ذات رومي محرم آمد پاک دل کرباس را

شاعر : سنايي غزنوي

امتحان واجب نيامد سفتن الماس را		ذات رومي محرم آمد پاک دل کرباس را
تير مقصود تو کي بيند رخ برجاس را		تو کمان راستي را بشکني در زير زه
در بيابان راه کمتر گم کند الياس را		موج دريا کي رسد در اوج صحراي خضر
دانه‌ها را مي نسنگي سنگ بر زن طاس را		گر هوا را مي‌نخواهي ديبه را بستر مکن
وز دگر سو اي ولي مي‌پروري ريواس را		از يکي رو اي اخي پيش رياست مي‌روي
بر مگريان بر خرد چشم سر سيواس را		بر مخندان بر درر آب رخ لبلاب را
وز براي خاکبازي خاک برزن پاس را		از براي پاکبازي چاک بر زن پيله را
چون سبک‌سر تر شوي لاحول کن خناس را		تا گران حنجر شوي در صومعه‌ي تحقيق باش
چون سکندر هر زمان در سينه کن احواس را		گر هوا را چون سکندر سد همي سازي چه سود
رتبت مردم نباشد مردم اجباس را		بي بصر چون نرگس اندر بزم نااهلان مشو
آن گروه بد که غارت مي‌کنند انفاس را		رو آن داري که از بر بربياري يک زمان
که به کوشش مدتي احمر کند الماس را		رنگرز را گر کمال جهد و جد باشد رواست
و آنچه ثابت مي‌کند حجت بود قرطاس را		چون ضماني مي‌دهي در حق خود مشهور ده
وز براي خوشه دزدي تيز داري داس را		از براي کشتني مي‌کند بيني پاي را
آتش افزايي چو خالي مي‌کشي دستاس را		تا تهي باشد به پيش پردلان خالي مباش
وقف کن بر ناکسان اين عالم تعطيل را		خيز اي دل زين برافگن مرکب تحويل را
محو کن از لوح دعوي نقش قال و قيل را		پاک دار از خط معني حرف رنگ و بوي را
زان که در سرنا نيابي نفخ اسرافيل را		اندرين صفهاي معني در معني را مجوي
ناودان بام گلخن سيل رود نيل را		کي کند برداشت دريا در بيابان خرد
تا نبرد تيغ بران حلق اسماعيل را		دست ابراهيم بايد بر سر کوي وفا
تا بداند قدر حرف و آيت انجيل را		مرد چون عيسي مريم بايد اندر راه صدق
آنکه او در روز روشن هم نبيند پيل را		در شب تاري کجا بيند نشان پاي مور
همچو گيسوي عروسان دسته‌ي زنبيل را		هر کسي بر تخت ملکت کي تواند يافتن
چون درونسو نور نبود ذره‌اي قنديل را		از برون سو آب و روغن سود کي دارد ترا
چون ببيني بر سر خود تيغ عزراييل را		خيز و اکنون خيز کانساعت بسي حسرت خوري
نکردي هرگزي پيدا خداي ما خدايي را		نبودي دين اگر اقبال مرد مصطفايي را
همين گنج زميني را همان گنج سمايي را		رسول مرسل تازي که برزد با وي از کوشش
سخن کز غايبان گويي بلا بيني جدايي را		گواهي بر مقامي ده که آنجا حاضران يابي
چو عالي حج کند شيخا بود مزدش علايي را		اگر شبلي زکي بوده ترا زو هيچ نگشايد
تو حاتم گرد يک چندي مکن حاتم سنايي را		اگر حاتم سخي بوده چه سودت بود اي خواجه
سور ناديده بجويند همي ماتم را		اي که اطفال به گهواره درون از ستمت
اينت زحمت ز وجود تو بني‌آدم را		قفسي شد ز تو عالم به همه عالميان
طاهري از تو نجس‌تر نبود عالم را		وه که تا روز قيامت پي آلايش ملک
هست از آن سوي تو قرار مرا		روزگار اي بزرگ چاکر تست
به دگر چاکري سپار مرا		دامن من ز دست او بستان
اي مدار اين چنين مدار مرا		شاعران را مدار مجلس تست
دوش لفظ شکرفروش مرا		تلخ کرد از حديث خويش طبيب
وز دوزخ برد باز هوش مرا		از دو لب داد جهل خويش به من
گوش و چشمست چشم و گوش مرا		زين پس از طلعت و مقالت او
تا ز تو دور کند مکرمتش احزان را		چند گويي که بيا تا بر وزانت برم
من که موزون شده‌ام تا چکنم وزان را		تو که ناموزوني خيز و ببر وزان شو
همچو گوهر که بيارايد مر معدن را		اي برآراسته از لطف و سخا معدن خويش
هر چه مدحست ترا هر چه هجا دشمن را		دفتري ساختم از بهر تو پر مدح و هجا
زان رو که تا مرا ببري پيش خواجه آب		گفتي به پيش خواجه که اين غزنوي غرست
هم لفظ غزنوي به مصحف ترا جواب		گر تو دروغ گفتي دادت به راستي
شد لبم پر باد و دل پر آتش و ديده پر آب		تا نهان گشت آفتاب خواجگان در زير خاک
روي بنمايد ستاره چون نهان شد آفتاب		چشمها نشگفت اگر شد پر ستاره بهر آنک
وز برون يار همچو روز و چو شب		مال هست از درون دل چون مار
از درون مرگ و از برون مرکب		او چنانست کاب کشتي را

ذات رومي محرم آمد پاک دل کرباس را

تازه های مقالات

بیشترین بازدید هفته