دریای مدیترانه

چکیده
دریای مدیترانه تقریبا به طور کامل توسط خشکی ها محاصره شده است و در میان سه قاره قرار دارد. از شمال به اروپا، از شرق به آسیا و از جنوب به آفریقا منتهی می شود. دریای مدیترانه در مسافتی بیش از 4000 کیلومتر از جبل الطارق تا اسرائیل گستردگی دارد. این دریا توسط آب راه 14 کیلومتری به اقیانوس اطلس وصل می شود. جایی که قاره اروپا و آفریقا بهم می رسند. کانال سوئز، مدیترانه را به دریای سرخ و تنگه بوسفور آن را به دریای سیاه وصل می کند.

تعداد کلمات : 1004 / تخمین زمان مطالعه : 5 دقیقه

مساحت
دریای مدیترانه بیش از 2.5 ملیون متر مربع وسعت دارد. این دریا به وسیله جزیره ها و شبه جزیره ها به چندین بخش تقسیم شده است. دریای اژه میان ترکیه و یونان، دریای آدریاتیک میان ایتالیا و شبه جزیره بالکان و دریای تیرنی میان ایتالیا و جزیره های غربی قرار دارند. در دریای مدیترانه خلیج های کوچک و بزرگ زیادی وجود دارد. بزرگترین شبه جزیره های این دریا ایبرین، ایتالیا و بالکان و بزرگترین جزیره های این دریا سیسیل، کورسیکا، ساردینیا و کرت هستند. منطقه مدیترانه را گهواره می نامند زیرا خیلی از تمدن های اولیه در سواحل این دریا پدید آمده اند.

زمین شناسی
دریای مدیترانه بعد از جابجایی لایه های زمین شکل گرفت. 250 ملیون سال پیش وقتی که زمین های باستانی از هم گسیخته شدن اقیانوس بزرگ تتیس به وجود آمد. این اقیانوس از شمال تا رشته های کوه های آلپ و از شرق تا رشته کوه های اورال امتداد داشت. وقتی که اروپا و آفریقا به سمت همدیگر حرکت کردند این اقیانوس کوچکتر شد. دریای مدیترانه آن چیزی است که از آن اقیانوس باستانی به جا مانده است. زمین شناسان معتقدند که در چند ملیون سال اخیر دریای مدیترانه چندین بار خشک شده است زیرا تنگه جبل الطارق مدام بسته و دوباره باز میشده و اجازه جاری شدن آب اقیانوس اطلس به داخل مدیترانه را می داده است. امروزه منطقه مدیترانه بسیار فعال است. زمین لرزه ها گاها بالکان، ایتالیا و ترکیه را می لرزانند. آتشفشان های این منطقه مانند آتشفشان آتنا و استرومبولی نیز فعال ترین آتشفشان های اروپا هستند. آتشفشان آتنا به دلیل فورانش در سال 79 میلادی که شهر پمپئی از امپراطوری روم را محو کرد، بسیار معروف است.
آب و هوا

شرایط آب و هوایی مدیترانه را در جاهای دیگر دنیا مانند آفریقای جنوبی و بخش های جنوبی استرالیا نیز می توان یافت. تابستان هوا بسیار گرم و خشک است و تقریبا باران نمی بارد اما زمستان هوا معتدل و عمق متوسط دریای مدیترانه 1500 متر است. پو، رون، نیل و ابرو بزرگترین رودهایی هستن که به درون دریای مدیترانه می ریزند. این رود ها دلتاهای زیادی را به وجود آورده اند زیرا مسیر معینی برای جریان آب به سمت دریا وجود ندارد. جزر و مد اینجا به اندازه اقیانوس اطلس قوی نیست. تفاوت میان بالاترین و پایین ترین سطح آب فقط نیم متر است. به دلیل گرمای بالا، آب زیادی تبخیر می شود و نسبت به دریاهای دیگر درصد نمک بالاتری هم دارد، مخصوصا در قسمت شرقی که فشار آب نیز بیشتر است.بارانی است.

