مازو فراورده‌گیاهی و کروی شکلی است که در طب سنتی کاربرد فراوان داشته و ازخواص آن برای درمان بسیاری از بیماری ها استفاده میشود. این ماده، بر اثر سوراخ ایجاد شده توسط حشرات برای تخم‌گذاری، بر روی شاخه‌های تازه درخت مازو (نوعی بلوط) به وجود می‌آید. محل رویش گیاه مازو در کشور ما، بیشتر استان‌های لرستان، کردستان و کرمانشاه است و در لرستان در منطقه شینه و نقاط مختلف به شکل پراکنده وجود دارد، اما در این مناطق کاملا محافظت شده و یک توده خالص است.
دانه هاى مازو به بزرگى فندق هستند و در کشور ما معمولا به شکل تیله‌ای با برجستگی‌های فاصله‌دار روی گیاه مازو یافت میشود و همانطور که ذکر گردید، در طب سنتی از آن به خصوص برای درمان سوختگی‌ها به صورت موضعی استفاده میشود. دیگر خواص گیاه مازو تقویت لثه، سیاه کردن مو، کمک به درمان سوختگی، درمان گشاد بودن واژن و ناراحتی‌های گوارشی است. امروزه این گیاه علاوه بر عطاری ها به صورت ژل و پودر نیز در دسترس وجود دارد. همچنین از این گیاه، در صنعت چرم‌سازی، مرکب‌سازی و رنگرزی نیز استفاده میشود.
خواص گیاه مازو (طبیعت و خواص درمانی)
طبیعت مازو از نظر طب سنتی، سرد و خشک است برخی از مهمترین خواص مازو عبارتند از:
1- مازو بسیار قابض است و در کتب سنتی درباره خواص این گیاه آمده است که مصرف آن، رطوبت‌ها را از بین می‌برد.
2- از مهمترین خواص مازو استفاده از آن برای تنگ کردن واژن است. استفاده از این ماده به اندازه یه بند انگشت و استعمال موضعی آن به درمان گشادی واژن کمک شایانی میکند.
3- مزمزه‌ی مازو با سرکه برای تقویت دندان، لثه و رفع بدبویی دهان توصیه میشود.
4- پودر ساییده شده گیاه برای درمان ضایعات پاشنه مفید بوده، مازو را روی گوشت سست و زائدی پاشنه می‌گذارند تا از بین برود.
5- استفاده از مازو به دلیل خاصیت قابض بودن آن، برای بند آوردن خون به شکل موضعی موثر میباشد.
6- از خواص درمانی مازو برای سیلان رحم استفاده میشود.
7- از ترکیب مازو با سرکه و نمک برای درمان و مداوای زخم‌ها استفاده میشود.
8- گیاه مازو داروی زخم دهان است به خصوص اگر با سرکه باشد در شفا دادن زخم دهان کودکان بسیار سودمند و موثر خواهد بود.
9- از دیگر خواص مازو استفاده از ان برای درمان اسهال به ویژه اسهال مزمن و درمان زخم روده میباشد. به این منظور مازو را ساییده و در مقداری آب حل میکنند، همچنین میتوان مقداری از این ماده را با غذا مخلوط نموده و برای درمان استفاد نمود.
10- از دیگر خواص مازو استفاده از آن برای درمان سرماخوردگی نوزادان است.
11- مازو برای درمان بیماری‌های پروستات مفید است.
12- برای رفع عفونت پا توصیه میشود، ترکیب مازوی کوبیده شده با حنا را بر کف پا ضماد کنند.
13- علاوه بر خواص درمانی، از دیگر خواص مازو کاربرد آن به عنوان یک ماده آرایشی بوده، از ترکیب آب و گیاه مازو برای تهیه رنگ مشکی مو به صورت طبیعی استفاده میشود.
مازو چگونه ایجاد و برداشت میشود؟
مازو، بر اثر نیش حشرهاى موسوم به (cynips gallae tinctoria) به جوانه گیاه مازو تولید میشود. این حشره تخم خود را در جوانه درختان مازو مىگذارد تا نوزادش از شیره آن تغذیه کند. پس از آن که نوزاد تغییر شکل داد، در ماه دوم تابستان تبدیل به حشره‌‌ای کامل شده و از برآمدگیهاى جوانه که تولید کرده پرواز میکند.
برداشت مازو
محصول مازو را باید قبل از پرواز حشره جمع آورى کرد. برآمدگیهاى مازو قبل از پرواز حشره، سبز رنگ و دانه هایش سنگین است، اما پس از پرواز حشره، سفید و سبک میشوند. برداشت گیاه مازوی سبز از حدود نیمه تیر تا نیمه مرداد ماه است.
انواع مازو
مازو دو نوع است؛ یکی سبز، شاداب، کوچک، دندانه‌دار و بی‌سوراخ که آن را «مازوی سبز» می‌گویند و نوع دوم صاف، سبک و دارای سوراخ است. مازوی خوب آن است که کال، سنگین وزن و سخت باشد. مازوی زرد، سست و سبک، قوتش کم است.
عوارض مازو
همانند سایر گیاهان دارویی، زیاده روی در مصرف مازو مضر بوده و بایستی رعایت اعتدال شود.
منبع:سایت ستاره
