آنچه مي خواستيد در مورد عرق کردن و مبارزه با آن بدانيد و رويتان نمي شد ،بپرسيد!
تعريق يا خنک شدن پوست؟
تعريق دراصل مکانيزمي طبيعي براي از دست دادن سم ها ودرعين حال کاهش حرارت بدن است. به دنبال متابوليسم طبيعي سلول ها دربدن گرما توليد مي شود .يکي از راههاي هدايت اين گرما به خارج از بدن هم تعريق ودرپي آن تبخير از روي پوست است.به طورکلي تعريق مکانيزمي است که پوست طي آن خنک مي شود ودماي بدن را به ميزان طبيعي باز مي گرداند.البته گاهي همين مکانيزم طبيعي دربدن با مشکلاتي همراه است. به خصوص زماني که از روند طبيعي خود خارج مي شود. مثل افزايش شديد تعريق يا هايپرهيدروز.البته اين افزايش تعريق مي تواند پاتولوژيک يا فيزيولوژيک باشد مثلاً زماني که درمعرض هواي گرم قرارمي گيريم يا ورزش مي کنيم يا حتي تعريقي که به دنبال مکانيزم طبيعي بدن در مقابل بيماري هاي تب دارايجاد مي شود.
دردسرهاي ناشي از تعريق
تعريق يا بصورت کلي در بدن رخ مي دهد يا در نواحي خاصي از بدن مثل زيربغل وکف دست وپا طبيعي است که افزايش تعريق دراين نقاط با مشکلات خاصي همراه است. تعريق زياد درکف دست به خصوص درافرادي که کارفيزيکي انجام مي دهند. مشکلات زيادي ايجاد مي کند.آنچنان که در بعضي موارد توان کارکردن را ازآنها مي گيرد. درعين حال تعريق زياد محيط بسيار مناسبي براي رشد ميکروب ها و به دنبال آن ايجاد بوي ناهنجار ناشي ازآنهاست .طبيعي است که چنين مواردي معضلات زيادي براي افراد ايجاد مي کند تا جايي که اغلب شاهد مراجعه هاي بسياري براي درمان ورهايي از تعريق زياد در بدن هستيم.
عرق کردن قابل درمان است؟!
اما به راستي راه درمان چيست ؟اصلاً راهي براي کاهش تعريق ومشکلات ناشي ازآن وجود دارد؟ اين پرسش بسياري از افرادي است که زمستان يا تابستان با مشکل تعريق زياد و معضلات ناشي ازآن همراه هستند؛اما پاسخ اميدوارکننده اين است که اين مشکل به سادگي قابل درمان است درمان هم به شيوه هاي متفاوتي انجام مي گيرد. يکي از راههاي درمان استفاده از کرم ها يا محلول هاي دست سازي است که متخصصان پوست تجويز مي کنند. مکانيزم اين محلول ها که حاوي ترکيبات آلومينيوم فلورايد بادرصدهاي متفاوت هستند،بستن مجاري عرق است. آلومينيوم فلورايد که در الکل مطلق (الکل 97 درصد) حل شده بهتراست درپايان روز وقبل ازخواب استفاده شود. براي استفاده درست از اين محلول ابتدا بايد ناحيه مورد نظر را بشوييم وبعد از خشک کردن محلول راروي آن قراربدهيم. اين محلول به دنبال تبخيرالکل خشک مي شود وپودرآلومينيوم فلورايد به جامانده مجاري را مي بندد. اين روش ساده روش بسيارموثري است ودر درمان بسياري از بيماريها هم به طورکامل جواب مي دهد.
دئودرانت ها،مقابله ساده
روش ديگرشست وشوي ساده واستفاده از انواع دئودورانت ها و مام رولت هاست .اين مواد بيشتر مسدود کننده هستند، ضمن اينکه بعضي از آنها ترکيبات آنتي باکتريال هم دارند که از اين راه جلوي رشد ميکروبها در فضاي مناسب ايجاد شده ناشي ازتعريق را مي گيرند ودر حقيقت به طورثانويه مانع بوي نامطبوع عرق مي شوند. به اين ترتيب مکانيزم دوگانه آنها (مسدود کنندگي وترکيبات آنتي باکتريال)همراه با عطري که از آنها منتشرمي شود کمک مي کند تا افراد در جامعه با مشکلات کمتري مواجه شوند .
آيا دئودورانت ومام رولت ها سرطان زا هستند؟!
