فیزیک لیزر به زبان ساده
وقتی ما یک جسم را می‌بینیم، به علت این است که نور به آن جسم برخورد کرده، بازتاب شده و به چشم ما می‌رسد. در واقع اگر جسمی نوری را بازتاب ندهد، ما نمی‌توانیم آن را ببینیم. مثل شیشه‌ای که بسیار تمیز باشد. شیشه‌ی شفاف و تمیز تمام پرتوهای نور را از خود عبور می‌دهد؛ لذا نمی‌توانیم آن را ببینیم. هر جسم علاوه بر بازتاب نور، برخی از پرتوهای نور را جذب می‌کند. این که یک جسم کدام پرتوهای نور را جذب و کدام را بازتاب کند، باعث می‌شود که رنگ منحصر به فردی داشته باشد.نور لامپ یا خورشید از چندین و چند اشعه‌ی نور با رنگ‌ها و طول موج‌های مختلف تشکیل شده است. در واقع تفاوت طول موج پرتوهای نوری، باعث رنگی شدن آنها می‌شود. اگر طول موج یک پرتوی نور بین ۴۸۰ تا ۷۵۰ نانومتر باشد، در محدوده‌ی نورهای مرئی قرار می‌گیرد. یعنی چشم ما می‌تواند رنگ آنها را تشخیص دهد. حال وقتی جسمی را مثلاً به رنگ سبز می‌بینیم، یعنی این جسم رنگ‌های بنفش، آبی و قرمز را جذب و رنگ سبز را بازتاب کرده است.
پس دانستیم که هر جسم، پرتوهای نوری با انرژی یا طول موج خاص را جذب می‌کند و باقی را بازتاب می‌دهد. مثلاً همه ما می‌دانیم رنگ سیاه (که تمام پرتوهای مرئی را جذب می‌کند) در زیر نور خورشید نسبت به رنگ سفید (که تمام پرتوهای مرئی را بازتاب می‌دهد) زودتر گرم می‌شود.
پرتوهای نور موجود در لیزر، همه طول موج و انرژی یکسانی دارند. در دستگاه لیزر موهای زائد، پرتوی لیزر تولید شده دارای طولی موجی است که توسط رنگدانه‌ای به نام ملانین به خوبی جذب می‌شود. ملانین رنگدانه‌ای است که باعث رنگ موها و پوست ما می‌شود.
مقدار ملانین در موهای ما بسیار بیشتر از پوست ما است. این رنگدانه به طور ویژه در پیاز و ساقه‌ی موی ما متمرکز شده است. زمانی که لیزر به پوست ما برخورد می‌کند، ۳ برابر بیشتر از پوست توسط پیاز و ساقه‌مو جذب می‌شود؛ برای همین دستگاه لیزر به شکلی تنظیم شده که پیش از گرم شدن پوست، آسیبی انتخابی به پیاز و ساقه‌ی مو وارد کند. وقتی پیاز مو آسیب ببیند، دیگر مویی از آن رشد نخواهد کرد.
لیزر چیست و چگونه باعث از بین بردن موهای زائد می‌شود؟
لیزر نوعی نور تک رنگ و تک طول موج است که کاربردهای فراوانی دارد. از جمله استفاده‌های لیزر رفع موهای زائد است. برای این منظور با استفاده از دستگاهی امواج لیزر به پوست تابیده می‌شود.نور لیزر توسط رنگدانههای (ملانین) پوست جذب شده و درنتیجه سلول‌های مو یا به اصطلاح فولیکول‌های مو از بین می‌روند. به همین دلیل است که گفته می‌شود در لیزر موهای کلفت‌تر و مشکی‌تر بهتر از بین می‌روند و پاسخ بهتری به لیزر می‌دهند. (چون ملانین بیشتری دارند)
عوارض لیزر برای چه افرادی بیشتر است؟
افرادی که پوست روشن و موهای تیره و کلفت دارند بیشترین بهره را از لیزر می‌برند و کمترین آسیب متوجه این افراد است. به همین نسبت هر چه پوست افراد تیره‌تر باشد و یا موهای روشن‌تر و نازک‌تر داشته باشند؛ احتمال آسیب دیدن بر اثر لیزر افزایش می‌یابد.پوست‌های تیره ملانین بیشتری دارند و نسبت به پوست‌های روشن امواج بیشتری را جذب می‌کنند.
