيرد ،ابتدا در خزانه كاشته مي شود كه سايه دار است و پس از اينكه نهال رشد كافي نمود به محل اصلي با فواصل 5-21 متر منتقل مي شود.معممولا درخت قهوه از سالهاي شوم و چهارم شروع به ثمر دادن مي نمايد.

تركيبات شيميايي

از نظر تركيبات شيميايي در دانه هاي قهوه وجود آلكالوئيد كافئين گزارش شده است.در برگها و در ميوه علاوه بركافئين ،آلكالوئيد هاي آدنين،كزانتين ،هايپو كزانتين و همچنين ماده گوانين نيز وجود دارد.
كافئين يك آلكالوئيد متبلور و تلخي است و به فرمول خامC8 H10 N4 O2 كه از قهوه و چاي گرفته مي شود و مدر و محرك است.
آدنين يك آلكا لوئيدي است به فرمول C5 H5 N5 كه از پورين گرفته مي شود و به عنوان قسمتي از اجزاي نوكلئيك اسيد در عضو هايي نظير لوزالمعده و طحال يافت مي شود.
كزانتين يك تركيب متيلور ازته به فرمول خام در ارتباط با اسيد اوريك مي باشد ،كه در بعضي نسوج حيواني از جمله قهوه يافت مي شود.در انسان در نسج عضله ،جگر،طحال و لوزالمعده وجود دارد و در ادرار و خون نيز يافت مي شود.
هايپو كزانتين يك آلكالوئيد متبلوي است به فرمول خام كه از خويشان نزديك كزانتين است و در نسوج حيواني و گياهي يافت مي شود.
گوانين يك ماده سفيد متبلوري است به فرمول خام كه در كبد و لوزالمعده حيوانات و جانوران نظير ماهي و نظاير آن يافت مي شود و از محصولاتي است كه از تجزيه نوكلئيك اسيد به دست مي آيد.
در دانه هاي قهوه همچنين وجود آلكالوئيد تريگونلين ومواد كولين و نياسين نيز به مقدار كم گزارش دشه است.
مقدار آلكالوئيد كافئين در دانه هاي قهوه در حدود 2/1-1 دردص مي باشد.در قهوه سبز يا قهوه خام در حدود 10 درصد روغن و مواد چرب و موم وجود دارد.بوي مطبوع عطر قهوه قسمتي مربوط به وجود مركاپتان است كه در قهوه بوداده وجود دارد.سرانجام در قهوه مواد ديگري از قبيل قند و اسيد كوفاليك ،سيتريك اسيد و...وجود دارد و پس از بو دادن قهوه مقدار قند آن كاهش پيدا مي كند و از 8-7 درصد به 1 درصد مي رسد.قهوه از محصولاتي است كه در تركيب آن مقدار قابل ملاظه اي ازت غير پروتئيني يافت مي شود يا به عبارت ديگر مقدار عمده مواد ازته موجود در تركيب آن غير پروتئيني و غير قابل استفاده است.

