نویسنده: صمصام صانعی
نام علمی:
Cuminum cyminum L.، نام فرانسه Cumin و نام انگلیسی آن Cumin seed می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، زیره سبز، سنوت و کمون نامیده شده است.تیره گیاه:
جعفری Umbelliferaeنوع گیاه:
بوتهمشخصات ظاهری:
گیاهی است علفی و یک ساله به ارتفاع حدود 60 سانتی‌متر و دارای ریشه‌ای دراز، باریک و سفید رنگ و ساقه گیاه عمودی، منشعب و تقسیم شده به صورت دوتایی می‌باشد. برگ‌های آن سبز رنگ، متناوب، ظریف، منقسم به بریدگی‌های بسیار نازک و نواری شکل هستند. در انتهای ساقه‌ی اصلی، گل دهنده، گل‌های آن کوچک، به صورت مجتمع و رنگ گل‌ها سفید گاهی موارد صورتی یا ارغوانی می‌باشد. میوه‌اش (زیره سبز) فندقه، بیضوی کشیده، در دو انتها باریک، معطر، رنگ میوه قهوه‌ای متمایل به سبز و طول آن حدود 5 میلی‌متر است.طبیعت زیره سبز:
طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن خیلی گرم و خشک است.رویش جغرافیایی:
در اغلب نقاط کشورها از جمله مصر و در ایران در برخی از نواحی استان‌های خراسان، تهران، سمنان، یزد و اصفهان کاشته می‌شود.ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در زیره سبز:
رزین، تانن، روغن ثابت، اسانس شامل سیمن، فلاندرن، کومینول و تعدادی ترپن، کومین، کومینول، پروتئین، پاراسیمول، اوژنول، موسیلاژ و غیره در آن تشخیص داده شده است.بخش مورد استفاده:
میوه (زیره سبز). در ضمن ریشه گیاه نیز خواص دارویی دارد.نحوه مصرف:
به طور معمول زیره‌ی سبز را به صورت دم کرده استفاده می‌کنند و در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی و بهداشتی نیز کاربرد دارد و در طب سنتی برای درمان بیماری‌ها مقدار و نحوه مصرف آن را پزشک تشخیص داده و تجویز می‌کند.خواص درمانی:
تقویت کننده معده و کبد و اشتهاآور، تصفیه کننده خون و رفع کننده سوءهاضمه، بادشکن و ضدعفونی کننده قوی، قطع کننده ترشحات زنانه مربوط به قاعدگی و ضد نزله‌های حاد و مزمن برونش‌ها، برطرف کننده رطوبت معده و معرق، کاهنده اسپرم و مسکن دردهای کلیه و مثانه، آرام‌بخش و ضد تشنج، خارج کننده گازهای معده و تحلیل برنده ورم بیضه، دارای خواص هورمونی و خارج کننده سنگ کلیه و مثانه، قبض کننده و ضد اسپاسم، شیرافزا و افزاینده میل جنسی زنان، بازکننده قاعدگی و تنظیم کننده عادت ماهیانه، ادرارآور و گشاد کننده مجاری ادراری می‌باشد. در ضمن برای قطره قطره ادرار کردن، به سختی ادرار کردن، صرع، بلع هوا همراه با غذا و ورم زیر پلک چشم نیز مفید است. در استعمال خارجی گذاشتن ضماد زیره سبز بر روی پستان در موارد جمع شدن شیر در آن مؤثر می‌باشد.تذکر:
مقدار مصرف مجاز پودر زیره‌ی سبز 2 گرم در روز می‌باشد و زیاده‌روی در مصرف آن برای ریه و کلیه‌ها مضر است.منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.
