نویسنده : گلسا امیری دیبا

مراکز شهری در سراسر دنیا، همواره در حال گسترش بوده‌اند، چون جمعیت‌ زیادی در شهرها اقامت می‌کنند تا از فرصت‌های اقتصادی بهتر، زیربنای مدرن و امکانات دیگر بهره ببرند. شهرهای آسیایی رشد بسیار خوبی داشته‌اند، و در حال حاضر، شهرهای این قاره، عمده‌ی لیست بزرگ‌ترین شهرهای جهان را تشکیل می‌دهند، مانند شانگهای، پکن، دهلی، بمبئی، توکیو، کراچی و گوانگجو. تنها شهر آفریقایی در این لیست، لاگوس است.

۱۰. بمبئی، با جمعیت ۱۲٫۴ میلیون نفر

بمبئی در ساحل غربی شبه‌جزیره‌ی هند واقع شده و نزدیک به ۱۲٫۴ میلیون نفر در آن ساکن هستند. بمبئی اطراف یک قلعه گسترش یافته که توسط بریتانیایی‌ها در قرن ۱۷ام ساخته شده است. بندرگاه طبیعی این شهر، به رشد آن کمک کرده است، و تا قرن ۱۸ام، بمبئی دارای بخش صنعتی پررونقی شد. بزرگ‌ترین جمعیت میلیاردرها و میلیونرهای اهل هر شهر در هندوستان، در بمبئی اقامت دارد. این شهر میزبان مؤسسات مهم اقتصادی، مانند بورس اوراق بهادار بمبئی و بانک مرکزی هند است. اینجا به عنوان یک مرکز هنری، میزبان صنعت بالیوود و همچنین «سینمای مراتی» (Marathi Cinema) است.

۹. گوانگجو، با جمعیت ۱۳٫۵ میلیون نفر

گوانگجو به عنوان قطب تحصیلی، اقتصادی، تکنولوژیکی، و فرهنگی جنوب کشور چین شناخته می‌شود. موقعیت این شهر روی «رود پرل» (Pearl River) به رشد آن به عنوان یک قطب بندری کمک کرده است. تاریخ این شهر به بیش از ۲۲۰۰ سال می‌رسد و یک پایانه‌ی مهم در جاده‌ی ابریشم بود. منطقه‌ی اداری این شهر در سال ۲۰۱۵، نزدیک به ۱۳,۵۰۱,۱۰۰ سکنه داشت و به عنوان یک شهر آلفای جهانی (یعنی شهری که نقش مهمی در اقتصاد جهانی دارد) شناخته می‌شود. مهاجران خارجی و همچنین مهاجران غیرقانونی در سال‌های اخیر از خاورمیانه، آسیای جنوب‌ شرقی و اروپای شرقی در گوانگجو گردهم آمده‌اند که باعث شده است این شهر لقب «پایتخت جهان سوم» را بگیرد.

۸. توکیو، با جمعیت ۱۳٫۶ میلیون نفر

توکیو در ساحل شرقی جزیره‌ی هونشو واقع شده است، که بزرگ‌ترین جزیره بین چهار جزیره‌ای است که ژاپن را تشکیل داده‌اند. این شهر، پایتخت ژاپن و مرکز یکی از ۴۷ استان این کشور است. این شهر در ابتدا «اِدو» خوانده می‌شد، اما در سال ۱۸۶۸، وقتی که خانواده‌ی امپراتوری ژاپن از کیوتو به این شهر تغییر مکان دادند، نام این شهر تغییر کرد. تعداد ساکنان کلان‌شهر توکیو ۱۳,۶۱۷,۴۴۵ نفر تخمین زده شده است. توکیو دارای پنجاه و یک شرکت در لیست «فورچون جهانی ۵۰۰» (Fortune Global 500) است و در فهرست شهرهای جهانی رتبه‌ی چهارم را دارد. ساکنان توکیو تقریبا همگی ژاپنی، و عده‌ای از آن‌ها چینی و کره‌ای هستند. توکیو محل دفاتر مرکزی شرکت‌های بزرگ و مؤسسات اقتصادی است، درحالیکه بخش صنعت، عمدتا در شهرهای یوکوهاما، چیبا و کاوازاکی متمرکز است.