خواص و كاربرد قهوه

چون كافئين براي اشخاص مبتلا به بيماري هاي قلبي و عصبي خوب نيست لذا براي اينكه اين قبيل اشخاص نيز بتوانند از قهوه استفاده كنند و بخورند در بازار نوعي قهوه تهيه مي شود كه مقدار كافئين آن را تا حدود زيادي كاهش مي دهند .اين نوع قهوه را قهوه بدون كافئين كه بهتر است قهوه كم كافئين گفته مي شود مي نامند.مقدار كافئين در اين نوع قهوه ها معمولا نبايد از 5/0 گرم در هر كيلو گرم تجاوز نمايد يعني حداكثر 5 در ده هزار باشد.
برگ قهوه نيز در همان حدود دانه داراي كافئين مي باشد ،لذا از گرد برگ قهوه نيز مانند چاي استفاده كرده و آن را دم نموده و مي خورند و دم كرده برگ قهوه دست كمي از خود قهوه ندارد و خيلي مطبوع و با كيفيت بال مي باشد.قهوه طبق نظر حكماي طب سنتي از نظر طبيعت سرد و خشك است و از نظر خواص معتقدند كه خوردن دم كرده آن بازكننده گرفتگي ها بوده ومسكن دردها ،غليان خون،مسكن حدت صفرا،سودا و سوزاندن آن مي باشد و اخلاط را رقيق و صاف مي كند،لذا در موارد تبهاي خوني و صفراوي و سوداوي خصوصا در اوايل و بعد از بروز آبله مفيد است و براي يرقان نيز نافع است.قهوه ملين است و مدر و رطوبت ها را خشك مي گند و براي سرفه بلغمي و اكثر انواع سر دردها و چشم دردها و ماليخولياو آنچه كه در اثر غليظ شدن اخلاط به وجود مي آيد مفيد است و براي بواسير نافع است.ضماد آن با عسل براي ترميم عضو ازجاد رفته وانگشت پيچ آن با عسل براي سرفه گرم و تر نافع است.عده اي اط حكماي طب سنتي معتقدند كه براي مبتلايان به جذام نيز نافع است.از نظر مضار آن گفته مي شده كه مانع خواب و دفع ضهوت است،آن را سيه رو كه نام قهوه است- مانع النوم و قاطع الشهوه است.از نظر بي خوابي و ضعيف كردن قواي جنسي عقيده ب اين است كه اگر قهوه خام و سبز خصوصا پوست آن علاوه بر اينكه اين مضار را ندارد در بعضي از مزاجها محرك نيروي جنسي بوده و كمك به هضم غذا نيز مي نمايد.
علت اينكه مرسوم است در يمن كه از موطنهاي قهوه عربي است،قهوه دم كرده سبز بعد از غذا مي خورند همين است كه براي كمك به هضم غذا از آن استعانت مي جويند.روي هم رفته در مورد اينكه قهوه بي خوابي مي آورد يا مضار ديگري دارد،نظر ها متفاوت است چراكه رد بعضي اشخاص اصولا قهوه خوردن موجب بي خوابي نمي شود و ضررهاي ديگر رانيز ندارد و روي هم رفته آنچه كه مسلم است اين است كه برحسب نوع مزاج گرم يا سرد و سن اشخاص و قوي و ضعيف بودن بدن ،معتدل يا كم خوردن و يا اسراف در خوردن قهوه مضار آن متفاوت است و هيچ نوع قانون كلي براي جميع انواع موارد نمي توان بيان داشت.
چون قهوه مضر قلب است لذا براي اشخاصي كه احتياج به خوردن آن دارند مانند موارد حصبه،آبله و نظاير آن ،براي جلو گيري از عوارض قلبي بايد با زعفران خورده شود،يعني زعفران را در حين دم كردن در آن مي ريزندو باهم دم مي كنند.
قهوه سبز را معمولا به صورت خيسانده استفاده مي كنند به اين ترتيب كه در حدود 20 گرم قهوه سبز را در 150 گرم آب سرد خيساندهو پس از 12 ساعت خيساندن ،آن را صاف مي كنند و مي خورند .قهوه بو داده نيز كه دم كردن آن در ايران رايج است احتياجي به توضيح بيشتري ندارد.
به طور كلي قهوه يكي از بهترين محركات است و عمل هضم را سهل مي كند و بدن را در مقابل ناراحتي هاي روحي مقاوم مي سازد.به عنوان تب بر بويژه در تبهاي نوبه اي موثر است.در مسموميت از ترياك و فرآورده هاي ترياك و ساير مواد مخدر ،استعمال قهوه آثار نيكو مي گذارد.و حالت چرت و خواب مسمومين را از بين مي برد.در رفع سياه سرفه ،وبا ،گليكوزوري (يا وجود قند در ادرار )و همچنين در موارد آلبو مينوريا وجود آلبومين در ادرار مفيد است .در اختلالات روده اي بخصوص در موارد اختناق روده آثار مفيد دارد. قهوه يكي از پادزهرها در قبال آئكالوئيدها مي باشد.شايد اين به دليل خاصيت ضد خواب آن است.دانه ها يبوداده قهوه ضدعفوني كنندهو زايل كننده بو مي باشد.گرد دانه قهوه كوبيده براي معالجه سوختگي از آتشو آب نافع است.جوشانده دانه هاي خام و بونداده قهوه براي معالجه ناراحتي هاي مثانه و قولنج مثانه و كليه مفيد است.
خوردن دانه هاي خام و نارس قهوه براي رفع ميگرن يا همي كرنيا و تبهاي نوبه اي تجويز مي شود.
از نظر خاستگاه قهوه معروف است كه درخت قهوه بومي حبشهو ازآن ديار برخاشته است.گفته مي شود كه شهرت و خواص قهوه مرهون چوپاني استدر حين چراندن گوسفندانش روزي مشاهده مي نمايد كه گوسفندان پس از خوردن دانه هاي ميوه قهوه فعاليتو نشاط خاصي يافته اند و انتشار داستان ماشهدات اين چوپان سر آغاز شهوت خواص دانه هاي قهوه شده است.
قهوه از اول قرن پانزدهم به ساير مناطق مشرق زمين رفته و معروف است كه اولين قهوه خانه ها در شهر مكه در اوايل قرن شانزدهم ميلادي ايجاد و افتتاح شده وپس از آن مصرف آن بتدريج به اروپا نيز وارد ومعمول گرديد ودر سال 1654 اولين قهوه خانه در شهر مارسي فرانسه داير گرديده و پس از آن به تدريج در تمام اروپا وساير مناطق عالم منتشر ومعمول شده است .

