عثمان بن حسین در سدۀ پنجم هجری زندگی می‌کرد. او از اساتید برجسته خوشنویسی و تذهیب نسخ خطی در زمان خودش بود.
و مرحوم حبیب الله فضایلی در کتاب اطلس خط نام عثمان بن حسین وراق غزنوی را در زمره نسخان و وراقان این دوره آورده است.
هنر وراقی که همان ورق سازی و آماده سازی کاغذ از ابتدا تا مراحل انتهایی است، که عثمان بن حسین وراق غزنوی از نیاکان خود به ارث برده بود.
یکی از زیباترین نسخه‌های کامل قرآن و تذهیب دوره سلجوقی در ۳۰ جزو در سال‌های ۴۶۲-۴۶۶ق/۱۰۷۰-۱۰۷۴م است که به دست خوشنویس و مذهِّب نامدار ایرانـی ــ عثمان بن حسین وراق غزنوی ــ به قلم پیرآموز کتابت و تذهیب شده است و در کتابخانه آستان قدس رضوی نگهداری می شود که تمامی مراحل کاغذسازی، جلدسازی، خوشنویسی و تذهیب این قرآن توسط خود وی انجام شده است و نشانگر شیوه و سبک کتاب سازی و کتاب آرایی در عصر سلجوقی و هنر تذهیب آن دوره است.
علاوه بر کاربردِ تمامی هنرهای کتاب‌آرایی در این اثر بی‌مانند، از گستردگی کاربردِ تذهیب در تمامی جزوها باید یاد کرد. تذهیب هر جزو با جزو دیگر از دیدگاه طرح و نقش تفاوت دارد. هر جزو در آغاز دو صفحۀ مذهَّب دارد و طرح داخلی ترنج‌های تذهیب شدۀ کنار صفحه‌ها که برگرفته از نقش‌مایه‌های گچ‌بری مسجدهای جامع قزوین و اصفهان و اردستان است، همانند یکدیگر نیست.
دکتر بیانی جزوی از قرآن وی را به خطّ کوفی ایرانی در کتابخانه آستان قدس دیده اند و در این باره گفته‌اند:
از خطوط او دیده‌ام: جزیی از قرآن با تذهیب عالی اصل. قطع خشتی، کاغذ نخودی خط کوفی [مشرقی] محقّق و نسخ کتابت خوش قدیم (متوسط). پایان: «کتبه و ذهّبه عثمان بن الحسین الوراق غفرالله له ولوالدیه و لجمیع المؤمنین و المؤمنات فی شهور سنه ست و ستین و اربعمائه [۴۶۶]» در کتابخانه آستان قدس رضوی.
نسخه دیگری از قرآن با ترجمه و تفسیر کهن فارسی از ابی نصر احمد بن محمد بن حمدان بن محمد الحداد نیز در موزۀ توپقاپی استانبول محفوظ است که ۲۸۳ برگ در ابعاد ۲۴.۵ در ۳۴ سانتی‌متر است انجامه این اثر بی‌نظیر عبارت است از: کتبه و ذهّبه العبد عثمان بن الحسین الورّاق الغزنوی فی شهور سنه اربع و ثمانین و اربعمایه [۴۸۴]
کتابخانه مجلس شورا این اثر نفیس را در سال ۱۳۹۱ منتشر کرده است.
منابع:
کتاب اطلس خط - تحقیق در خطوط اسلامی. تألیف و تصنیف: حبیب الله فضائلی. چاپ 1362 شمسی. انتشارات مشعل اصفهان - انتشارات ارغوان ص174
گلچین معانی، احمد، «شاهکارهای هنری شگفت‌انگیزی از قرن پنجم هجری و سرگذشت حیرت‌آور آن»، ج۱، ص۴۵-۶۵، هنر و مردم، تهران، ۱۳۴۵ش، شمـ ۱۵۷.
در پایان:
جا دارد که از دلسوزی، همراهی و توجه اساتید معظم، متعهد، متدین و مجاهدِ خود در کسوت شاگردی، از زحمات ارزشمند استاد مسعود نجابتی و عبدالرسول یاقوتی، سید حسن موسی زاده، ناصر طاووسی و ابوالفضل خزائی تقدیر و تشکر نمایم.
شاگرد شما، ابوالفضل رنجبران
© کلیه حقوق متعلق به صاحب اثر و پرتال فرهنگی راسخون است. استفاده از مطالب و آثار فقط با ذکر منبع بلامانع است.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
