صله رحم درمان بسیاری از مشکلات روحی و روانی که این روزها برخی با آن دست و پنجه نرم میکنند است.
.jpg "صله رحم از برکات تا چالش ها")
نویسنده: مهدی قیاسی
یکی از سنت های حسنه و مورد تاکید دین اسلام و ائمه علیهم السلام صله رحم یعنی بازدید و دیدار دوستان و آشنایان واقوام است.در سنت و فرهنگ ایرانی بسیار به این مهم پرداخته شده و به بهانه های مختلف این سنت نیک انجام میشده مانند یلدا و نوروز و در سنت اسلام هم در اعیاد مختلف و حتی در ایامی که مناسبت خاصی نیست به این مهم تاکید شده است و در احادیث یکی از شروط ایمان صله رحم دانسته شده است.
درمان
صله رحم درمان بسیاری از مشکلات روحی و روانی که این روزها برخی با آن دست و پنجه نرم میکنند است مانند افسردگی و احساس تنهائی و کم بود محبت که فراوانی آن در این ایام ناشی از کم رنگ شدن صله ارحام ای باشد.
اسلام و لزوم صله رحم
طبق نظر اسلام خانه ای که میهمان بر آن وارد شود خیر و برکت به آن وارد میشود و فرشتگان به چنین خانه ای نازل می شوند.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله میفرمایند :کُلُّ بَیْتٍ لایَدْخُلُ فیهِ الضَّیْفُ لاتَدْخُلُهُ الْمَلائِکَةُ؛
هر خانه اى که میهمان بر آن وارد نشود، فرشتگان واردش نمى شوند.(۱)
هدف از صله
هدف از صله رحم نزدیک شدن قلوب و ایجاد مهر و محبت و عشق میان خانواده هاست که متاسفانه برخی با کج سلیقگی و استفاده از گوشی و شبکات اجتماعی در میهمانی ها موجبات ناراحتی اطرافیان را فراهم می آورند یا باعث می شوند این هدف مقدس محقق نشوند و روز به روز خانواده ها و دوستان از یکدیگر دورتر و تنها تر شوند .
عصر قطع ارتباطات
در عصر ارتباطات که شاهد ارتباط از راه دور هستیم صله رحم و ارتباطات حضوری افراد را کمتر کرده است حال آنکه هیچ چیز جای ارتباط حضوری را نمیگیرد و ثمرات آن را ندارد بهتر است نام این عصر را بگذاریم عصر قطع ارتباطات که این نام برای آن سزاوار تر است زیرا عصری که بنا بود ارتباطات و کمبود محبت ها را ترمیم کند بیشتر به کم کردن ارتباطات و افزایش دوری افراد از خانواده ها کمک کرد.
و بهتر است نام این عصر را بگذاریم عصر قطع ارتباطات که این نام برای آن سزاوار تر است زیرا عصری که بنا بود ارتباطات و کمبود محبت ها را ترمیم کند بیشتر به کم کردن ارتباطات و افزایش دوری افراد از خانواده ها کمک کرد.
معضل اقتصادی
معضل دیگری که باعث شده صله رحم کم رنگتر شود مشکلات اقتصادی است. با توجه به سطح توقعات و تبلیغات سبک زندگی اشرافی و تجمل گرا و بالا نرفتن سطح در آمد افراد با این سطح توقعات میهمانی ها و صله رحم سخت شده است که در این رابطه جا دارد به دو حدیث از معصومین علیهم السلام اشاره کنیم.
اول حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله که فرمودند:اَلضَّیْفُ یَنْزِلُ بِرِزْقِهِ وَیَرْتَحِلُ بِذُنوبِ اَهْلِ الْبَیْتِ؛
میهمان، روزى خود را مى آورد و گناهان اهل خانه را مى برد.(۲)
این موضوع در گذشته اعتقاد مردم بوده است و افراد اگر فقر به آن ها روی می آورد میهمان به خانه دعوت میکردند تا شامل لطف و برکت الهی و گشایش از سوی خدای متعال شوند میهمان برکت و روزی را برای خانه میزبان می آورد و سبب برکت در اموال میزبان میشود.