میزان عوارض به چه عواملی بستگی دارد؟
این که لیزر چقدر عارضه داشته باشد، به ویژگیهای دستگاه و همچنین رنگ پوست متقاضی بستگی دارد. متفاضیانی که پوست تیره‌تری دارند، بیشتر مستعد دچار شدن به عوارض پوستی هستند؛ چرا که آنها ملانین بیشتری در پوست خود دارند. تیرگی پوست می‌تواند ناشی از برنزه کردن و افزایش سن باشد یا این که به طور ژنتیکی و طبیعی پوست تیره‌ای داشته باشید. به همین جهت اگر قصد لیزر کردن دارید، باید فعلاً از آفتاب گرفتن و سولاریم پرهیز کنید.عوامل دیگری که به طور بالقوه می‌توانند باعث افزایش احتمال عوارض لیزر موهای زائد شوند شامل طول موج لیزر، مدت زمان تابش، اندازه‌ی نقطه‌ی تابش و استفاده‌ی نامناسب از تکنیک‌های خنک‌سازی پوست است.
هرچه طول موج دستگاه لیزر بیشتر و مدت زمان تابش کوتاه‌تر باشد، احتمال وقوع عوارض جانبی کمتر می‌شود. افزایش طول موج و کاهش مدت زمان تابش باعث می‌شود که انرژی کمتری جذب ملانین شود. این اتفاق هم در اپی‌درم دیده می‌شود و هم در پیاز مو. پس طول موج زیاد و مدت تابش کم باعث کاهش تاثیر لیزر بر حذف موها می‌شود.
انتخاب صحیح پارامترهای مربوط به دستگاه لیزر، یعنی طول موج و مدت تابش به همراه استفاده از تکنیک‌های مناسب خنک‌سازی پوست، باعث به حداکثر رسیدن تاثیر لیزر و به حداقل رسیدن عوارض لیزر می‌شود. با توجه به این که دستگاه‌های لیزر معمولاً یک یا نهایتاً دو نوع طول موج را تولید می‌کنند، خیلی مهم است که دستگاهی متناسب با رنگ پوست شما انتخاب شود. بیشتر مراکز لیزر موهای زائد تنها یک دستگاه لیزر دارند.
عوارض لیزر موهای زائد در خانم‌های باردار
مجله بین‌المللی پوست و موی زنان در سال ۲۰۱۷ مقاله‌ای در مورد ایمن بودن فرایندهای زیبایی برای زنان باردار منتشر کرد.محققان عقیده دارند که درمان با لیزر در مورد سنگ کلیه و زگیل ناحیه تناسلی در زنان باردار مشکلی ندارد، اما اطلاعات کاملی در مورد ایمنی لیزر موهای زائد در خانم‌های باردار وجود ندارد.
کمبود اطلاعات در این مورد احتمالا به زودی نیز تغییر نخواهد کرد. چرا که پزشکان قصد ندارند مادر و فرزند را به اختیار خود در معرض این فرایندی که به صورت بالقوه مضر است، قرار دهند.
اگرچه به صورت کلی لیزر موهای زائد فرایندی ایمن تلقی می‌شود، اما پزشکان و متخصصان پوست، مو و زیبایی معمولا به خانم‌ها توصیه می‌کنند از انجام این کار در زمان بارداری پرهیز کنند. چرا که هیچ تحقیقاتی انجام نشده است که ثابت کند این فرایند برای مادر و فرزند خطری ندارد. از این رو که اطلاعات کاملی در این زمینه وجود ندارد، پزشکان سعی می‌کنند جانب احتیاط را رعایت کنند.
تاثیر لیزر موهای زائد در ناباروری
برخی اعتقاد دارند که لیزر موهای زائد بدن مخصوصا در نواحی مجاور اندام های تولید مثل از جمله رحم و تخمدان ها می تواند منجر به ناباروری شود. اما با توجه به حداقل میزان تابش پرتوهای اشعه نور لیزر و متمرکز شدن نور لیزر فقط در سطح پوست، خطر ناباروری وجود ندارد. چون اشعه های لیزر اندام های داخلی بدن را تحت تاثیر قرار نمی دهد.نکته مهم دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که شواهدی دال بر این که لیزر موهای زائد بر شانس حاملگی تاثیر می گذارد یا نه، وجود ندارد. اگر قصد بارداری دارید، قبل از شروع فرایند لیزر حتما با پزشک خود مشورت کنید.
آیا لیزر موهای زائد دردناک است؟
دو سه روز بعد از لیزر، ممکن است پوست ناحیه‌ی تحت درمان کمی قرمز و کم درد را داشته باشد. بسیاری از بیماران می‌گویند که این درد مشابه با درد آفتاب سوختگی است و به خوبی تحمل می‌شود. اما خود فرآیند لیزر معمولاً دردناک نیست.انواع عوارض لیزر
قرمزی و التهاب: قرمزی پوست بعد از انجام لیزر در اطراف ناحیه تحت عمل، عارضه‌ای طبیعی است که در اکثر موارد رخ می‌دهد و بعد از چند روز خود به خود برطرف می‌شود.پوسته پوسته شدن: کبودی خفیف و پوسته پوسته شدن پوست اطراف محل درمان؛ که بعد از چند روز ناپدید می‌شود. همچنین درد، احساس سوزن سوزن شدن و بی حسی در اطراف محل لیزر شده طبیعی است و در روزهای اول بروز می‌کند. البته جای نگرانی خاصی نیست چرا که همه این موارد به دلیل تحریکات پوستی بوده و نیاز به اقدام خاصی ندارند و خود به خود بهبود پیدا می‌کنند.
