نرم افزار یک اصطلاح کلی است و جهت توصیف گروهی از برنامه‌ها و فرایندهای کامپیوتری بکار برده می‌شود که وظائف و عملکردهایی را در یک سیستم کامپیوتری به اجرا می‌گذارند. همچنین یک زنجیره یا توالی منظم از دستورالعمل‌های داده شده جهت تغییر وضعیت سخت افزار کامپیوتر به روشی خاص و از پیش تغیین شده است. نرم افزارهای کامپیوتری به سه نوع اصلی تقسیم می‌شوند که نرم افزار سیستمی، نرم افزار کاربردی و نرم افزار برنامه‌ای را دربرمی‌گیرد. استفاده روزانه ما از کامپیوتر بیشتر دو مورد نخست یعنی نرم افزار سیستمی و نرم افزار کاربردی را شامل می‌شود. در بخش‌های بعدی نرم افزارهای سیستمی و کاربردی و تفاوت آنها با یکدیگر را مورد بحث قرار خواهیم داد.
سیستم‌های عامل کامپیوتر از جمله مهم‌ترین و پرکاربردترین نرم افزارهای سیستمی به حساب می‌آیند. به کمک سیستم عامل است که بخش‌های مختلف یک کامپیوتر یعنی سخت افزار و نرم افزار قادر به کار با یکدیگر خواهند بود. نرم افزار سیستمی وظائفی از جمله انتقال اطلاعات یا داده میان حافظه و دیسک‌ها، ارائه خروجی بر روی دستگاه نمایشگر و غیره را به انجام می‌رساند.
بایوس نخستین نرم افزاری است که یک سیستم کامپیوتری اجراء می‌کندبایوس (Bios) و ثابت افزار یا سفت افزار دستگاه (firmware) از دیگر نرم افزارهای مهم سیستمی به شمار می‌روند. بایوس نخستین نرم افزاری است که یک سیستم کامپیوتری اجراء می‌کند. این سفت افزار است که عملیات یا عملکردهای اصلی ورودی و خروجی یک کامپیوتر را کنترل می‌کند. سفت افزارهای دستگاه در واقع برنامه‌های نرم افزاری هستند که سخت افزارهای متصل به کامپیوتر و یا تعبیه شده در آن را کنترل و به اجراء می‌گذارند.
وجود نرم افزار سیستمی جهت به اجراء گذاشتن اجزاء مختلف سیستم کامپیوتری از جمله ابزارهای تشخیصی یا عیب یابی، کامپایلرها، سرورها، برنامه‌های سودمند، مترجم زبان، برنامه‌های ارتباط داده، برنامه‌های مدیریت داده و غیره ضروری است.
نکته: کامپایلر یا همگردان، برنامه یا مجموعهای از برنامه‌های کامپیوتری است که به منظور انتقال زبان‌های برنامه‌نویسی سطح بالا به زبان‌های سطح پایین مانند زبان اسمبلی و زبان ماشین طراحی شده‌اند.
انواع مختلفی از نرم افزار کاربردی وجود دارد که نرم افزار برنامه ریزی منابع سازمانی، نرم افزار حسابداری، نرم افزار مدیریت ارتباط با مشتری، نرم افزار گرافیک، پخش کننده رسانه یا مدیا پلیر و غیره را شامل می‌شود.
جهت درک تفاوت میان نرم افزار کاربردی و نرم افزار سیستمی، می‌توان آنها را به یک لامپ چراغ برق و یک نیروگاه تولید نیروی برق تشبیه ساختجهت درک تفاوت میان نرم افزار کاربردی و نرم افزار سیستمی، می‌توان آنها را به یک لامپ چراغ برق و یک نیروگاه تولید نیروی برق تشبیه ساخت. الکتریسته و برق تولید شده توسط نیروگاه، به تنهایی کاربردی ندارد، اما زمانی که در وسیله‌ای مانند لامپ چراغ برق از آن استفاده شود، خدمات مفیدی را به کاربر ارائه می‌دهد. در اینجا نیروگاه تولید نیروی برق می‌تواند به عنوان نرم افزار سیستمی در نظر گرفته شود در حالی که لامپ چراغ برق را می‌توان به عنوان نرم افزار کاربردی در نظر گرفت.
