دریاچه گهر، که با نام "نگین اشترانکوه" در سراسر کشور شهرت پیدا کرده است، یک دریاچه کوستانی با آب شیرین و دائمی است که در ارتفاع ۲۳۵۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است. این دریاچه به دو بخش تقسیم می‌شود؛ بخش بزرگ دریاچه (به نام کله گهر) و یک بخش کوچک‌تر (به نام کره گهر). وسعت دریاچه بزرگ گهر حدود ۱۰۰ هکتار است و عمق آن بین ۴ تا ۲۸ متر متغیر است. طبیعت فوق‌العاده اطراف دریاچه جاذبه‌های این مکان چشم‌نواز را بیشتر کرده است.
آب این دریاچه فوق‌العاده زلال است، تا جایی که در مکان‌های کم‌عمق می‌تواند کف دریاچه را به خوبی مشاهده کرد. با وجود آب زلال و بستر سنگی دریاچه و همچنین بازتاب نور، دریاچه گهر به رنگ فیروزه‌ای دیده می‌شود. این موضوع یکی از جنبه‌های فوق‌العاده زیبای دریاچه گهر به شمار می‌آید. آب حاصل از سر ریز دریاچه بزرگ ابتدا وارد دریاچه کوچک شده، سپس به سمت دره‌های رشته‌کوه اشترانکوه سرازیر می‌شود. آب دریاچه گهر به عنوان سرچشمه برخی رودخانه‌های فصلی در دره‌های اشترانکوه شناخته می‌شود. ساحل این دریاچه هم به صورت صخره‌ای و هم به صورت ماسه‌ای است که امکان شنا در دریاچه در قسمت‌های ماسه‌ای وجود دارد. جالب است بدانید؛ علاوه بر شنا امکان قایقرانی در دریاچه بزرگ نیز وجود دارد.
دریاچه کوچک‌تر گهر که در فاصله‌ای ۲ کیلومتری از دریاچه بزرگ‌تر قرار گرفته است، ۵ کیلومتری وسعت دارد. بیشتر بخش‌های دریاچه کوچک باتلاقی است و متوسط عمق آن به ۲ متر می‌رسد. میزان آب موجود در هر دو دریاچه گهر وابسته به میزان بارزش سالانه است، به عبارت دقیق‌تر باید گفت، بارش‌های سالانه منبع تأمین آب دریاچه گهر هستند. بارش‌های برف در ماه‌های سرد سال در ارتفاعات اشترانکوه به درون کوه‌ها نفوذ کرده و سپس از مسیر‌های زیرزمینی به دورون دریاچه راه پیدا می‌کنند.
مسیر ماشین‌رو برای رسیدن به این دریاچه زیبا و خارق‌العاده در دل رشته‌کوه‌های اشترانکوه معروف به آلپ ایران وجود ندارد. همین مسئله باعث شده تا طبیعت گهر بعد از گذشتن چندیدن سال از کشف، همچنان بکر و دست نخورده بافی بماند. به دلیل صعب‌العبور بودن مسیر رسیدن به گهر معمولا کوهنوردان حرفه‌ای و طبیعت گردان با قدرت بدنی بالا می‌توانند از مسیر اصلی آن که از شهر دورد عبور می‌کند، خود را به دریاچه برسانند. زیبایی گهر به اندازه‌ای مسحورکننده است که سالانه بیش از ۷۰ هزار نفر برای دیدن این بهشت پنهان به گهر مسافرت می‌کنند. آب شیرین دریاچه گهر و دور بودن منطقه از دسترس انسان‌ها باعث شده است گهر به یک زیستگاه عالی برای حیوانات موجود در اطراف گهر تبدیل شود، آب زلال گهر مکان مناسبی برای زندگی قزل‌آلا به شمار می‌رود. همین امر باعث شده است بسیاری از گردشگران و مسافران گهر در مدت زمان اقامت خود در کنار دریاچه مشغول ماهی گیری شوند.
علاوه بر قزل‌آلا این منطقه زیستگاه آبزیان دیگر مانند لاک پشت و قورباغه و حیوانات وحش دیگری از جمله قوچ و میش، بزکوهی و خرس قهوه‌ای، گرگ، روباه، گراز و خرگوش، و انواع پرندگان مانند کرکس، عقاب و کبک و شاهین زرد و گونه‌های دیگر حیوانی است. خوشبختانه منطقه گهر منطقه‌ای حفاظت شده است، بنابراین زیستگاه امن و مطمئنی برای حیوانات منطقه به شمار می‌رود. پوشش گیاهی گهر مانند دیگر مناطق رشته کوه اشترانکوه شامل گونه‌های بلوط، بید، بادام وحشی، پسته وحشی، سرو کوهی، زبان گنجشک، گون و آویشن و پونه کوهی و ... است. البته در فصل بهار و اوایل تابستان می‌توان در این منطقه گل‌های کوهی مخصوصاً گل شقایق و لاله واژگون را در مسیر رسیدن به دریاچه مشاهده کرد.