تغییر در رنگ پوست: بعد از انجام لیزر ممکن است در اطراف محلی که آفتاب‌سوخته و به رنگ قهوه‌ای در آمده بوده است؛ پوست بنفش رنگ شود.
آسیب دیدن چشم: لیزر در موارد نادری ممکن است سبب آسیب به چشم‌ها شود. بنابراین لازم است که فرد مراقبت‌های ضروری را حین لیزر انجام دهد. مثلا فرد باید از عینک‌های مخصوص برای محافظت چشم استفاده کند.
عفونت پوست: عارضه‌ای بسیار نادر که اهمیت زیادی دارد؛ عفونت در منطقه‌ای است که تحت لیزر قرار گرفته است. عفونت پوست می‌تواند بسیار خطرناک باشد. بنابراین افراد باید ناحیه‌ای که لیزر شده است را به خوبی تمیز نگه دارند و برای شست و شوی محل در صورتی که پوست حساسی دارند از شوینده مخصوص، تجویز پزشک متخصص پوست، مو و زیبایی استفاده کنند.
سوختگی و تاول: هنگام استفاده از لیزر همراه امواج تابیده شده گرمای زیادی هم به پوست تحمیل می‌شود. بنابراین احتمال سوختن پوست در برخی موارد خصوصا در پوست‌های حساس وجود دارد. در اکثر موارد این سوختگی سطحی است ولی گاهی اوقات شدید و عمیق می‌شود که بسیار خطرناک است.
خارش پوست: خارش پوست یک عارضه جانبی شایع است که هنگام انجام لیزر و یا بعد از آن ممکن است رخ دهد.
هایپرپیگمانتاسیون و هایپوپیگمانتاسیون: لیزر ممکن است باعث افزایش رنگدانههای پوست (هیپرپیگمانتاسیون) و یا کاهش رنگدانههای پوست (هیپرپیگمانتاسیون) شود.
تورم اطراف فولیکول‌های مو: تورم در ناحیه‌ای که تحت لیزر قرار گرفته است؛ ممکن است رخ دهد که بروز آن تا چند روز بعد از لیزر طبیعی است. درصورت طولانی شدن تورم فولیکول‌ها باید به متخصص مراجعه شود.
خطر عفونت جلدی: همانند سایر روش های جراحی زیبایی متداول برای حذف موهای زائد، یکی دیگر از عوارض ناشی از لیزر موهای زائد، می تواند خطر بروز عفونت جلدی باشد. در واقع، بعد از انجام عمل لیزر موهای زائد پوست ناحیه در وضعیت حساس از نظر احتمال بروز عفونت های میکروبی پوست مخصوصا عفونت های باکتریایی، ویروسی و قارچی قرار می گیرد.
افرادی که قبل از عمل لیزر موهای زائد، مدت زمان طولانی در معرض نور خورشید قرار گرفته باشند بیش از بقیه در خطر عفونت های جلدی قرار دارند. همچنین بهداشت محیط نیز در این زمینه بسیار تاثیرگذار است. سعی کنید مرکزی که برای انجام این عمل زیبایی مراجعه می کنید را از نظرر بهداشت ، اعتبار متخصصین و خود کلینیک بررسی نمایید.
عوارض لیزر موهای زائد و سرطان
اینکه گفته می‌شود لیزر موهای زائد باعث سرطان می‌شود، باوری نادرست است. لیزرها به گونه‌ای طراحی شدند که از سلول‌های پوست عبور کنند و روی سلول‌های هدف خود که فولیکول‌های مو هستند اثر بگذارند.لیزرهایی که برای موهای زائد به کار برده می‌شوند میزان بسیار کمی اشعه تولید می‌کنند. با این حال، این اشعه مضر نیست و مدرکی دال بر اینکه لیزر موهای زائد سبب سرطان پوست شود وجود ندارد.
عوارض لیزر موهای زائد در بروز سرطان پوست، نه تنها ثابت نشده است بلکه حتی گاهی اوقات، این روش برای درمان برخی از ضایعات اولیه سرطان پوست مورد استفاده قرار می گیرد.
