نویسنده: مصطفی خدادادی
بازتاب‌های روانی و رفتاری
این افراد رفتاری آرام داشته دقیق جدّی و خودگرا هستند، حسّاسند و به جزئیات بسیار توجّه می‌کنند که این موضوع برای انجام کارهایی که نیاز به دقت و توجّه زیاد دارد، مناسب است؛ اما اگر غلبه سودا زیاد شود. باعث بدبینی و وسواس می‌شود و باید دقّت کرد که این مزاج از حالت اعتدال خارج نشود. علاقه‌مند به حسابگری و مسائل فنی، همه سونگر، تیزهوش، بهار و تابستان را دوست دارند، دوراندیش، منظّم و دقیق، میانه‌رو و محتاط، کم انرژی و مداومت در انجام کار، ناآرام به علت سردی در روان ناآرام و همیشه در فکر هستند و دچار وسواس، شک و دودلی می‌باشند و فکر و خیال فراوان دارند. بدبین، حسّاس، دارای افکار منفی فراوان، خودخور و نگران هستند. تمایل کم به معنویّات داشته به حسابگری و مسائل منفی علاقه‌مند هستند، ریزبین و عاقل، کم احساس و منطقی هستند، مجذوب نمی‌شوند و در انجام کارها به علت وسواسی که دارند یک دنده و لجباز هستند و پی گیر انجام کار هستند. تمایلات جنسی و میل جنسی فراوان دارند ولی توان جنسی کم. زندگی بدون ریسک می‌کنند و کمتر رفیق هستند.خصوصیّات جسمی
این افراد دارای اندامی باریک و کشیده هستند. سیاهی پراکنده و غالب پوست، کدر بودن سفیدی چشم، پرمویی، لاغری و باریکی و خشکی اندامها از دیگر ویژگی‌های آنهاست. خواب این افراد کم بوده و بینی خشکی دارند. به شیرینی و گرمی‌ها نسبت به سردی‌ها تمایل بیشتری دارند. بیشتر تمایل به هوای گرم دارند و در فصل بهار راحت‌ترند. فصل پائیز برای ایشان فصل نامطلوبی است. افراد سوداوی دارای طبع سرد و خشک می‌باشند بنابراین به علت خشکی که در بدن دارند همانند افراد صفراوی دارای اندام باریک کشیده و لاغری می‌باشند. پوست خشک بوده و این خشکی را در همه‌ی اندامها می‌بینیم (در افراد صفراوی خشکی بیشتر در قسمت صورت و دست دیده می‌شود). رنگ پوست تیره و سیاه سبزه رو می‌باشند. به علت طبع سرد، حرارت بدن و پوست همیشه سرد می‌باشد و پوست خشک و بدون رطوبت است. مو: خرمایی رنگ تا مشکی، خشک، مجعّد و کلفت؛ البتّه بدون ریزش (ریزش مو بیشتر در طبایع گرم دیده می‌شود). پراکندگی موی بدن کم می‌باشد. رنگ چشم لب‌ها تیره می‌باشند. شانه و کمر و ساق باریک و شکم فرورفته است.عضلات و ماهیچه‌ها به علّت خشکی کشیده و باریک هستند و دست‌ها و به خصوص پاها همیشه سردند. عروق و رگها نیمه آشکار و باریک هستند. در معاینه ناخن‌ها، بستر زیر ناخن تیره رنگ است. تمایل به گرمی‌ها داشته و به غذاهای ترش علاقه‌ای ندارند. دهان و زبان خشک و کم آب می‌باشد و صبح‌ها احساس شوری در دهان دارند. احساس گرسنگی دارند ولی نمی‌توانند زیاد خوراک بخورند، معده دچار نفخ می‌شود و یبوست در افراد سوداوی زیاد دیده می‌شود. افراد سوداوی تمایل به غذاهای شیرین و شور دارند.
