تنگي‌نفس بعد از دويدن، در حال کوهنوردي، موقع بالا رفتن از پله‌ها و هنگام هر فعاليت سنگيني، پديده نسبتا شايعي است اما اگر در حال استراحت به اين مشل دچار شويد، بايد به پزشک مراجعه کنيد تا مشکلتان بررسي شود. با دکتر حميد سهراب‌پور، فوق تخصص بيماري‌هاي ريوي و استاد دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي در همين خصوص به گفتگو نشسته‌ايم.
علامت تنگي نفس در چه بيماري‌هايي ديده مي‌شود؟
خيلي از بيماري‌ها. مي‌شود گفت تنگي نفس يکي از مهم‌ترين علايم بيماري‌هاي ريوي است که در آسم، بيماري‌هاي انسدادي مزمن ريه، نارسايي احتقاني قلب، سينه‌پهلو، پنوموتوراکس يا حبس هوا، آمبولي ريه و حتي در اختلالات اضطرابي مشاهده مي‌شود.
اگر موافقيد از تنگي نفس در بيماري آسم آغاز کنيم.
بله، آسم بيماري مزمني است که در پي التهاب مجاري هوايي اصلي ريه (نايژه‌ها) ايجاد مي‌شود. عضلات ديواره‌هاي نايژه تنگ و کشيده شده و غشاي مخاطي که سطح داخلي اين مجاري را مي‌پوشاند، مخاط بيشتري ترشح مي‌کند که خود باعث تنگي راه‌هاي هوايي مي‌شود. اين موضوع مي‌تواند به هر اتفاقي از يک خس‌خس جزيي گرفته تا مشکل شديد تنفسي منجر گردد. هر حمله آسم از چند دقيقه تا چند روز طول مي‌کشد.
تنگي‌نفس بيماري آسم چگونه تشديد مي‌يابد؟
اين بيماري ممکن است با حساسيت، عفونت تنفسي، هواي سرد يا ورزش تشديد شود.
و تنگي نفس در بيماري‌هاي انسدادي مزمن ريوي چطور؟
اين عبارت در کل به دو اختلال اشاره مي‌کند: برونشيت مزمن و آمفيزم. اين بيماري‌ها به تدريج ايجاد مي‌شود و در مراحل اوليه علايم کمي توليد مي‌کند. از آنجا که مردم معمولا وقتي پيرتر مي‌شوند فعاليت‌شان نيز کاهش مي‌يابد لذا آسان‌تر اين است که علايم اين بيماري را به سن بالا يا عدم تناسب اندام خود نسبت دهند. همان‌طور که گفته شد تنگي نفس يکي از مهم‌ترين علايم اين مشکلات است و همچنين سرفه مزمن خلط‌دار.
اين بيماري چرا بروز مي‌کند؟
در صورت مصرف سيگار، احتمال ابتلا به بيماري انسدادي مزمن ريوي افزايش مي‌يابد. دود سيگار و قليان استنشاق شده، مو يا مژه‌هاي بسيار ظريف پوشاننده نايژه‌ها را فلج مي‌کند. در نتيجه مواد محرک و ميکروب‌ها که در ترشحات تنفسي گير افتاده‌اند، در نايژه‌ها باقي مي‌مانند زيرا مژه‌ها قادر نيستند آنها را به سمت بيرون جارو کنند. به دنبال آن، غشاهاي نايژه‌اي ملتهب شده و درنهايت انسداد مزمن ايجاد مي‌شود.ناگفته نماند اگر چه مصرف سيگار شايع‌ترين علت بيماري و تنگي نفس ناشي از آن است اما تماس شغلي با بخارات شيميايي يا گرد و غبار پنبه، چوب، زغال‌سنگ يا ساير مواد نيز مي‌تواند افراد را در معرض خطر قرار دهد. علاوه بر اين، آلودگي هوا هم در ايجاد اين بيماري در افراد سيگاري نقش دارند.
و اگر سيگار را ترک کنيم، چه؟
ترک سيگار به پيشگيري از پيشرفت بيماري کمک مي‌کند اما نمي‌تواند به طور کامل آسيبي را که قبلا ايجاد شده است، ترميم نمايد.
سينه پهلو هم نفس را تنگ مي‌کند؟
بله. همان‌طور که مي‌دانيد سينه‌پهلو به التهاب بافت‌هاي ريه (ذات‌الريه) اطلاق مي‌شود که مي‌تواند بيش از 50 علت متفاوت داشته باشد. نتايج حاصل از اين عفونت از حالتي شبيه سرماخوردگي خفيف تا يک بيماري مرگبار متغير است. علايم و نشانه‌هاي سينه پهلو بسته به نوع و وسعت عفونت متغيرند. در ابتدا، سينه پهلو ممکن است با سرماخوردگي اشتباه شود يا در پي يک سرماخوردگي ايجاد گردد. در اين بيماري تب اتفاقي است که به طور معمول، همراه با سرفه در اغلب موارد ديده مي‌شود. چنانچه عفونت به سطح ريه‌هاي شما گسترش يابد ممکن است دچار درد تيز و خنجر مانندي شويد که با نفس کشيدن شدت مي‌يابد.
و پنوموتوراکس يا حبس هوا؟
يعني وجود هوا در فضاي جنب (مابين ريه و ديواره قفسه سينه) که اگر اين حالت خود به خود روي دهد علت شايع آن حباب‌هاي هواي واقع بر سطح ريه است. پنوموتوراکس خود به خودي در افراد جوان‌تر از 40 سال بيشترين شيوع را دارد. هوا مي‌تواند از طريق ديگر نيز وارد فضاي جنب شود. به ويژه حين يک حمله آسم هوا مي‌تواند به فضاي مرکزي قفسه‌سينه واقع در بين دو ريه، وارد شده و سپس به داخل فضاي جنب راه يافته و موجب بروز پنوموتوراکس شود. اگر پنوموتوراکس کمتر از 20 درصد از ريه را روي هم خوابانده بود، امکان جذب کامل هوا و باز شدن مجدد ريه وجود دارد.
در آمبولي ريه چه اتفاقي مي‌افتد؟
در آمبولي يا بسته شدن يکي از رگ‌هاي ريه علاوه بر تنگي نفس ممکن است همراه سرفه خون بالا آورده شود و هنگام کشيدن نفس عميق نوعي درد خنجر مانند در قفسه سينه احساس شود. به ياد داشته باشيد که در آمبولي ريه، تنگي نفس ناگهاني آغاز مي‌شود و به مداخله فوري نيازمند است. واژه آمبولي به معني انسداد شريان توسط يک جسم متحرک است. اين جسم متحرک معمولا يک لخته خون است اما گاهي اوقات يک توده چربي، يک حباب هوا، تکه‌اي از يک تومور يا دسته‌اي از باکتري‌هاست. اين جسم متحرک به يک رگ خوني واقع در ريه‌ها وارد شده و در آنجا گير افتاده و مانع از تداوم جريان خون مي‌شود.
حرف آخر
همان‌طور که ابتدا اشاره شد نارسايي احتقاني قلب نيز مي‌تواند تنگي نفس بدهد که اين نفس تنگي با دراز کشيدن بدتر مي‌شود.
پي نوشت ها :
*فوق تخصص بيماري‌هاي تنفسي
منبع:www.salamat.com
/ک
.jpg "چرا پیامبر (ص) فرموده است که سوره هود مرا پیر کرده است؟")