آب دریای مدیترانه
عمق متوسط دریای مدیترانه 1500 متر است. پو، رون، نیل و ابرو بزرگترین رودهایی هستن که به درون دریای مدیترانه می ریزند. این رود ها دلتاهای زیادی را به وجود آورده اند زیرا مسیر معینی برای جریان آب به سمت دریا وجود ندارد. جزر و مد اینجا به اندازه اقیانوس اطلس قوی نیست. تفاوت میان بالاترین و پایین ترین سطح آب فقط نیم متر است. به دلیل گرمای بالا، آب زیادی تبخیر می شود و نسبت به دریاهای دیگر درصد نمک بالاتری هم دارد، مخصوصا در قسمت شرقی که فشار آب نیز بیشتر است.

اقتصاد
منطقه مدیترانه سالانه ملیون ها توریست جذب می کند. در حدود یک سوم توریست های دنیا به این منطقه می آیند. اسپانیا، ایتالیا، یونان و ترکیه نگاه ویژه ای به صنعت توریست برای تامین درآمد سالانه خود دارند. با اینکه هوای تابستان بسیار خشک است اما کشاورزی نقش مهمی در آنجا دارد. زیتون، پرتغال و انگور در این منطقه کشت می شوند. به غیر از اینها کشاورزان محصولات دیگری نظیر گندم و جو نیز کشت می کنند. بخش کوچکی از مردم ساکن سواحل درآمد خود را از طریق ماهی گیری تامین می کنند. اخیرا در دریای اژه منابع نفت و گاز کشف شده که یک درگیری میان ترکیه و یونان به وجود آورده است.

تاریخچه
فرهنگ های مختلف در سرزمین های باستانی نظیر یونان، مصر، و روم در سواحل این منطقه شکل گرفته اند. مردم این منطقه نه تنها با دیگران معامله می کردند بلکه برای کشورگشایی به سرزمین های دیگر نیز هجوم      می بردند. برای چندصد سال دریای مدیترانه اصلی ترین مسیر آبی بود. مسلمانان در اوایل قرون وسطا قسمت بزرگی از دریای مدیترانه را تحت کنترل خود داشتند. قرن ها بعد ونیز و فلورانس به مرکز مبادله کالا در جهان تبدیل شدند. وقتی واسکو د گاما در عصر اکتشافات به سمت آفریقا کشتی رانی کرد، مسیر تجاری مدیترانه به آسیا کم اهمیت تر نیز شد. این مساله وقتی کانال سوئز در سال 1869 افتتاح شد تغییر کرد زیرا اروپایی ها برای عبور از دریای سرخ و دسترسی به مستعمری هایشان نیاز به یک مسیر جدید داشتند.
 

محیط زیست
مسائل محیط زیستی یکی از مهمترین دغدغه ها برای آینده دریای مدیترانه است. تغییرات آب و هوایی و گرمای جهانی ممکن است موجب بالا آمدن سطح آب در حدود 60 سانتی متر شود که در این صورت در ناحیه دلتای نیل و شهر ونیز سیل خواهد آمد. آلودگی هم به دلیل رها کردن زباله توسط توریست ها و ریختن فاضلاب شهری در دریا در حال افزایش است. همچنین بسیاری از سواحل و جزیره های کوچک، به صعنت توریست برای کسب درآمد وابسته اند و این مساله باعث رانده شدن حیوانات از سواحل شده است. لاکپشت های ساحلی در خطر انقراض قرار دارند زیرا توریست ها خانه های آن ها را ویران می کنند. دریای مدیترانه شلوغ ترین راه آبی جهان است. نفت کش ها از خاور میانه به سمت ایتالیا و فرانسه در حرکت هستند. همچنین نشت نفت هم باعث آلودگی بیشتر دریای مدیترانه شده است. بعضی کشتی ها نیز فلزات سنگین و موادی آلاینده دیگری مانند آن حمل می کنند. ماهی گیری بیش از حد نیز یکی دیگر از مشکلات دریای مدیترانه است. بیش از 60 درصد از گونه های مختلف ماهی در حال انقراض هستند. اخیرا کشور های حاشیه دریای مدیترانه با نیت محافظت بهتر از این منطقه در حال همکاری با یکدیگر هستند.