سبک رهبری خدمتگزار
نويسنده:سجاد اسمعیل لو*
هادی خان محمدی**
هادی خان محمدی**
اکثر نظریه پردازان مدیریت و سازمان، قرن بیست و یکم را قرن رهبری برای سازمان می دانند. رهبری به دلیل نقشی که در اثربخشی فردی و گروهی ایفا می کند، عنوان بسیار مشهوری در رفتار سازمانی است. محققان رفتار سازمانی ثابت کرده اند که رهبران می توانند عامل تمایز در سازمان باشند. در واقع رهبران، به پیروان خود چنین القا می کنند که راه مطلوب را تشخیص دهند و از آنان می خواهند که در جهت تشخیص رهبر خود و برای رسیدن به وضعیت مطلوبی که وی مشخص کرده است، تلاش کنند. برای این کار دانشمندان حوزه رفتار سازمانی سبکهای مختلفی را برای رهبری ارائه کرده اند که این سبکها و روشها در سازمانهای مختلف دنیا از تنوع و گوناگونی فراوانی برخوردارند و از ویژگیهای حاکم بر محیط تأثیر می پذیرند. یکی از این سبکها که در سالهای اخیر مورد توجه دانشمندان حوزه مدیریت قرار گرفته، رهبری خدمتگزار است که به گفته کریتنر این سبک بیش از آنکه جنبه تئوریک داشته باشد بیشتر فلسفی است. هدف اصلی این سبک، ایجاد بهبودهایی در رهبری سازمانها و در شرایط محیطی مختلف می باشد.
در این مقاله ضمن معرفی سبک رهبری خدمتگزار، کاربردها و ویژگیهای آن ارائه می شود.
۱) خدمت رسانی به دیگران (قبل از خدمت به خود)
۲) گوش دادن به خواسته های دیگران و تصدیق گفته های آنان
۳) ایجاد اعتماد در دیگران
۴) رشد دادن افراد از طریق تغذیه روحی و روانی.
البته مهمترین عامل برای رهبر خدمتگزار، اعتمادسازی بین پیروان است که می توان از راههای زیر، این اعتمادسازی را ایجاد کرد:
۱) اختیاردادن خالصانه به پیروان
۲) به سرعت پیروان را درگیر کار کردن
۳) متعهد و ثابت قدم بودن خود
۴) توسعه مهارتهای رهبری و پرورش دادن ریسک
۵) انتخاب یک سبک مناسب مدیریت.
با توجه به تعریفهای یادشده، پرسشنامه ساده ای وجود دارد برای اینکه بدانید شما رهبری خدمتگزار هستید یا خیر؟ سؤالات این پرسشنامه را می توان به شرح موارد درپی آمده ملاحظه کرد:
۱) آیا افراد باور دارند که شما به عنوان رهبر، نفع شخصی را کنار گذاشتهاید؟
۲) آیا افراد باور دارند که شما به عنوان رهبر، به عقاید و نظرات آنها گوش و ارزش می دهید ؟
۳) آیا افراد باور دارند که شما به عنوان رهبر، از مشکلات زندگی آنها باخبر هستید؟
۴) آیا وقتی افراد با مشکل روبرو میشوند، به نزد شما می آیند؟
۵) آیا افراد با اختیار از دستورات شما پیروی می کنند؟
۶) آیا وقتی با افراد هستید، آنها اهدافشان را در راستای هدفهای سازمانی می بینند؟
۷) آیا افراد به دوراندیشی شما اطمینان دارند؟
۸) آیا افراد باور دارند که شما می خواهید به آنها کمک کنید تا رشد و توسعه پیدا کنند؟
۹) آیا افراد باور دارند به اینکه شما میخواهید سازمانی به وجود آورید که در جهان تفاوت اساسی داشته باشید؟
۱۰) آیا وقتی افراد را رهبری می کنید، در آنها احساس قوی در ارتباط با سازمان به وجود می آید؟ هر کسی که به بیش از ۷ مورد، جواب آری داده باشد، در راستای رهبری خدمتگزار قرار گرفته است. بنابراین به طور خلاصه، رهبری خدمتگزار وقتی ایجاد میشود، که رهبران فکر کنند در موقعیت یک خدمتگزار قرار گرفته اند و نفع دیگران را در درجه اول فعالیت خود قرار دهند و نیازهای آنها را برطرف نمایند. با توجه به گفته «نایر» تا زمانی که عامل موثر رهبری، قدرت باشد، ما نمی توانیم به استانداردهای بالاتری از رهبری دست پیدا کنیم، بلکه ما باید خدمت را در هسته رهبری قرار دهیم تا جامعه به ترقی و پیشرفت دست یابد.
