در منابع دینی، خوش رویی را عامل بسیار مؤثری در آرامش و موفقیت اجتماعی و خانوادگی دانسته اند. در بیانات اهل بیت علیهم السلام ، عباراتی همچون «وجه منبسط»، «البشر»، «بشر حسن»، «طلاقة الوجه» و «البشاشة» مترادف با خوشرویی به کار رفته است. «وجه منبسط» به چهرهای خالی از احتشام و عبوسی گفته می شود." «البشر» به معنای طلاقت و وجه منبسط است. قید «حسن» به منزله تأکید بر گشاده رویی و نیکویی آن است. «طلاقة الوجه) به معنای آشکارسازی سرور در چهره است. «البشاشة» نیز به معنای طلاقت وجه استعمال شده است.

از بررسی معنای واژه هایی که بیشتر ذکر شد در متون لغوی، روشن می شود که این واژه ها، با وجود تعدد، به معنای واحد پیراستن چهره از آثار گرفتگی و خشم، و آرامش دادن آن با شرور و فرح به کار رفته است. یکی از توصیه های رسول اکرم این است که با برادران دینی با روی گشاده مواجه شوید. مردی خدمت رسول خدا رسید و گفت: «ای رسول خدا، به من توصیه کن». حضرت میان توصیه های خویش فرمودند: «با برادر خود با گشاده رویی مواجه شو». وقتی با افراد جامعه دینی، که از آنان به برادر دینی تعبیر می شود، باید با چهره ای باز و دور از گرفتگی و خشم و اندوه مواجه شد، حکم رویارویی با همسر و فرزندان در محیط منزل به خوبی، روشن می شود.

با بررسی آثار معجزه آسای گشاده رویی در می یابیم، بی جهت نیست که گشاده رویی علامت ایمان نیمی از عقل، اولین عطیه الهی و آغاز نیکوکاری دانسته شده است. گرچه جذب دیگران با هدایای مادی ممکن است، این نوع جذب کردن در مواردی منجر به آسیب تربیتی می شود و فرد هدیه گیرنده را متوقع و خواهان رشوه بار می آورد، اما مواجهه با دیگران با روی خوش از آنجاکه کار آسانی است، محدود به حدی نیست و میتوان از آن در موارد متعدد و درباره افراد متعدد استفاده کرد. از جمله چیزهایی که فرد همیشه میتواند به همسر و فرزندان خود هدیه کند و آسیبهای مادی نیز ندارد، خوشرویی است. خوشرویی گنج بی پایانی است که محدودیت ندارد و فرد می تواند همواره از آن استفاده کند و افراد خانواده را راضی نگه دارد. این کار بستر مناسبی برای موفقیت است.
امام صادق از رسول خدا روایت کرده اند که آن حضرت خطاب به فرزندان عبدالمطلب فرمودند: «هرگز نمی توانید با اموال خود، همه مردم را بهره مند سازید، پس با آنان با گشاده رویی و خوشرویی تمام مواجه شوید».

آثار خوشرویی در موفقیت خانواده

تغذیه مادر نه تنها در بعد جسمانی فرزندان مؤثر است، در روحیه و ویژگی های اخلاقی آنان نیز تأثیر دارد. پیامبر اکرم صلى الله علیه وسلم فرمودند: «به زن باردار در آخرین ماه بارداری خرما بدهید؛ زیرا فرزند را بردبار و پرهیزکار خواهد ساخت». جنین در دوران بارداری تحت تأثیر حالات و رفتارهای مادر است و هرلحظه ممکن است برای او خطری پیش آید.از میان آثار خوش رویی در راه رسیدن به موفقیت، بخشی فراگیرتر است و دامنه گسترده تری دارد که به مهم ترین آنها اشاره می کنیم :

قرب به خداوند

نتایج خوش رویی به آثار اجتماعی منحصر نمی شود، بلکه مهم ترین تأثیر را در خود فرد دارد که قرب و نزدیکی به خداوند است. از آنجاکه حفظ پیوندهای اجتماعی، از جمله پیوند خانوادگی، از مهم ترین تأکیدات خداوند متعال است، فردی که با مردم و اعضای خانواده با روی گشاده مواجه می شود، به فرمان حضرت حق توجه کرده و زمینه تقرب خود به او را فراهم ساخته است.
امام باقر می فرمایند: «گشاده رویی، آوردگاه محبت و نزدیکی به خدایق است و ترشرویی آوردگاه بغض و کینه و دوری از خداوند است».

فرجام نیک

طلاقت وجه و خوش رویی، بهره دنیوی و اخروی را برای فرد به ارمغان می آورد و افزون بر آنکه زندگی در دنیا را با شادکامی و آرامش و محبت همراه می کند، در آخرت نیز باعث حظ و بهره فراوان می شود.
امام باقر فرمودند: «شخصی نزد پیامبر اکرم رسید و توصیهای درخواست کرد. حضرت به او فرمودند: "غضب مکن". عرضه داشت: "بیشتر بگویید": فرمودند: "با برادرت با گشاده رویی مواجه شو، نه با رویی گرفته؛ زیرا آروی گرفتن تو را از بهره دنیا و آخرت باز می دارد».

