میرزا محمد بن ابوالقاسم اصفهانی از خوشنویسان و هنرمندان دوره فتحعلی‌شاه قاجار بود. او در علم سیاق و موسیقی شهرت داشت و خط نسخ را عالی می‌نوشت. در شعر «صفائی» تخلص می‌کرد. میرزا محمد، مردی گوشه‌گیر و درویش مسلک بود و از حاصل کتابت روزگار می‌گذرانید. تاریخ درگذشتش معلوم نیست اما تا سال ۱۲۳۴ ه.ق حیات داشته است.
خط نسخ، خطی است که در قرن اول هجری قمری پدید آمده است. قبل از ابن مقله شیرازی که در ابتدا خطی هم‌پایهٔ خط کوفی بود. نسخ یعنی نسخه برداری یا رونوشت‌شده و کپی‌شده. خط نسخ در واقع اولین خطی بود که برای تکمیل کردن نواقص و اشکالات خط کوفی و اختراع شد تا برای الفبای فارسی مناسب گردد.
این خط از دو خط نَبَطی و سُریانی اخذ شده بود. دانشمندان معتقدند خط نسخ قبل از ابن مقله وجود داشته است؛ زیرا در اواخر سدهٔ یکم هجری، خط جدیدی به دستور عبدالملک بن مروان ساخته شد تا نواقص خط کوفی برطرف گردد.
خط نسخ به‌طور کلی از اواخر سدهٔ دوم هجری شناخته شد؛ ولی تا اواخر سدهٔ سوم هجری چندان رایج و متداول نبود. این خط به تمام سرزمین‌های شرقی که تحت لوای اسلام بوده‌اند، گسترش یافت. امتیاز مهم خط نسخ در رعایت نسبت است، که یکی از قواعد مهم خوشنویسی می‌باشد که موجب زیبایی خط است. از سدهٔ پنجم هجری تاکنون در کتابت قرآن اغلب از خط نسخ استفاده شده است.
یکی از نسخ‌نویسان مشهور ایرانی احمد نیریزی معروف به سلطانی است. او در حدود ۳۰۰ سال پیش می‌زیسته است. از شاهکارهای استاد احمد نیریزی یک قرآن نفیس به خط نسخ است که استاد در حاشیه آن اختلاف قرائت قراء سبعه را کتابت نموده است.
خط نسخ خطی است کامل معتدل، منظم، روشن و واضح (فضائلی، ۳۹۱) و از نظر شکل حروف شباهت به ثلث و محقق ریحان دارد. شکل حروف به‌طور معمول دارای خوانایی بالا و نیم سطح و نیم دور است.
منابع:
فضایلی، حبیب‌الله. اطلس خط. انتشارات مشعل اصفهان. چاپ دوم، اصفهان۱۳۶۲ش. ص ۳۵۹
در پایان:
جا دارد که از دلسوزی، همراهی و توجه اساتید معظم، متعهد، متدین و مجاهدِ خود در کسوت شاگردی، از زحمات ارزشمند استاد مسعود نجابتی و عبدالرسول یاقوتی، سید حسن موسی زاده، ناصر طاووسی و ابوالفضل خزائی تقدیر و تشکر نمایم.
شاگرد شما، ابوالفضل رنجبران
© کلیه حقوق متعلق به صاحب اثر و پرتال فرهنگی راسخون است. استفاده از مطالب و آثار فقط با ذکر منبع بلامانع است.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg "آیا زمان پیامبر (ص) و اهل بیت علیهم السلام گشت ارشاد یا جریمه وجود داشت؟")