۷. استانبول، با جمعیت ۱۴ میلیون نفر

استانبول که در حدود سال ۶۶۰ قبل از میلاد، با نام بیزانتیوم بنا شده و در سال ۳۳۰ میلادی با نام قسطنطنیه دوباره بنا شده است، تاریخی فوق‌العاده دارد. استانبول یکی از پایتخت‌های امپراتوری‌های رومی، بیزانس، لاتین و عثمانی بوده است که امپراتوری عثمانی آن را به یک مرکز اسلامی تبدیل کرد. قرار گرفتن این شهر در میان جاده‌ی ابریشم مبادلات بین مردم گوناگون را در ناحیه‌ی خود تسهیل می‌کرد. استانبول بیش از ۱۴ میلیون نفر جمعیت دارد و سالیانه میلیون‌ها توریست را به عنوان یکی مطلوب‌ترین مقاصد توریستی اروپایی جذب می‌کند. استانبول لقب قطب تاریخی، هنری، فرهنگی، و تفریحی را نیز کسب کرده است.

۶. کراچی، با جمعیت ۱۴٫۹ میلیون نفر

کراچی مرکز استان سِند است، و جمعیت آن ۱۴٫۹ میلیون نفر است. این شهر در موقعیت استراتژیک دریای عربی قرار گرفته، و بندرگاه بن‌قاسم و بندرگاه کراچی که جزو بزرگ‌ترین بنادر پاکستان هستند، در این شهر واقع شده‌اند. این شهر به عنوان یک روستای مستحکم در سال ۱۷۲۹، با نام کُلاچی ساخته شد و با اشغال بریتانیایی‌ها به شهری برجسته تبدیل شد. ساکنان کراچی به قومیت‌ها، نژادها و مذاهب مختلفی تعلق دارند که این شهر را به متنوع‌ترین و سکولارترین شهر پاکستان تبدیل کرده است. اقتصاد رسمی کراچی در سال ۲۰۱۴، ۱۱۳ میلیارد دلار ارزش‌گذاری شد و در حدود ۲۰ درصد تولید ناخالص داخلی را بر عهده دارد.

بیشتر بخوانید:5 شهر سبز جهان

۵. تیانجین، با جمعیت ۱۵٫۲ میلیون نفر

تیانجین در منطقه‌ی ساحلی شمال چین واقع شده است، و بیش از ۱۵ میلیون ساکن دارد. بعد از اینکه آبراه بزرگ چین در دوره‌ی «دودمان سوئی» (Sui Dynasty) باز شد، تیانجین به عنوان یک مرکز تجاری توسعه یافت. این شهر به‌طور خاص در سلسله‌ی حکومتی «دودمان چینگ» (Qing Dynasty) و همچنین در جمهوری چین رشد کرده و از سال ۱۸۶۰ به عنوان یک محل برای عهد قراردادها به کار گرفته شده است. تیانجین یک دروازه‌ی ورودی به پکن نیز است، و معماری اروپایی، تاریخ استعماری آن را نشان می‌دهد.

۴. لاگوس، با جمعیت ۱۶ میلیون نفر

لاگوس به عنوان یک محل سکونت با نام «اِکو» شکل گرفت، که قطب اصلی تجارت «امپراتوری بنین» (Benin Empire) بود. پرتغالی‌ها در سال ۱۴۲۷ نام این مکان را به لاگوس تغییر دادند و در سال ۱۸۵۱ بریتانیایی‌ها آن را به قلمروی خود اضافه کردند. لاگوس با بیش از ۱۶ میلیون نفر جمعیت، جزو شهرهایی است که سریع‌ترین رشد را در آفریقا و جهان دارند. فرودگاه بین‌المللی «مرتلا محمد» (Murtala Muhammed) در این شهر واقع شده که یکی از بزرگ‌ترین فرودگاه‌های آفریقا است و در حدود ۸۲ درصد فرودگاه‌های بین‌المللی غرب آفریقا در لاگوس هستند. شهر لاگوس ۷۵ درصد از درآمدزایی‌اش به صورت داخلی است، و ۳۲ درصد تولید ناخالص داخلی نیجریه را بر عهده دارد. این شهر در مرکز صنعت فیلم کشور قرار دارد که با نام «نالی‌وود» (Nollywood) شناخته می‌شود. فیلم‌های متعددی در منطقه‌ی «فِستک» (Festac) واقع در شهر لاگوس فیلم‌برداری شده است. این شهر با برگزاری جشنواره‌های فرهنگی و به عنوان یکی از مقاصد گردشگری، در حال تبدیل کردن خود به یک شهر جهانی است.