نظري به تحقيقات علمي جديد در مورد خواص درماني قهوه

قهوه يكي از نوشابه هاي معروف مورد علا قه ي مردم دنياست ، نوشابه اي كه آثار تحرك زايي آن براي مغز وعضلات به علت داشتن مقدار قابل ملاحظه اي كافئين به ثبوت رسيده است . قهوه همچنين براي عضلات برونشها آرامش بخش است و مقاومت بدن رادر جريان تمرين هاي سنگين ورزشي افزايش مي دهد ودر آخر مضراتي نيز دارد ولي نه در آن حد كه از آن معمولا انتقاد مي شود

قهوه به عنوان تحرك زايي مغز

كافئين ماده اي است كه كفايت وقدرت كار مغز انسان را افزايش مي دهد ، اين نظري است كه مورد قبول وتأييد جوديت و ورتمن ، دانشمند محقق در آثار تحرك زايي غذا ها در دانشگاه ام – آي – تي ، مي باشد اين كه خوردن قهوه به مقدار معمول روزانه چقدر در افزايش قدرت كار مغز اثر مي گذارد سوالي است كه تحقيقات دكتر هاريس ليبر من دانشمند روان شناس درگروه دانشگاهي مغز وعلوم عقلي در ام – آي – تي –به آن پاسخ مي دهد .
براي آنكه آثار قهوه خوردن معمولي اشخاص يعني مثلا هر صبح يك فنجان قهوه ، در كار مغز بررسي پود ،دكتر ليبر من كپسول هايي با ظرفيت هاي مختلف محتوي 32 و 64 و128 و256 ميلي گرم كافئين تهيه و هر روز به گروهي از مردان كه براي آزمايش داو طلب شده بودند داد كه بخورند.
(32 ميلي گرم كافئين مقدار ي است كهمعمولا در يك بطري نوشابه كولا و يا يك فنجان با ظرفيت 150 گرم چاي وجود دارد،و 64 ميلي گرم مقدار كافئيني است كه در 150 گرم قهوه رقيق تجارتي كه به اينستنت كافي معروف است وجود دارد،و 128 ميلي گرم مقدار كافئيني است كه در يك فنجان با ظرفيت 150 گرم قهوه كا با رئوش معمولي در خانه درست مي شود وجود داردو 256 ميلي گرم مقدار كافئيني است كه در 1 ليوان به ظرفيت 300 گرم قهوه كه در خانه معمولا تهيه مي شود وجود دارد.)
صبح هر رو،هر يك از افراد داوطلب پس از 12 ساعت چيزي نخوردن يك صبح ناشتا اين كپسول ها را مي خورند و كمي بعد از آنها آزمايش هوشياري بعمل مي آمد و مدت زماني كه براي جوا بدادن به هر سوال صرف مي كردندو دقت در پاسخ گويي وتمركز و تيزي درك ،و صحت جوابها هم اندازه گيري مي شد.روز بعد به همه آنها كپسولهايي كاملا شبيه كپسولهاي روز پيش ولي به جاي كافئين محتوي پلاسبو (ماده بي اثر)داده مي شد كه البته خود انها نمي دانستند كه كپسولهايي با محتواي متفاوتي مي خورند، سپس مجداد از آنها تست بعمل مي آمد ،نتيجه بسيار هيجان آنگيز بود ،قهوه در تك تك هر يك از تست هاي مغزي اثرش را نشان مي دهد، حتي در مورد اشخاصي كه از كپسولهاي صبحانه با حداقل ظرفيت (32 ميلي گرم ) خورده بودند اثر كرده بود. نتيجه آزمايش را دكتر و ورتمن چنين تفسير مي كنند« اثر تحر كزايي كافئين روي مغز و اعصاب محسوسا موجب تفكر سريعتر ،واكنش سريعتر ، هوشياري بيشتر و دقت بيشتر در پاسخگويي شده است.از اين آزمايشها چنين بر مي آيد،اعم از اينكه داوطلبها معمولا هيچ عادت به خوردن قهوه ندارند و يا كمي قهوه مي خورند يا زياد قهوه مي خورند،تاثير كافئين ردنيرومند كردن فعاليت مغزي آنها يكسان است.در آزمايش ديگري كه دكتر ليبرمن به عمل آورده ،نشان داده شده است كه كافئين قدرت و مقاومت شخص را در رانندگي افزايش مي دهد.