علایم پوستی
پوست خشک و بدون رطوبت و دارای منافذ متوسط، رگ‌های دست پنهان است، رنگ پوست تیره است، سفیدی چشم، سفید تیره و رنگ مردمک میشی و قهوه‌ای؛ دموی سر، خشک و ضخیم یا مجعّد است، رنگ مو، سیاه مات و جو گندمی است؛ فرد سوداوی معمولاً کم مو است.علایم گوارشی
مزه دهانشان در صبحگاهان، شور مزه و دهان، خشک و کم آب است، اشتهایشان زیاد، ولی خوارکشان کم است، توان هضم غذا در آنها بسیار کم است، نفخ معده و یبوست در آنها شایع می‌باشد، گرایش به شوری و شیرینی دارند ولی گرایش به ترشی ندارند، بوی بد دهان و بوی بد مدفوع ندارند، قار و قور شکم داشته و تمایل به گرمی‌ها دارند. از آنجایی که سودا سرد و خشک است افراد سوداوی باید از غذاهای سرد و خشک پرهیز کنند و در عوض از غذاهای گرم و تر مثل عسل استفاده نمایند.بیشتر بخوانید:رژیم های مناسب برای مزاج های مختلف
غذاهای سرد و خشک مثل برنج که بدن را با افت رطوبت مواجه می‌کند، مهم‌ترین عامل یبوست است (به خاطر دفع رطوبت در میان فصل‌ها، پاییز فصل سوداست و بهترین فصل برای حجامت افراد سوداوی نیز همین فصل است. مصرف نوره در مواد بهداشتی دافع سوداست؛ البتّه نوره‌ای که حاوی آرسنیک باشد. از بین نانها نان سنگک به خاطر وجود سبوس، مناسب‌تر از بقیّه است (سودا به معنای سیاهی است و افراد سوداوی باید از مولدات سودا مثل بادمجان و عدس و چای پرهیز نمایند (کمتر مصرف کنند)؛ سودا استخوان ساز است، تیر کشیدن سر، سردرد و حساسیت به صدا از افزایش سوداست که این موارد با حجامت به همراه مصرف سرکه به عنوان رقیق کننده خون برای درمان بکار می‌رود. یخ، سودا زاست و همه مزاج‌ها باید از آن پرهیز کنند. افراد سوداوی مزاج از نوشیدن چای به خصوص چای شیرین و هم چنین از مصرف نسکافه، قهوه و دوغ جداً باید خودداری کنند. معمولاً افراد سوداوی مزاج علاقه افراطی به نوشیدن چای، دوغ و ماست پیدا می‌کنند که باید از مصرف آنها پرهیز کرد. (آب به صورت غیرمستقیم باید سرد شود). در فصل سرد ممکن است مشکلات این افراد بیشتر شود بنابراین باید در انتخاب غذا دقت کنند و از مصرف غذاهایی با طبع سرد و خشک مانند گوشت گاو، پیتزا و ساندویچ پرهیز کنند. برای کمک به اعتدال مزاج این افراد مصرف گل گاوزبان، غذاهایی که رطوبت بدن را متعادل نگه می‌دارد مانند آب هویج و خاکشیر مفید است. خاکشیر علاوه بر تأمین رطوبت مناسب، یبوست این افراد را نیز از بین می‌برد؛ چرا که یبوست هم باعث تشدید مشکلات عصبی و روحی این افراد می‌شود بهتر است این افراد یک قاشق خاکشیر را در یک لیوان آب جوش به همراه یک قاشق عسل حل و صبح ناشتا میل کنند.
وضعیّت سازگاری با غذاها
سازگار با غذاهای تر و اندکی گرمی چون نخود آب، گوشت بره، گوشت مرغ و تخم مرغ اهلی، گندم، لوبیا، بادام شیرین، کشمش، انجیر، خربزه، کنگر ، آلو شیرین، چغندر، شیر گوسفند، فندق، شلغم، ترب، آب نارگیل.موادّ غذایی مضر
بادمجان، غذاهای نمک سود، مانند: ماهی دودی، ماهی شور، خیار شور، نمک زیاد، پنیر شور، گوشت گاو و گوساله و گوشت حیوانات پیر هم چنین غذاهای مانده و بیات، ماست، پنیر، چای شیرین، شیرینی‌جات قنادی و مصنوعی، ترشیجات سرکه، شور، گوجه فرنگی، سس، رب، کلیه‌ی غذاهای ساندویچی، آب یخ، مرغ و تخم مرغ ماشینی، ماهی، برنج سفید، خوراک عدس (عدسی)، نوشیدن مایعات همراه با غذا، غذاهای سرخ شده، غذاهای فریزر شده، غذاهای زودپز شده، تنقّلات مصنوعی، مانند شکلات، پفک، چیپس، بیسکویت، یخمک، کاکائو و ...افراد سوداوی مزاج از نوشیدن چای به خصوص چای شیرین و هم چنین از مصرف نسکافه، قهوه و دوغ جداً باید خودداری کنند. معمولاً افراد سوداوی مزاج علاقه افراطی به نوشیدن چای، دوغ و ماست پیدا می‌کنند که باید از مصرف آنها پرهیز کرد.
موادّ غذایی مفید
کلیه غذاهای گرمی بخش، مانند گوشت گوسفند، گوشت شتر، گوشت کبوتر، گوشت گنجشک و گوشت سار. در صورت مصرف برنج، حتماً از شوید و زیره سیاه استفاده شود. سبزیجات گرم، مانند نعناع، ریحان، ترخون، مرزه، جعفری، تره، انواع کلم، ساقه کرفس، عسل، توت، کشمش، انجیر، خرما، هل، دارچین، زنجبیل، زعفران زیره و استفاده از بذرهای ملیّن، مانند: قدومه شیرازی، تخم شربتی و سایر ملیّن‌ها از جمله خوراکی‌های مفید برای افراد سوداوی مزاج است.علایم بیماری در اثر غلبه دم
* لاغری و خشکی و سفتی پوست* دو نیم شدن انتهای موهای سر (موخوره)
* سوزش سر دل
* اشتهای کاذب (گرسنگی و سیری زودرس)
* سیاه و تیره شدن رنگ پوست بخصوص تیرگی زیر چشم
* فکر و خیال زیاد (وسواس)
* خواب سبک و پریدن مکرّر از خواب
* اضطراب و تشویش خاطر (افسردگی)
پیشگیری
برای پیشگیری از موارد فوق باید از بروز پیش‌آمدهای نامناسب که تحریک و هیجان را به دنبال دارد پرهیز کرد، خوردن انجیر و کشمش و دم کرده سنبل طیب + گل گاوزبان+ لیمو عمانی توصیه می‌شود.منبع مقاله :
خدادادی، مصطفی؛ (1395)، مزاج شما چیست؟، ساری: انتشارات پارسی سرا، چاپ اول