۳. دهلی، با جمعیت ۱۶٫۷ میلیون نفر

شهر دهلی از دو ناحیه تشکیل شده است. دهلی قدیمی واقع در شمال هند، که مکانی تاریخی است و دهلی نو که در زمان حکومت بریتانیا به هند، در قرن بیستم به‌عنوان پایتخت ساخته شد. دهلی شامل دو بخش است؛ محوطه‌ی پرجمعیت، و همچنین مناطق روستایی مجاور. دهلی در ساحل غربی رودخانه‌ی یامونا واقع شده است. دهلی از قرن ششم قبل از میلاد ساکنانی داشته است و پایتخت چندین امپراتوری و پادشاهی بوده است. ثروت دهلی ۴۵۰ میلیارد دلار تخمین زده شده است و ۲۳۰۰۰ میلیونر، به علاوه‌ی ۱۸ میلیاردر در آن زندگی می‌کنند. جمعیت این شهر در سال ۲۰۱۱، بیش از ۱۶٫۷ میلیون نفر بود.

۲. پکن، با جمعیت ۲۱٫۵ میلیون نفر

پکن پایتخت کشور چین است و در منطقه‌ی شمال-مرکزی چین شمالی واقع شده است. این شهر، از زمانی که یکی از چهار پایتخت بزرگ باستانی چین بوده تا اشغال خارجی‌ها و همین‌طور جنگ غیرنظامی در قرن بیستم تاریخ پرحادثه‌ای داشته است. پکن پس از انقلاب کمونیستی سال ۱۴۴۹، خود را به عنوان یک مرکز صنعتی بنا کرد. اتومبیل‌، پارچه، صنایع پتروشیمی، تجهیزات هوافضا و نیمه‌رساناها، چند مورد از محصولاتی هستند که توسط بخش صنعتی این شهر تولید شده‌اند. پکن بیش از ۲۰ میلیون سکنه دارد. این شهر به عنوان یک مرکز فرهنگی، ۷ اثر در لیست میراث جهانی یونسکو دارد.

۱. شانگهای، با جمعیت ۲۴ میلیون نفر

جمعیت ۲۴ میلیونی شانگهای، این شهر را به پرجمعیت‌ترین شهر، نه تنها در آسیا بلکه در جهان نیز تبدیل کرده است. شانگهای به صورت استراتژیکی در دلتای رود یانگ‌تسه قرار گرفته است و ورودی شهر، در سال ۲۰۱۶ به عنوان شلوغ‌ترین ورودی شهر در دنیا معرفی شده است. شهر کینگ لانگ، که در سال ۷۴۶ یافت شد، از شانگهای پیشی گرفت و به عنوان یک بندرگاه تجاری در امپراتوری چین رشد کرد. پتانسیل اقتصادی شانگهای در قرن نوزدهم باعث جنگی بین بریتانیایی‌ها و فرانسوی‌ها بر سر فرمانروایی این شهر شد. ژاپنی‌ها نیز در طول جنگ جهانی دوم به شانگهای حمله کردند. شانگهای به‌عنوان یک قطب اقتصادی و تجاری در چین امروزی است و از سال ۱۹۹۲، به جز رکود جهانی سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹، نرخ رشد دو رقمی داشته است. بهترین مراکز سرویس‌دهی شانگهای، املاک و مستغلات، خدمات مالی و خرده‌فروشی هستند، درحالیکه بخش صنعت، در حدود ۴۰ درصد از کل خروجی را تشکیل می‌دهد. شانگهای میزبان مناطق صنعتی متعددی است، مانند منطقه‌ی اقتصاد و توسعه‌ی تکنولوژیک هونگ‌کیائوی شانگهای. این شهر، مهاجران محلی، و همچنین مهاجران خارجی از ژاپن، آمریکا و کره را به خود جذب می‌کند.