مصافحه؛ چرا وچگونه؟(4)

بي ترديد مصافحه اي که آن هم در روايات سفارش شده وآثار وثواب هاي فراواني براي آن ذکر شده، آداب خاصي دارد. درعلم روان شناسي نيز يکي از نشانه هاي شخصيت افراد ويکي از راه هاي مهم انتقال مفاهيم غير کلامي، دست دادن است. بنابراين مصافحه همان گونه که ممکن است باعث افزايش محبت وانتقام پيام هاي مثبت شود، مي تواند باعث ايجاد تنفر و تبادل مفاهيم منفي نيز باشد.
يکشنبه، 3 بهمن 1389
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
مصافحه؛ چرا وچگونه؟(4)

مصافحه؛ چرا وچگونه؟(4)
مصافحه؛ چرا وچگونه؟(4)


 

نويسنده:محمد هادي مروجي طبسي




 

چگونه با يکديگر دست بدهيم؟
 

بي ترديد مصافحه اي که آن هم در روايات سفارش شده وآثار وثواب هاي فراواني براي آن ذکر شده، آداب خاصي دارد. درعلم روان شناسي نيز يکي از نشانه هاي شخصيت افراد ويکي از راه هاي مهم انتقال مفاهيم غير کلامي، دست دادن است. بنابراين مصافحه همان گونه که ممکن است باعث افزايش محبت وانتقام پيام هاي مثبت شود، مي تواند باعث ايجاد تنفر و تبادل مفاهيم منفي نيز باشد.
اولين نکته در برخورد با ديگران؛ اين است که هنگام ديدار و پيش از هرکار ديگر، سلام کنيم ودست بدهيم، لقمان حکيم به فرزندش سفارش مي کرد:
«با بني ابداً الناس بالسلام والمصافحه قبل الکلام؛(73) فرزندم! هنگام ديدار با مردم پيش ازهر چيز، سلام کن وبا آنها دست بده».
از روايات ديگري که درمورد مصافحه وارد شده نيز اين نکته فهميده مي شود؛ چرا که در بيشتر آنها دستور به مصافحه با «حرف فاء» پس از ديدار وملاقات آمده است(74) که دلالت بر نبودن فاصله بين ديدارو مصافحه دارد.
همچنين بهتر است ابتدا دست خود را به سوي طرف مقابل دراز کنيم و منتظرنباشيم تا او دست خود را دراز کند؛ زيرا اين کار در بسياري از موارد نشانه تکبر است. پيامبرگرامي (ص) هرگاه مسلماني را مي ديد، ابتدا دست خود را براي مصافحه به سوي او مي گرفت.(75)
نکته ديگراينکه، چنان که از معناي لغوي مصافحه بر مي آيد، هنگام دست دادن بايد با تمام کف دست، کف دست طرف مقابل را بگيريم؛ چرا که دراين صورت تبادل مهر ومحبت بيشتر است وبر اساس يافته هاي روان شناسي، نشانه اعتماد به نفس بالا مي باشد.
فشردن دست طرف مقابل در هنگام دست دادن نيز مستحب است. جابر گويد: پيامبر را ديدم وبر ايشان سلام کردم، ايشان دست مرا فشرد وفرمود: «غمزه الرجل يد اخيه قبله؛(76) فشردن دست برادر ديني، به منزله بوسيدن اوست».
ناگفته پيداست که فشردن دست نبايد به اندازه اي باشد که موجب آزار و رنجش گردد، به ويژه اگر طرف مقابل غريبه باشد وهنوز چندان صميميتي برقرار نشده است.اگر چه ابوعبيده در روايتي نقل کرده که امام باقر (ع) چنان دستم را فشرد که انگشتانم درد گرفت، اما علامه مجلسي پس از بيان آن فرمود: اين روايت بر استحباب فشردن دست درهنگام مصافحه دلالت مي کند، اما شايسته است که استحباب فشردن به مقداري که موجب اذيت نشود، مقيد گردد.(77)