حتماً شما هم شنيده ايد که همين دئودورانت ها ومام رولت ها همانقدرکه مي توانند مفيد واقع شوند، مي توانند سرطان زا هم باشند. اما در اين مورد جاي هيچ گونه نگراني نيست به شرط اين که از آن دسته دئودورانت ها و مام رولت هايي استفاده کنيم که داراي مجوز وزارت بهداشت هستند اين مجوز نشان مي دهد که روي اين موادآزمايش هاي لازم انجام شده از فيلترهاي خاصي گذشته اند و فاقد هرگونه احتمال سرطان زايي هستند .پس با انتخاب درست جاي هيچ نگراني نيست .$ليپوساکشن موثراست ؟
اين روزها استفاده از ليپوساکشن براي از بين بردن چربي هاي اضافه روشي بسيار متداول است؛اما همين روش مي تواند در درمان تعريق زياد هم بسيار موثر واقع شود. در درمان به شيوه ليپوساکشن که آن هم بايد به دست يک جراح انجام بگيرد مکانيزم کاربه اين ترتيب است که جراح ضمن تخليه ناحيه مورد نظر ازغدد چربي غدد عرق ريز را هم تخليه مي کند به عبارت ديگرغدد چربي وغدد عرقي همراه با هم تخليه مي شوند. به اين ترتيب فرد ديگر شاهد مشکلات ناشي از تعريق زياد در بدن نيست .البته اين شيوه از درمان به طور قطع بايد توسط جراحان با تجربه انجام بگيرد. دراين صورت جاي هيچ گونه نگراني براي بيمارباقي نخواهد ماند.
جراحي بله يا خير؟
جراحي يکي ديگر از راهکارهاي مقابله با تعريق زياد است در اين روش جراح سيستم اعصاب سمپاتيک ناحيه مورد نظر را از طريق آندوسکوپي يا بازکردن آن ناحيه (مثلاً زير بغل يا کف دست) قطع مي کند .البته اين شيوه درمان حتماً بايد توسط پزشک جراح انجام شود نه متخصصان پوست.
راهي متفاوت براي درمان
راه ديگر درمان تعريق زياد استفاده از سم متداول بوتوليموتاکسين يا همان بوتاکس است .اين سم که براي رفع چين وچروک صورت استفاده مي شود. اگر درناحيه پر تعريق تزريق شود،مي تواند 6 تا 9 ماه شما را ازتعريق زياد نجات دهد. اين شيوه موثر و مناسب است البته درناحيه زير بغل. چون اين ناحيه تکنيک ساده اي دارد ودرد چنداني هم ندارد ؛اما استفاده از اين روش در کف دست وپا با مشکلاتي همراه است. ازآنجا که مقدار مصرف اين سم در دست و پا زياد است تزريق دراين نواحي معمولاً با درد شديد و حتي غيرقابل تحملي همراه است.بنابراين بهتراست قبل از تزريق اين نواحي کاملاً بي حس شوند تا تحمل آن ساده ترشود. ضمناً طبيعي است که به دليل مصرف ميزان بالاي سم در دست وپا هزينه اين شيوه ازدرمان دراين نواحي هم بالا باشد!مکانيزم عملکرد سم بوتاکس براي مقابله با غدد عرق ريز به اين ترتيب است:تعريق ناشي از ترشح اسيد کولين از پايانه هاي عصبي است بنابراين طبيعي است که زماني که استيل کولين ترشح نشود تحريک غدد عرق هم صورت نمي گيرد. درحقيقت سم بوتاکس به طور موقت مانع از ترشح اسيد کولين از پايانه هاي عصبي پوست مي شود وبه اين ترتيب از تعريق جلوگيري مي کند.
يون درماني ،روش پيشگيري
يون درماني يا آيونتوفورزيس روش ديگري است که از آن مي توان براي مسدود کردن غدد عرق ريزاستفاده کرد. در اين روش جريان الکتريکي که داراي يون هاي نمک است، ضمن حرکت ازيک الکترود به سمت الکترود ديگر، يون هارا به داخل پوست وغدد عرق ريزانتقال مي دهد .مکانيزم اين روش هم همان مکانيزم شناخته شده انسداد است با استفاده از اين روش به تدريج مجاري عرق کمتر مي شوند .در اين روش در روزهاي آغازين شروع درمان شخص بايد هر روز يون درماني شود. يعني طي 10 روز اول هر روز يک ربع تا نيم ساعت بايد اين روش در فرد انجام شود و بعد از اينکه ميزان تعريق به حد نرمال رسيد. نياز به يک روز نگهدارنده است به اين ترتيب که شخص هر 2 هفته يا احتمالاً هر هفته طي چند ماه تا چند سال نياز به تکرار درمان دارد. استفاده از اين روش هم بسيارساده است فقط کافي است دست يا پا به مدت 15 تا 20 دقيقه درمخزن آب دستگاه الکتروليز قراربگيرد.