ایجاد الفت و محبت

الفت و محبت از مهمترین عواملی است که به رضایتمندی و آرامش میان افراد خانواده منجر می شود. در روایتی، بشاشت و گشاده رویی بهترین عاملی معرفی شده است که مردم می توانند با آن، دلهای دوستانشان را به دست آورند و کینه را از دل دشمنان خود دور کنند. در این روایت، «الفت» که به معنای انضمام است، محصول گشاده رویی به شمار آمده است. بنابراین، خوش رویی به مثابه بهترین عامل جذب دلها، به افراد توصیه شده است، اما مواجهه با روی گشاده، افزون بر آنکه کمیت جذب را افزایش میدهد، کیفیت آن را نیز تحت تأثیر قرار میدهد. نتیجه کیفی گشاده رویی با واژة «حب» در آمیخته است.
امام باقر می فرمایند: «خوشرویی و گشاده رویی آوردگاه محبت است». «حب» به معنای وداد و میل شدید است. پس در کلمۀ «محبت» کیفیت و شدت دلبستگی، کانون توجه است. در برخی روایات، هر دو جنبه کمی و کیفی، محصول خوشرویی دانسته شده است. علی می فرمایند: «گشاده رویی و... باعث دوستی خلایق است».

دوری از کینه

کینه زدایی یکی از آثار گشاده رویی است. برطرف ساختن کینه هایی که به تدریج در فرد نفوذ کرده اند، کاری بسیار دشوار و گاه ناممکن است؛ اما مواجه شدن با روی گشاده، داروی مؤثری است که کینههای سخت و دیرینه را به راحتی از بین می برد. امام کاظم * در روایتی از رسول خدا می فرمایند: «خوش رویی کینه را می زداید». در روایتی از امیرالمؤمنین خوش رویی بهترین عامل زدودن کینه معرفی شده است. حضرت می فرمایند: «بهترین وسیله ای که مردم با آن دلهای دوستان خود را به دست می آورند و کینه ها را از دلهای دشمنان خود میزدایند، خوشرویی هنگام مواجهه با آنان، پرسش از حال آنان در غیاب، و گشاده رویی در حضور آنهاست».

پایان دادن به مخاطرات

گشاده رویی وقتی کینه های باطنی را از بین می برد، دشمنی برخاسته از کینه را نیز درمان می کند. گاه، روابط افراد خانواده به قدری تیره و تار میشود که از کینه باطنی به دشمنی و نبرد رودررو تبدیل میشود. این موقعیت بسیار خطرناکی است که هر آسیبی را در روابط خانوادگی ایجاد می کند، اما همین موقعیت مخاطره آفرین و آتش پردامنه، با هدیه ارزان و مؤثر خوش رویی مهار می شود. امام علی بن ابی طالب می فرمایند: بشرک یطفئ نار المعاندة؛ «خوش رویی تو آتش دشمنی را خاموش میسازد»

پس از آنکه با روشی صحیح توانستیم همسری خوش اخلاق و خوش زبان انتخاب کنیم و از ناحیه وراثت و ژنتیک تضمین بیشتری برای موفقیت در زندگی و تربیت فرزندان ایجاد کردیم، باید بدانیم گرچه سهم مادر در تولید مثل همانند سهم پدر است، پس از آن، سهم مادر بیشتر از پدر است و در روایات نیز به بطن مادر اشاره شده است و از صلب پدر سخنی نگفته اند. در زمان تولید مثل، چنانچه پدر، به دلیل خوردن غذای فاسد یا نوشیدن مشروبات الکلی، نطفه مسموم داشته باشد، جنین ناقص و معلول خواهد بود. این تأثیر مستقیم پدر بر جنین در زمان انعقاد نطفه است. پس از آن، پدران در ساخت طبیعی فرزند تأثیر مستقیمی ندارند، ولی مادر در تمام دوران بارداری با فرزند رابطه مستقیم دارد و فرزند از او تأثیر می پذیرد. بچه از مادر تغذیه میکند؛ بنابراین، سلامت و مرض، پاکی و ناپاکی، مستی و مسمومیت مادر در جنین اثر مستقیم دارد. جنین در شکم مادر همانند عضوی از مادر است و همه عواملی که در جسم و جان مادر تأثیر دارد، در فرزند نیز اثر می گذارد. به همین جهت، دانشمندان معتقدند که غذای مادر در زیبایی صورت، توازن اندام و تأثیر دارد. در روایات نیز به این نکته اشاره شده است. در روایتی امام صادق * می فرمایند: «به زنان باردار میوه بخورانید؛ زیرا اطفال شما را زیبا می سازد».

تغذیه مادر نه تنها در بعد جسمانی فرزندان مؤثر است، در روحیه و ویژگی های اخلاقی آنان نیز تأثیر دارد. پیامبر اکرم صلى الله علیه وسلم فرمودند: «به زن باردار در آخرین ماه بارداری خرما بدهید؛ زیرا فرزند را بردبار و پرهیزکار خواهد ساخت». جنین در دوران بارداری تحت تأثیر حالات و رفتارهای مادر است و هرلحظه ممکن است برای او خطری پیش آید. بنابراین فقط مادر می تواند با خطر مقابله کند و فرزند را با سلامت جسم و جان متولد سازد.

منبع: خانوادۀ موفق،علی حسین زاده،چاپ دوم،مؤسسۀ آموزشی وپژوهشی امام خمینی(ره)،کاشان1391