باور عمومي براين است که دست دادن فقط در آغاز ديدارها، پسنديده و بجاست، اما آنچه از روايات متعدد استفاده مي شود، اين است که هر گاه کوچک ترين فاصله اي (مثل يک درخت) بين دو نفر ايجاد شد نيز دست دادن دوباره مستحب است.
امام باقر (ع) فرمود:
«بر مؤمنان سزاوار است که هر گاه يکي از آنها حتي به وسيله درختي، از دوستش پنهان شد و سپس يکديگر را ملاقت کردند، با هم دست بدهند».(78)
روش امامان معصوم نيز چنين بوده است. ابوعبيده گويد: درسفري با امام باقر (ع) هم کجاوه
بودم، آن حضرت هنگام سوار وپياده شدن با من احوال پرسي ومصافحه مي کردند، گويي مدت هاست که يکديگر را نديده ايم.
پرسيدم: يا بن رسول الله ! مردم همانند شما رفتار نمي کنند، امام فرمود:
«مگر نمي داني که مصافحه کردن چه ثوابي دارد؟! همانا هنگامي که دو مؤمن با يکديگر ملاقات کنند ودست بدهند، پيوسته گناهانشان مي ريزد؛ چنان که برگ از درخت مي ريزد وخداوند با ديده رحمت به ايشان مي نگرد، تا اينکه از يکديگر جدا شوند.»(79)
نکته ديگر براي دست دادن، اين است که سعي کنيم دست خود را زودتر از طرف مقابل نکشيم. درمنابع مختلف شيعه وسني نقل شده است که هنگامي که پيامبرگرامي (ص) با کسي مصافحه مي کرد، هرگز دست خود را زودتراز او نمي کشيد، تا زماني که خود آن مرد دست خود را عقب بکشد.(80)
علامه مجلسي (ره) نيز از امام باقر (ع) نقل کرده است که : «هر کس (درمصافحه )دست خود را ديرتر بکشد، ثوابش بيشتر است».(81)
فرات کوفي از اصبغ بن نباته روايتي نقل کرده است که براساس آن، زدن کف دست ها به هم، هنگام مصافحه نيز مانعي ندارد.
اصبغ گويد: روزي به ديدار امير مؤمنان (ع) رفتم تا بر ايشان سلام کنم. طولي نکشيد که امام خارج شد. من از جاي خود برخاستم وبه استقبال ايشان رفتم. امام کف دست خود را به کف دست من زد و انگشتان مبارک خود را در ميان انگشتانم فرود برد.(82)
همچنين از اين روايت و روايات ديگر استفاده مي شود که وارد کردن انگشتان وگره زدن آنها بين انگشتان طرف مقابل نيز جايز است. گاهي اوقات نيز براي اظهار صميميت بيشتر به ويژه با دوستان، مي توان با هر دو دست، دست طرف مقابل راگرفت؛ چنانکه در خبر معراج آمده بود حضرت ابراهيم (ع) دست راست پيامبر اسلام را با هر دودست مبارک خود گرفت.(83)
«اذا لقيتم اخوانک فتصافحوا واظهروا لهم البشاشه والبشر؛ (84 ) هر گاه برادران ديني خود را ملاقت کرديد، دست بدهيد وبا خوش رويي و گشاده رويي با آنها برخورد کنيد».
همچنين ثواب و قرب الهي، براي کسي که محبت وخوش رويي بيشتري داشته باشد، بيشتر است.(85)

پي نوشت ها :
 

72-المحجه البيضاء، ج 3، ص386.
73-مستدرک الوسائل، ج8، ص357، ح 9658.
74-محجه البيضاء، ج3، ص388.
75-سنن النبي، ص 102؛ مناقب ال ابي طالب، ج1، ص147.
76-بحارالانوار، ج73، ص23.
77-همان، ص26.
78-محجه البيضاء، ج3، ص388.
79-همان، ص387.
80-سنن النبي، ص 82؛ مکارم الاخلاق، ص22.
81-حليه المتقين، ص 141.
82-تفسير فرات کوفي، ص 293.
83-سفينه البحار، ج6، ص195.
84-بحارالانوار، ج73، ص 20.
85-محجه البيضاء، ج3، ص386.
 

منبع:نشريه فرهنگ کوثر، شماره83.
ae



 



نظرات کاربران
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
مقالات مرتبط