معجزه آب سرد
بهتراست درفصل گرم سال از دوش گرفتن با آب سرد و خنک غافل نمانيم. اين دوش گرفتن هاي مکرربدن را خنک مي کنند. وطبيعي است که هر چه دماي بدن کمترشود ميزان تعريق هم کمتر مي شود. البته دوش آب سرد زماني مي تواند در کاهش تعريق موثر واقع شود که تعريق ناشي از بيماري نباشد. پس قبل از هراقدامي بهتراست به دنبال تعريق زياد به متخصص پوست مراجعه کرده واز علت آن آگاه شويد.
رهايي از بوي بد پا
يکي ازمشکلات هميشگي به خصوص در مردان بوي بد پاست که ناشي ازتعريق زياد در ناحيه کف پاست درمورد پاهم مکانيزم تعريق کاملاً مشابه سايرنقاط بدن است وموجبات رشد ميکروبها را فراهم مي کند رشد زياد ميکروب دراين ناحيه حتي مي تواند بيماري اي ايجاد کند به نام پيتت-پيتر-کراتولايسين. دراين بيماري سوراخ هاي ريزي در سطح زيرين پا ايجاد مي شود که همه نشان از رشد بيش ازحد ميکروب دارند.البته درمان اين بيماري چندان مشکل نيست با استفاده از صابون هاي آنتي باکتريال ومحلول شست وشوي پرمنگنات مي توان بر اين مشکل هم غلبه کرد. بعد از شست وشو هم فرد مي تواند از محلول هاي آنتي باکتريال البته به تجويز متخصص پوست ومو استفاده کند .درحقيقت دراين قبيل مشکلات بايد به نوعي جمعيت ميکروب ها کنترل شود. چرا که بوي نامطبوع ايجادشده ناشي از رشد ثانويه ميکروبهاست، ازآنجا که کفش ها معمولاً نامناسب انتخاب مي شوند. بسته بودن محيط وعدم جريان هوا باعث مي شود در ناحيه پا با اين مشکلات به خصوص در فصل گرمي مثل تابستان بيشتر ازديگر نقاط بدن مواجه باشيم .استفاده از کفش هايي با سطح زير وروي چرمي معمولاًتوصيه مي شود. اين نوع کفش ها به دليل امکان جريان هوا به تنفس پا کمک مي کنند وبسياري از مشکلات شما راکاهش مي دهند.
تفاوت غدد چربي وغدد عرق
آيا به راستي بين غدد عرق وچربي تفاوتي هست. اصلاً توزيع اين غدد دربدن چگونه است اين پرسش متداولي است که پاسخ آن اين است:«مکانيزم غدد عرق وچربي کاملاً متفاوت ومجزاست. غدد چربي معمولاً از حاشيه مو ترشحات خودشان را دفع مي کنند واصلاً کاربرد آنها چيزديگري است درحالي که غدد عرق مستقيم روي پوست باز مي شوند وبه وسيله سيستم اعصاب سمپاتيک بدن کنترل مي شوند. اين غدد به واسطه اثر شيميايي استيل کولين تحريک مي شوند .به همين دليل است که دانه هاي ضد استيل کولين مثل پروپانتلين خوراکي هم مي توانند باعث کاهش تعريق شوند. البته استفاده از پروپانتلين هاي خوراکي درافزايش تعريق هاي ناحيه اي مورد استفاده قرارنمي گيرد. اما افرادي که مدام در تمام سطح بدن با تعريق زياد مواجه هستند ،مي توانند براي درمان از قرص هاي آنتي کولنيدژيک استفاده کنند .
قبل ازشنا، بعد از شنا
يکي از لذت بخش ترين ورزش هاي تابستانه شنا است اما همين ورزش مفرح به راحتي مي تواند موجب انتقال بسياري از بيماريهاي پوستي شود .دوش گرفتن قبل از ورود به استخر وشناکردن بسيارمهم است. خيلي از بيماريهاي پوستي به واسطه ميکروبها وقارچهاي سطح پوست قابل سرايت هستند. واين درحالي است که تمام اين باکتريها واحتمالاً قارچها بايک شست وشوي ساده قابل کنترل هستند .دوش گرفتن قبل وبعد از شناکردن مي تواند اين باکتريها را از پوست شما دور کند. ضمن اين که اگر ميکروبي هم موقتاً روي پوست شما لانه گزيني کرده باشد. باهمين شست وشوي ساده به راحتي از بين مي رود در ضمن به همين دليل آب استخرها هم حتماً بايد کلريزه شوند يابا استفاده از محلول هايي که اخيراً متداول شده اند کاملاً ضدعفوني شوند.