در نهایت اینکه قیمت لیزر موهای زائد پایین نباید تنها معیار برای انتخاب کلینیک باشد. برخی افراد تحت تاثیر تبلیغات لیزر موهای زائد ارزان قرار گرفته و با مراجعه به این مراکز مشکلات جدی را برای خود به وجود می آورند. انتخاب دستگاه لیزر بهتر و متخصص مجرب ارزش کمی سرمایه گذاری بیشتر را دارد.
چه اقداماتی قبل از انجام لیزر برای کاهش عوارض لیزر می‌توان انجام داد؟
تا ۶ هفته قبل از انجام لیزر فرد باید تا حد امکان خود را در معرض نور مستقیم خورشید قرار ندهد. در صورتی که مجبور است طی روز در فضای سرباز باشد، از ضد آفتاب‌هایی با SPF بالا استفاده کند. (برای جلوگیری از آفتاب‌سوختگی و عوارضی که به دنبال آن در محل‌های آفتاب‌سوخته رخ می‌دهد.)اگر فرد سابقه‌ی تبخال دارد باید قبل از لیزر و بعد از آن از درمان‌های ضد ویروسی استفاده کند تا از عود تبخال و شدید شدن وضعیت آن جلوگیری کند.
حداقل ۳ تا ۸ روز قبل درمان، محلی که قرار است تحت لیزر قرار بگیرد را اصلاح نکنید. برای تاثیر بهتر ۱ تا ۲ هفته قبل از انجام لیزر اصلاح نکنید. هدف از این کار این است که پزشک بتواند رشد موها را به خوبی ببیند.
اگر قصد لیزر دارید حداقل ۴ تا ۶ هفته قبل از آن از انجام وکس، اپیلاسیون و نخ اصلاح در ناحیه‌ای که قرار است تحت لیزر قرار گیرد اجتناب کنید.
حداقل ۲۴ ساعت قبل از انجام لیزر از مصرف داروهای گیاهی و یا داروهایی که حساس به نور هستند خودداری کنید.
چه اقداماتی بعد از لیزر برای کاهش عوارض لیزر می‌توان انجام داد؟
همان طور که قبلا اشاره شد؛ قرمزی پوست و سوزش آن در ناحیه‌ای که تحت لیزر قرار گرفته تا چند ساعت طبیعی است. این مشکل در افرادی با پوست‌های تیره اندکی شدیدتر است. برای رفع این مشکل فرد می‌تواند از ژل آلوئه‌ورا استفاده کند که مدت استفاده از این ژل در افراد داری پوست تیره باید کمی طولانی‌تر باشد.پس از انجام لیزر حداقل تا ۳ روز فرد نباید حمام آفتاب بگیرد. زیرا این کار موجب تحریک پوست شده و عوارض احتمالی را برای او به همراه دارد.
اگر تا ۲۴ ساعت بعد از انجام لیزر در منطقه تحت درمان احساس گرما کردید؛ از یخ و کمپرس یخ برای کاهش گرما، تورم و التهاب در محل استفاده کنید.
بعد از درمان با لیزر، تا چند روز از انواع لوازم آرایش در محلی که تحت درمان قرار گرفته استفاده نکنید.
تا چند روز بعد از انجام لیزر سعی کنید در معرض نور مستقیم خورشید نباشید ولی با این حال؛ در صورت قرار گرفتن در معرض نور خورشید از ضدآفتاب‌هایی با SPF بالا استفاده کنید.
سخن آخر
امروزه لیزر به عنوان روشی محبوب برای حذف موهای زائد شناخته می‌شود. البته عوارض لیزر نیز باید پیش از اقدام در نظر گرفته شود.لیزر در افراد با جنس پوست و موی مختلف، اثرات و نتیجه متفاوتی دارد؛ بنابراین قبل از هر اقدامی توجه به این نکته بسیار اهمیت دارد. اما به طور کلی لیزر برای بسیاری از افراد گزینه مناسبی است و اثرات جانبی وحشتناک به دنبال ندارد.
در خانم‌هایی که به هر دلیلی همچون هایپراندروژنیسم یا سندروم تخمدان پلی‌کیستیک و … مبتلا به هیرسوتیسم هستند؛ انجام دادن لیزر برای رفع موهای زائد چندان سودمند به نظر نمی‌رسد. فقط در این صورت افراد یک هزینه اضافی را بر خود تحمیل کرده‌اند. این افراد ابتدا باید در صدد درمان عامل زمینه‌ای برآمده و مشکل زمینه‌ای خود را با مشورت پزشک متخصص غدد برطرف کنند سپس می‌توانند نسبت به انجام لیزر اقدام کنند.
منبع: سایت دکتردکتر
سایت خانه سفید
سایت گلدن رویال