در نهایت می‌توان گفت که گرچه تفاوت واضح و مشخصی میان نرم افزار سیستمی و کاربردی وجود دارد، اما ذکر این نکته اهمیت دارد که هر دو آنها به طور مشترک و هماهنگ با یکدیگر کار می‌کنند. این قابلیت و توانایی هر دو آنها است که با یکدیگر به شیوه‌های مختلف تعامل کرده بطوریکه به یک سیستم کامپیوتری به عنوان یک واحد کامل اجازه عمل می‌دهد.
منبع: techspirited
نرم افزار سیستمی چیست؟
نرم افزار سیستمی یک نرم افزار کامیپوتری است که جهت به کار انداختن سخت افزار کامپیوتر و حفظ و فراهم ساختن بستر لازم جهت اجرای نرم افزار کاربردی در آن طراحی شده است.سیستم‌های عامل کامپیوتر از جمله مهم‌ترین و پرکاربردترین نرم افزارهای سیستمی به حساب می‌آیند. به کمک سیستم عامل است که بخش‌های مختلف یک کامپیوتر یعنی سخت افزار و نرم افزار قادر به کار با یکدیگر خواهند بود. نرم افزار سیستمی وظائفی از جمله انتقال اطلاعات یا داده میان حافظه و دیسک‌ها، ارائه خروجی بر روی دستگاه نمایشگر و غیره را به انجام می‌رساند.
بایوس نخستین نرم افزاری است که یک سیستم کامپیوتری اجراء می‌کندبایوس (Bios) و ثابت افزار یا سفت افزار دستگاه (firmware) از دیگر نرم افزارهای مهم سیستمی به شمار می‌روند. بایوس نخستین نرم افزاری است که یک سیستم کامپیوتری اجراء می‌کند. این سفت افزار است که عملیات یا عملکردهای اصلی ورودی و خروجی یک کامپیوتر را کنترل می‌کند. سفت افزارهای دستگاه در واقع برنامه‌های نرم افزاری هستند که سخت افزارهای متصل به کامپیوتر و یا تعبیه شده در آن را کنترل و به اجراء می‌گذارند.
وجود نرم افزار سیستمی جهت به اجراء گذاشتن اجزاء مختلف سیستم کامپیوتری از جمله ابزارهای تشخیصی یا عیب یابی، کامپایلرها، سرورها، برنامه‌های سودمند، مترجم زبان، برنامه‌های ارتباط داده، برنامه‌های مدیریت داده و غیره ضروری است.
نکته: کامپایلر یا همگردان، برنامه یا مجموعهای از برنامه‌های کامپیوتری است که به منظور انتقال زبان‌های برنامه‌نویسی سطح بالا به زبان‌های سطح پایین مانند زبان اسمبلی و زبان ماشین طراحی شده‌اند.
نرم افزار کاربردی چیست؟
نرم افزار کاربردی یک نرم افزار کامپیوتری است که جهت کمک به کاربر در انجام تکلیف یا تکالیف مرتبط با کامپیوتر طراحی شده است. به عبارت دیگر نرم افزار کاربردی در واقع زیر مجموعهای از نرم افزار کامپیوتری است که قابلیتهای کامپیوتر را به طور مستقیم بر روی کار یا تکلیفی اعمال می‌کند که کاربر تمایل به انجام آن را دارد. از اینرو، اغلب نرم افزار کاربردی را به چشم یک نرم افزار و همچنین کاربرد آن نگاه می‌کنند.انواع مختلفی از نرم افزار کاربردی وجود دارد که نرم افزار برنامه ریزی منابع سازمانی، نرم افزار حسابداری، نرم افزار مدیریت ارتباط با مشتری، نرم افزار گرافیک، پخش کننده رسانه یا مدیا پلیر و غیره را شامل می‌شود.