نقش بهداشت فردي
معمولاً تعريق زياد با مشکلاتي مثل بوي نامناسب و...همراه است.مايع ناشي از تعريق محيط بسيارمناسبي براي رشد ميکروب است بنابراين طبيعي است که بوي نامطبوع هم از جمله مسائل ثانويه اين مشکل است تا جايي که حتي در بعضي موارد شاهد رنگي شدن عرق هم هستيم. بهترين راه براي غلبه بر اين مشکلات رعايت کامل بهداشت فردي است. ساده ترين وموثرترين شيوه اين است که افراد از صابون هايي که خاصيت آنتي باکتريال دارند (مانند تري کلوکرين)براي شست وشوي ناحيه مورد نظر استفاده کنند. استفاده ازاين نوع صابون ها کلني ميکروبها را در محل کاهش مي دهد وبه صورت ثانويه مشکلات تعريق مثل بو ورنگ ناشي از وجود ميکروب ها را کاهش مي دهد.
حوضچه ها ضروري
حوضچه هايي که قبل از ورود به استخر يا سونا مخصوص ضدعفوني کردن پا تعبيه شدند، چقدر مي توانند درجلوگيري از سرايت ميکروبها موثرباشند. اصلاً دوش گرفتن به تنهايي کافي است؟ مي دانيد که پا محيط بسيار مناسبي براي رشد قارچها وباکتريهاست. بنابراين طبيعي است که هر ماده اي که مابتوانيم قبل از ورود به مکانهاي عمومي براي استفاده مردم تهيه کنيم .احتمال اين انتقال را کاهش مي دهد از طرف ديگر بين انگشتان پا يا زيرناخنها محل مناسبي براي رشد قارچ ها هستند. ومعمولاً در نواحي شاهد عفونت هاي شايعي هستيم .بنابراين اين مايع هاي ضدعفوني به سادگي مي توانند از انتقال ميکروبها يا بيماريهاي شايع عفوني جلوگيري کنند. پس استفاده از آنها درمکانهاي عمومي نه تنها بسيار مفيد بلکه کاملاً هم ضروري است .»
پاها را بشوئيد
يکي ديگر از مشکلات پا باز هم در فصل گرم سال ايجاد زخم ها و التهاب هاي دردناک در بين انگشتان پاست. اين مشکل هم به دنبال تعريق زيادي درپا ايجاد مي شود. به طورکلي محيط مرطوب وگرم بهترين محيط براي رشد باکتري ها وقارچهاست. بين انگشتان پا هم دقيقاً همين دومشخصه رادارد .بنابراين رشد قارچ ها دراين نواحي بسيار رايج و از طرفي ساده تراست ؛اما بازهم جاي نگراني نيست .اين مشکل هم به سادگي قابل درمان است. براي مقابله باآن لازم است بعد از هربارکه پا را ازکفش خارج مي کنيم،پا شسته شود و بعد از شست و شو کاملاً خشک شود.
خشک کردن مرحله بسيارمهمي است که معمولاً بسياري از ما آن را رعايت نمي کنيم و درحقيقت با وجود شست و شو رطوبت لازم براي رشد ميکروب ها رافراهم مي کنيم! بنابراين بعدازهرشست و شو لازم است بين انگشتان کاملاً خشک شود.
درباشگاه هاي بدن سازي
درباشگاه هاي ورزشي و بدن سازي به دليل فعاليت ورزشي زياد معمولاً تعريق درسطح پوست هم بيشترمي شود. بنابراين هميشه اين نگراني هست که آيا استفاده از وسايل ورزشي مشترک به دنبال اين تعريق زياد مي تواند عامل بيماري هاي پوستي باشد؟ اتفاقاً آمارعفونت هاي پوستي،ميکروبي و قارچي درمحيط هاي عمومي مثل ورزشگاه ها بالا است.بنابراين بهتر است ورزشکاران قبل و بعد ازورود به ورزشگاه ها حتماً استحمام کنند و درحين ورزش هم استفاده از حوله هاي شخصي بسيارموثراست .اين حوله ها تا حدي مانع تماس مستقيم پوست با ميکروبها و قارچ هاي احتمالي ناشي ازتعريق روي دستگاههاي ورزشي مي شوند. ضمناً لباسهاي ورزشي هم بايد بعد ازهرباراستفاده کاملاً با آب و صابون و پودرهاي شست و شو شسته شوند.اين شست و شوي منظم بسياري از آلودگي ها را از لباس دور مي کند.البته درمعرض نور مستقيم آفتاب قراردادن اين لباسها هم بسيار موثراست؛ولي نبايد فراموش کرد که اين روش هرگزجاي شست و شو رانمي گيرد.
