نيست عشق لايزالي را در آن دل هيچ کار

شاعر : سنايي غزنوي

کو هنوز اندر صفات خويش ماندست استوار		نيست عشق لايزالي را در آن دل هيچ کار
پرده‌داران کي دهندت بار بر درگاه يار		تا بوي در زير بار حلق و خلق و جلق و دلق
مرد معني باش و گام از هر دو کشور در گذار		تا تو مرد صورتي از خود نبيني راستي
نه عباي خويش داند نه قباي شهريار		بنده‌ي فضل خداونديست و آزاد از همه
بي زوال ملک صورت ملک معني در کنار		هيچ کس را نامدست از دوستان در راه عشق
از پي اين کيميا خالي شد از زر عيار		صدهزاران کيسه‌ي سوداييان در راه عشق
چار تکبيري کند بر ذات او ليل و نهار		هر که در ميدان عشق نيکوان گامي نهاد
دان که روز مرگ ايشان هم نگردد سوگوار		و آنکه او اندر شکر ريز بتان شادي نکرد
عدت عدت نداري دل ز شاهان بر مدار		طلعت زيبا نداري لاف مه رويي مزن
چون به زير يک ردا فرعون داري صد هزار		طيلسان موسي ونعلين هارونت چه سود
بر سوي تو عز منبر خوشترست از ذل دار		رو که در بند صفات و صورت خويشي هنوز
زخم حکم لااباليت از همه جانها دمار		اي برآورده ز راه قدرت و تقدير و قهر
تا که يابد بر در کعبه‌ي قبولت بر بار		عالمي در باديه‌ي قهر تو سرگردان شدند
هر کجا قهر تو آمد سر فرو برد اختيار		هرکجا حکم تو آمد پاي بند آورد جبر
مر فرشته‌ي مرگ را با ما نباشد هيچ کار		يارب ار فاني کني ما را به تيغ دوستي
ياد فضل تست يارب غمکشان را غمگسار		مهر ذات تست يارب دوستان را اعتقاد
کيسه‌ي اميد از آن دو زد همي اميدوار		دست مايه‌ي بندگانت گنج خانه‌ي فضل تست
هم ز لطف خود نکردي در از لشان اختيار		آب و گل را زهره‌ي مهر تو کي بودي اگر
هست يکسان نزد ايشان نوش نحل و زهر مار		دوستان حضرتت را تا چو تو ساقي بوي
چون نراند آن شراب ار داند آن رنج خمار		هر که از جام تو روزي شربت شوق تو خورد
کش بدست از آتش شوق تو يکساعت قرار		کيست آنکو ساعتي در بحر مهرت غوطه خورد
هر که او فخر از تو آرد فارغست از فخر و عار		هرکه او نام از تو جويد ايمنست از نام و ننگ
پيش درگاهش کمر بندد به خدمت روزگار		هر که از درگاه عزت يافت توقيع قبول
کوشد اندر صدر دين در چشم کس يک روزخار		کيست آنکو عز خويش از خاک درگاه تو ديد
پتک حجت بر سر اعداي دين حدادوار		چون جمال گوهر حداديان يوسف که زد
چون دم آخر نيابي در همه گيتيش يار		آن که چون در درس و مجلس دم زند در علم و دين
و آن ز توجيه و ديانت شرع را انديشه خوار		آن ز ترفيه و صيانت ملک را خيرات بخش
سنت همنام خود را هست دايم جانسپار		پيشوا و واعظ دين محمد کز ورع
اين چنين شاخي ازو پيدا نگشتي در ديار		گر نبودي باغ رايش را نهالي بس قوي
کز چنان چرخي چنين خورشيد دين گشت آشکار		آنکه خاک تيره را بر چرخ فضل آمد بدو
بنگر از چرخ زمين اندر زمستان نوبهار		گر ز چرخ آسمان آمد زمستاني چنين
آمد از چرخ زمين درياي مرواريد بار		ور ز چرخ آسمان آيد سحاب برف ريز
ليک پنهان نيست شاه ذوالفقار از ذوالخمار		هر کسي جزوي امامت نيز دعوي مي‌کند
نص قرآن دارد آنرا از درستي استوار		فتويي کز خانه‌ي حداديان آمد برون
هيچ گنگ اندر جهان شاعر نگشته‌ست از شعار		هيچ جاهل در جهان مفتي نگشته‌ست از لباس
معجزي باري ببايد تا شود آن چوب مار		خود گرفتم هر کسي برداشت چوبي چون کليم
دور دور يوسف‌ست اي پادشا پاينده‌دار		دور مشتي مدعي نامعنوي اندر گذشت
گر غذاي تن شدي بي زور ماندي روزه‌دار		لفظ شيرينش غذاي جان ما شد بهر آنک
پس درخت گل چه آرد جز گل خوشبوي بار		از چنين شاخي چنين باري پديد آمد به شهر
از سخن چشم عدوي احمد مختار تار		احمد محمود خصلت خواجه اي کامروز کرد
جبرئيل از سدره و حوران ز کنگرها نظار		در چنين مجلس که او کردست آنک کرده‌اند
اختران ثابت آرند اندرين مجلس نثار		از پي اين تهنيت را عاملان آسمان
نقش ماني بايدت رو معتکف شو در بهار		زيب معني بايدت اينک شنيدي اي پسر
بالله ار ديدش رسد هرگز به در شاهوار		چشم آن نادان که عشق آورد بر رنگ صدف
جان خصمان را همي چون دارد اندر اضطرار		قد و منظر چنگري بنگر که در علم نظر
هر که زن طبعست خود ماندست در رنگ و نگار		هر که مردست او بود در جستجو معني پرست
ورنه در هر کوي بوبکرست و در هر کوه غار		کار صدق و معني بوبکر دارد در جهان
هيچ کاري نايد از نقش علي و ذوالفقار		کار کردار علي دارد وگرنه روز جنگ
وي چو باد اندر لطافت وي چو خاک اندر وقار		اي چو آتش در بلندي وي چو آب اندر صفا
باش تا خورشيد اقبالت برآرد روزگار		اينهمه حشمت ز يک تاثير صبح بخت تست
چرخ چون پيشت کمر بندد به رسم افتخار		تا ببيني کز براي عشق خاک درگهت
هر که بالا زود گيرد زود ميرد چون شرار		نيز دولت را بسي شادي نبايد کرد از آنک
روزگار آن را تواند کرد در شاهوار		قطره‌ي آبي که آن را از هوا گيرد صدف
تا چو دستنبوي بر دست شهان گيري قرار		بستر از خار و خسک ساز اي پسر اکنون چو گل
هر که پيمايد ز ديده قامت شبهاي تار		روزها چشم و چراغ عالمي گردد چو شمع
گرمي و سردي کشد در باغها يکسال خار		از پي يک مه که برگ گل دمد بر وي همي
تا حواس و طبع باشد پيش دانا پنج و چار		تا بهشت و چرخ باشد نزد عالم هشت و هفت
دانشت جفت يمين و دولتت جفت يسار		يمن بادت بر يسار و يسر بادت بر يمين

نيست عشق لايزالي را در آن دل هيچ کار

تازه های مقالات

بیشترین بازدید هفته