وجه تشابه
ایجاد تمایز میان نرم افزار کاربردی و نرم افزار سیستمی امری قراردادی یا اختیاری است و اغلب خطوط تمایز میان این دو محو و نامشخص است به این معنی که نمی‌توان میان این دو نرم افزار تمایز مشخصی قائل شد.جهت درک تفاوت میان نرم افزار کاربردی و نرم افزار سیستمی، می‌توان آنها را به یک لامپ چراغ برق و یک نیروگاه تولید نیروی برق تشبیه ساختجهت درک تفاوت میان نرم افزار کاربردی و نرم افزار سیستمی، می‌توان آنها را به یک لامپ چراغ برق و یک نیروگاه تولید نیروی برق تشبیه ساخت. الکتریسته و برق تولید شده توسط نیروگاه، به تنهایی کاربردی ندارد، اما زمانی که در وسیله‌ای مانند لامپ چراغ برق از آن استفاده شود، خدمات مفیدی را به کاربر ارائه می‌دهد. در اینجا نیروگاه تولید نیروی برق می‌تواند به عنوان نرم افزار سیستمی در نظر گرفته شود در حالی که لامپ چراغ برق را می‌توان به عنوان نرم افزار کاربردی در نظر گرفت.
مقایسه نرم افزار سیستمی با نرم افزار کاربردی
| نرم افزار سیستمی | نرم افزار کاربردی |
| نرم افزار سیستمی به کارکرد سخت افزار کامپیوتر کمک کرده و بستری مناسب جهت اجرای نرم افزار کاربردی را فراهم می‌سازد. | نرم افزار کاربردی به کاربر در انجام کارهای مرتبط با کامپیوتر کمک می‌کند. |
| نرم افزار سیستمی در یک محیط خود ساخته اجراء شده و کار می‌کند. | نرم افزار کاربردی در محیط ایجاد شده توسط نرم افزار سیستمی اجراء می‌شود. |
| تا زمانی که سیستم کامپیوتری در حال کار و اجراء باشد، نرم افزار سیستمی نیز بطور مداوم به کار خود ادامه می‌دهد. | نرم افزار کاربردی تنها زمانی که کاربر به آن نیاز داشته باشد، اجراء می‌شود. |
| برنامه نویسی نرم افزار سیستمی امری پیچیده است و نیاز به دانش کافی در زمینه سخت افزار دارد. | برنامه نویسی یک نرم افزار کاربردی کار نسبتاً ساده‌تری است و تنها به دانش ابتدایی از نرم افزار سیستمی نیاز دارد. |
| تعداد نرم افزارهای سیستمی در مقایسه با نرم افزارهای کاربردی، بسیار کمتر است. | تعداد نرم افزارهای کاربردی در مقایسه با نرم افزار سیستمی بسیار بیشتر است. |
| نرم افزار سیستمی در پس زمینه اجرا شده و کاربران معمولاً با آن برخورد و تعامل ندارند. | نرم افزار کاربردی در پیش زمینه اجرا شده و کاربران به طور مرتب برای تمام نیازهای کامپیوتری و محاسباتی خود با آن تعامل دارند. |
| نرم افزار سیستمی می‌تواند مستقل از نرم افزار کاربردی عمل نماید. | نرم افزار کاربردی به نرم افزار سیستمی وابسته بوده و نمی‌تواند بدون آن کار کند. |
| مثال: سیستم عامل ویندوز، بایوس، سفت افزار دستگاه، سیستم عامل مک (Mac OS X)، لینوکس (Linux) و غیره | ویندوز مدیا پلیر، اداب فتوشاپ (Adobe Photoshop)، بازی دنیای وارکرفت (World of Warcraft)، آی تونز (iTunes)، MySQL و غیره. |
در نهایت می‌توان گفت که گرچه تفاوت واضح و مشخصی میان نرم افزار سیستمی و کاربردی وجود دارد، اما ذکر این نکته اهمیت دارد که هر دو آنها به طور مشترک و هماهنگ با یکدیگر کار می‌کنند. این قابلیت و توانایی هر دو آنها است که با یکدیگر به شیوه‌های مختلف تعامل کرده بطوریکه به یک سیستم کامپیوتری به عنوان یک واحد کامل اجازه عمل می‌دهد.
منبع: techspirited