كافئين ماده اي كه انسان را سر حال مي آورد

كافئين در برخي افراد فرحزا مي باشد و واقعيت اين است كه طي قرنها اغلب مردم از نوشابه هاي كافئين دار نظير قهوه و چاي براي رفع افسردگي هاي ملايم استفاده مي كردند. با انجام تحقيقات جديد علمي محققان كشف كرده اند كه قهوه چطور مي تواند شيمي مغز را بنحوي تغيير دهد كه كافئين به صورت ماده ضد افسردگي شبيه داروهاي تجارتي ضد افسردگي موثر واقع شود.
دانشمندان ومحققان جانس هاپكينز و موسسه كارولينسكا در استكهلم دريافته اند كه مولكول كافئين مي تواند وارد سلولهاي مغز شده و مانع قعاليت يك عصب انتقال كه عامل قطع مواد شيميايي افزايش سر حال بودن است ،بشود.و به تعبير فني ديگر كافئين سلو لها را گول ميزند زيرا مولكولهاي كافئين از نظر شكل خيلي شبيه عصب انتقال طبيعي است.و به اين ترتيب كافئين با جابه جا كردن مواد شيميايي رفع افسردگي و ايجاد فرح در مغز فعال شوند و باعث سرحال آمدن و نشاط شخص گردند.در برخي اشخاص حتي يك فنجان قهوه ممكن است تبسمي در لبهاي شخص و ظاهر سازد و شخص را لااقل براي دو ساعت سرحال بياورد. با توضيح بالا به نظر مي رسد كه كافئين و طبعا قهوه كه داراي كافئين است مي تواند يك ماده خوراكي ضد افسردگي سالم نيرومند باشد.
كافئين عامل سريع اتاثير است زيرا سريعا جذب مي شود و ظرف 5 دقيقه پس از مصرف در مايع نسوج وارد شده و به آساني داخل سلولهاي مغز شده وظرف حدود نيم ساعت در سطح حداكثر در خون ظاهر شود و از لحظه اي كه كافئين در بالاترين سطح در تركيب خون وارد شد پس از 6-3 ساعتو نصف آن و پس از 6-3 ساعت ديگر ربع آن ته نشين مي شود.به طور كلي عملا تمام كافئين جذب مي شود و شايد فقط حدود يك درصد آن دفع شود.
منبع:www.taamasrar.com




نظرات کاربران
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
مقالات مرتبط