همچنین امام رضا علیه السلام جهت اهمیت عدم سختگیری در میهمانی میفرمایند:دَعاهُ رَجُلٌ فَقالَ لَهُ عَلىٌّ علیه السلام: قَد أجَبْتُکَ عَلى اَنْ تَضْمَنَ لى ثَلاثَ خِصالٍ . قالَ: وما هِىَ یا اَمیرَالمُؤمِنینَ ؟ قالَ: لاتُدْخِلْ عَلَىَّ شَیْئا مِنْ خارِ جٍ وَ لا تَدَّخِرْعَنّى شَیْئا فِى الْبَیْتِ، وَ لا تُجحِفْ بِالْعِیالِ . قالَ : ذاکَ لَکَ یا اَمیرَ الْمُؤمِنینَ ، فَاَجابـَهُ عَلىُّ بنُ اَبى طالِبٍ علیه السلام ؛
مردى، امیر المؤمنین علیه السلام را به میهمانى دعوت کرد . حضرت فرمودند :مى پذیرم به شرط این که سه قول به من بدهى . عرض کرد : چه قولى اى امیر المؤمنین؟ فرمودند : ازبیرون چیزى براى من تهیه نکنى ، حاضرى خانه ات را از من دریغ ننمایى و به زنو فرزندنت زور نگویى . عرض کرد : قبول مى کنم اى امیر المؤمنین . پس على بن ابی طالب علیه السلام دعوت را پذیرفتند .(۳)
این حدیث باید سرلوحه و مبنا برای تمام خانواده های ایرانی باشد زیرا آنچه این روزها در اندک میهمانی ها شاهدیم چشم و هم چشمی است. در میهمانی ها افراد با غذاهای گران و پذیرائی لاکچری سعی دارند به هم فخر بفروشند که این باعث میشود میهمانی ها کمتر شود زیرا توان مالی بیش از یک یا چند بار برگزاری میهمانی در سال را ندارند و همچنین کسی رقبت به میهمان شدن هم ندارد زیرا بعد توان جبران و میزبان شدن در آن سطح را ندارد.
یکی از عواملی که باعث این سبک زندگی میشود تبلیغ زندگی لاکچری و میهمانی ها مفصل در تلوزیون و در مراسمات سیاسیون و اهالی فرهنگ و الگوهای جامعه می باشد.
چند سالی شاهد تبلیغ افطاری ساده در تلوزیون و منبرها در ماه مبارک رمضان هستیم که لازم است تبلیغ میهمانی ساده هم در اولویت تبلیغ و الگو سازی ها قرار بگیرد.
سیره علما
سیره عالم بزرگوارآیت الله شیخ محمد کوهستانی این بودکه هر ساله تا سیزده نوروز، چون مهمانان از نقاط مختلف استان به‌محضر شان می‌آمدند، منزل را ترک نمی‌کردند، ولی پس از آن، صله رحم و بازدید را از قسمت بالای محل آغاز می‌نمودند و به تمامی منازل تشریف می‌بردند و در هر خانه چند لحظه توقف و احوال پرسی داشتند.
از این رو اهالی محل نیز قبلاً سفره‌ای سنتی از انواع شیرینی و حلوا مهیا می‌نمودند. یکی از شاگردان که سالی در بازدید ایشان از اهل محل وی را همراهی می‌کرد خاطره جالبی را این چنین بازگو می‌کند:
پس از تعطیلات نوروز، آقا جان به‌من فرمودند بیا با هم برای صله ارحام به منازل اهل محل برویم.
به اتفاق آقا جان حرکت کردیم، هر خانه‌ای‌که صاحب خانه بود، وارد می‌شدیم و مدتی می‌نشستیم، ولی اگر در خانه‌ای را می‌زدیم و اهل منزل در خانه نبودند آقا جان با عصای خویش به کوبه در می‌زدند و می‌فرمودند: ای کوبه در، فردای قیامت شهادت بده که محمد آمد برای صله ارحام!(۴)
در ایران اسلامی و در سیره بزرگان چنین الگوها و بزرگانی را داریم متاسفانه به آن ها پرداخته نمیشود و در منابر و صدا و سیما این الگوها کمتر دیده میشوند و بیان میشوند و بیشتر به الگوهای ناصواب در این رابطه مرداخته میشود. حال که شبکات اجتماعی این سنت حسنه و مهم را بیش از پیش تحت الشعاع قرار داده اند ضروریست بیشتر در زمینه ی الگو سازی این مهم تلاش شود و به برکات و سیره بزرگان در این رابطه بیشتر مرداخته شود.
قال الامام الرّضا علیه السلام: یَکونُ الرّجل یَصِلُ رَحِمَهُ فیکونُ قَد بَقِیَ من عمرِهِ ثلاثُ سنین فَیُصَیِّرُها اللهُ ثَلاثینَ سَنَهً … .
امام رضا علیه السلام فرمودند: چه بسا مردی که سه سال از عمرش بیش نمانده، ولی صله رحم به جا آورد و خدا به خاطر این کار، عمرش را به سی سال افزایش دهد و خدا آنچه را می خواهد انجام می دهد.(۵)
منابع:
۱_جامع الأخبار، ص ۳۷۸.
۲_بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۴۶۱، ح ۱۴.
۳_عیون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۴۵، ح ۱۳۸.
۴_کتاب بر قله پارسایی.
۵_الکافی، ج ۲، ص ۱۵۰.