نقش تغذيه درتعريق بدن
حتماً براي شما هم اين سوال ايجاد شده که آيا با يک شيوه خاص ازتغذيه مي توان جلوي تعريق زياد را گرفت؟ تغذيه درحالت عادي درميزان تعريق نقشي ندارد ؛اما بيماري ويژه اي هست به نام گاستيتوري هايپرهيدروزيس که درآن وقتي شخص ازغذا يا ادويه هاي تند استفاده مي کند يا بعد ازاستفاده ازقهوه و چاي عرق مي کند. دراين موارد پيشاني، پشت لبها و جلوي جناغ سينه معمولاً با بيشترين ميزان تعريق مواجهند. اما اين بيماري بسيارنادراست و جداي از مبتلايان به اين بيماري نوع تغذيه درتعريق افراد نقشي ندارد.
مصرف سير با وجود تمام فوايدي که براي سلامت دارد چندان هم بي دردسرنيست. اسانسي که درسير موجود است مي تواند خودش را دربوي عرق و حتي تنفس شخص نشان دهد. بنابراين مي توانيم بگوييم مصرف سيرهم در بوي تعريق موثر است.اما درحقيقت بوي نامطبوع عرق به دليل وجود نوع خاصي ازغدد آپوکرين عرق درناحيه زيربغل و کشاله ران است .اين غدد اسيدهاي چربي دارند و ميکروب هاي خاصي هم از اين اسيدهاي چرب استفاده مي کنند.استفاده ميکروب ها ازاين اسيدهاي چرب بوي بدي توليد مي کند که خوشايند افراد نيست و معمولاً ما را به دردسر مي اندازد.
چگونه عرق سوز نشويم
مشکل تعريق درفصل تابستان به بوي بد ناشي ازآن منحصر نمي شود. معمولاً تعريق زياد با عرق سوزشدن و التهاب ناشي از آن همراه است. انسداد غدد عدق معمولاً درقسمت هاي مختلفي که به پوست باز ميشوند ايجاد مي شود. اين انسداد درهرمقطعي صورت بگيرد علائم خاص خودش رادارد که ما از اين نشانه ها باعنوان عرق سوززياد مي کنيم. اين انسداد غدد مي تواند درقسمت هاي فوقاني پوست ايجاد شود يا درقسمت هاي پايين تر که علائم هرکدام متفاوت است. وقتي عرق سوزشدن سطحي باشد بدون اينکه التهابي ايجاد کند تنها شاهد يک تاول کوچک درسطح پوست هستيم. اما زماني که انسداد يا همان عرق سوزشدن درسطوح پايين تر مثل درم مياني و تحتاني رخ دهد با برجستگي قرمز رنگي که خارش زيادي هم دارد مواجه هستيم. عرق سوز شدن در محيط هاي خيلي گرم به خصوص درقسمت هايي ازبدن که لباس نامناسب است و تعريق به راحتي صورت نمي گيرد ايجاد مي شود. البته بايد درنظر داشته باشيم که اين سوزش و خارش ناشي از عرق سوزشدن به دنبال آسيب التهابي پوست است و خود عرق به ذات موجب سوزش و تحريک پوست نمي شود. عرق درحقيقت ازمايع هاي طبيعي بدن تشکيل مي شود و هيچ عامل تحريک کننده اي ندارد.درحالي که در عرق سوز شدن به دنبال انسداد مجاري عرق يک پاتولوژي اتفاق افتاده که سوزش و التهاب را به دنبال دارد. نکته مهم اينکه در برخورد با عرق سوزشدن استفاده ازدارو بعد ازتجويز پزشک بايد انجام بگيرد. ظاهرعرق سوز مشابه بسياري با بيماري هاي پوستي است .بنابراين مهم ترين مرحله تشخيص دقيق اين بيماري و بعد تجويز داروي مناسب است.
پودربچه چندان مفيد نيست !
پودربچه دردرمان مشکلات ناشي از عرق سوزشدن بسيار شايع است. درحالي که از ديدگاه علمي اين پودر دردرمان ناحيه عرق سوزشده چندان موثرنيست .پودربچه تنها مي تواند ناحيه عرق سوزشده را خشک کند درحالي که عرق سوز بايد با دارو کنترل شود. درحقيقت مکانيزم ادرار سوختگي که يک التهاب سطحي پوست است ،با عرق سوزکه ناشي ازانسداد مجراي عرق است ،کاملاً متفاوت است .
منبع:نشريه زندگي ايده آل ,شماره 48