شکل گیری دریاچه گهر
هنوز مشخص نشده است که دریاچه گهر دقیقاً چگونه تشکیل شده است. اما طبق تحقیقات انجام شده و با توجه به قرار گرفتن این دریاچه بر روی یک گسل، این احتمال وجود دارد که این دریاچه بر اثر زلزله عظیم درسال ۱۲۸۷ در دشت با بزرگی بیش از ۷ ریشتر و براثر لغزش سنگ‌ها ایجاد شده است. جالب است بدانید یک زمین شناس اتریشی به نام "آ-رودلر" اولین کسی است که در سال ۱۸۸۸ میلادی موفق به کشف گهر شده است بعد از او محققی به نام ایزابلالوسی بیشوپ در سال ۱۸۹۰ بعد از سه ماه اقامت در کنار دریاچه و انجام تحقیقات مختلف، دریاچه گهر را به سراسر جهان معرفی کرد. تا امروزه این دریاچه کوهستانی شهرت جهانی پیدا کرده است.
نکته جالب دیگر در مورد این دریاچه این است که در سال ۱۳۴۰ مرحوم سرهنگ جشنیان، سرپرست محیط بان وقت، تعدادی ماهی بومی و در سال ۱۳۵۰ هزاران ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمانی و خال قرمز به درون دریاچه ریخت، که تا امروز در این دریاچه زاد و ولد کرده‌اند و تعداد آن‌ها با گذشت سال‌ها افزایش یافته و گردشگران را به ماهی گیری ترقیب علاقه‌مند شده اند.
چگونه به دریاچه گهر برسیم؟ کدام مسیر بهتر است؟
دسترسی به دریاچه گهر از دو مسیر دورود و ازنا امکان پذیر است. برای رفتن به این شهرستان‌ها علاوه بر ماشین می‌توان از خطوط راه آهن نیز استفاده نمود. مسیر اصلی گهر، مسیر حرکت از شهرستان درود است، در این مسیر تا ۱۷ کیلومتری دریاچه گهر آسفالت است، و بعد از آن باید از مسیر مال رو پیاده روی کرد، یا توسط حیوانات کرایه‌ای که توسط افراد بومی منطقه کرایه داده می‌شود مسیر را طی کرد.راه دیگر رسیدن به گهر از شهرستان ازنا است، هرچند که مسیر پیاده روی از این مسیر بسیار کوتاه‌تر است، اما این مسیر از وسط منطقه حفاظت شده عبور می‌کند، بنابراین بهتر است برای سلامت حیوانات منطقه، از این مسیر تردد نکید. آب و هوای گهر کاملاً کوهستانی است بنابراین شب‌های سردی خواهد داشت به دلیل دمای بسیار پایین هوای منطقه در شب توصیه می‌شود برای سفر به این منطقه بکر و رویایی، سفر خود را برای اواخر بهار و تابستان برنامه ریزی کنید. البته در تمام طول سال دریاچه گهر از زیبایی خارق‌العاده‌ای برخوردار است؛ به همین دلیل در تمام طول سال می‌توان شاهد سفر گردشگران به سمت دریاچه گهر بود.
نکات مهم در سفر به دریاچه گهر
برای استراحت و اقامت در کنار دریاچه باید چادر و تجهیزات مناسب به همراه داشته باشید.هر چند که امکان شنا در دریاچه وجود دارد اما از شنا کردن در دریاچه اجتناب کنید، زیرا در عمق زیاد ممکن است با اتفاقات غیر منتظره مواجه شوید.
توجه داشته باشید در منطقه گهر از ریختن زباله در اطراف جدا خودداری کنید.
از کندن بوته و شکستن درختان برای روش کردن آتش استفاده نکنید، متاسفانه به دلیل بی‌توجهی برخی از گردشگران پوشش گیاهی منطقه رو به نابودی گذاشته است بنابراین به این موضوع بسیار دقت کنید.
خوشبختانه برای شستن ظروف مکان‌های در اطراف دریاچه در نظر گرفته شده است بنابراین از استفاده از مواد شوینده در آب دریاچه خوداری کنید.
توجه داشته باشید این منطقه حفاظت شده است بنابراین به مقررات موجود احترام بگذارید، در غیر این صورت با شما برخورد خواهد شد، به عنوان مثال استعمال دخانیات در منطقه ممنوع است.
منبع: سایت ستاره