۱) اولین حوزه مربوط به فلسفه و مدل سازمانی رهبری خدمتگزار است؛ بدین معنی که، کسانی از آن استفاده می کنند که برای کارهای سودمند تجاری، کار میکنند، همچنین سازمانهای غیرانتفاعی از قبیل بیمارستان، کلیساها و دانشگاهها آن را مورد استفاده قرار می دهند. کاربرد بدین صورت است که افراد، رهبری خدمتگزار را به عنوان یک راهنمای فلسفی قبول دارند. همچنین در سازمانها به عنوان بخشی از رسالت سازمان قرار گرفته است. البته امروز این سبک از رهبری بسیاری از متفکران، نویسندگان و رهبران را تحت تاثیر قرار داده است، به عنوان مثال مدیر عامل شرکت میلر هرمن (MILLER HERMAN) در این مورد بیان کرده است: "رهبری خدمتگزار نیاز دارد که احساس شده و باور و فهمیده و تمرین شود، "و همچنین پیتر سنگه نویسنده کتاب" پنجمین فرمان" به خوانندگان و افراد توصیه کرده است که در مورد رهبری، ابتدا باید کتاب گرین لیف؛ یعنی «رهبری خدمتگزار» مطالعه شود، چون طبق گفته های خودش مفیدترین بیانی است که او در مورد رهبری با آن برخورد کرده است.
۲) دومین کاربرد رهبری خدمتگزار مربوط به نقش بنیادی آن برای "آموزش اعتماد سازی" است. گرین لیف در مقاله ای تحت عنوان "امانتداران در نقش خدمتگزاران" بیان کرد امانتدارانی که مثل رهبران خدمتگزار عمل می کنند می توانند سازمانهایی را به وجود بیاورند که از کارایی و کیفیت بالایی برخوردار باشند. لازم به ذکر است که در دهه گذشته یکی از صاحب نظران به نام لیلی اندومنت (LILLY ENDOWMENT) برنامه هایی را تنظیم کرده است که امانتداری را به عنوان یکی از وظایف رهبران خدمتگزار آموزش و تعلیم میدهد.
۳)یکی دیگر از کاردبردهای رهبری خدمتگزار نقش عمیق آن در «سازمانهای رهبری ارتباطی» است که امروز تعدادی از گروههای رهبری ارتباطی، از منابع مرکز گرین لیف به عنوان آموزش و یادگیری استفاده میکنند. همچنین سازمانهای بینالمللی رهبری ارتباطی، رهبری خدمتگزار را به عنوان مرکز ویژه برای فعالیت هایشان پذیرفته است و این سازمان در سال ۱۹۹۱ جایزه رهبری ارتباطی بینالمللی را به رابرت گرین لیف هدیه کرد.
۴)چهارمین کاربرد رهبری خدمتگزار مربوط به حوزههای آموزش تجربی است که این آموزش در بسیاری از دانشکدهها و دانشگاهها تدریس می شود. آموزش تجربی یا " آموزش همراه با انجام کار " در حال حاضر بخشی از تجربه آموزشی دانشجویان است. در دهه۱۹۸۰ گروهی از مربیان برنامه های آموزشی تحت عنوان "یادگیری خدمت" طرح ریزی کردند که ارتباطی بین مفهوم رهبری خدمتگزار و آموزش تجربی ایجاد کنند که این امر باعث شد در دهه گذشته، برنامه های آموزشی تجربی روی برنامه "یادگیری خدمت" تمرکزی ویژه داشته باشند.
۵) پنجمین کاربرد رهبری خدمتگزار روی «برنامه های آموزشی و یادگیریهای متنوع دیگر» توجه دارد که این آموزشها در رشتههای مدیریت و رهبری در دانشگاهها و کالج ها انجام می شود. این کار موجب می شود بسیاری از دانشجویان و دانش آموختهها، رهبری خدمتگزار را با رشتههای مرتبط خود آمیخته کنند. اهمیت آن درحدی است که چندین کالج و دانشگاه، رهبری خدمتگزار را به عنوان یک رشته دانشگاهی پیشنهاد کرده اند و بسیاری از دانشجویان مقالات بسیاری در این موضوع نوشته اند. همچنین بسیاری از مشاوران و سازمانها، آن را به عنوان چارچوبی برای حمایت فعالیت هایشان قرار داده اند.
۶)ششمین کــاربرد رهبــری خدمتگزار در حـوزه «رشــد معنوی و شخصیتی افراد» از طــریق برنامههای مــوجود است. البته این کاربرد در راستــای عقیده چند تن از صاحبنــظرانی چون اسکـــات پک (Scott peck)، پالمر (Palmer)، و کوپر (Cooper) است که توسعه و گسترش استعدادهای بالقوه و روحانی بشریت را بیان می کنند. بنابراین رهبری خدمتگزار با تشویق افراد و سازمانهابه خدمتگزاری سبب می شوند تا افراد به رشد و سطح بالایی از کیفیت زندگی دست پیدا کنند و از این طریق جامعه و سازمانها را بهبود بخشند.
_ سجاد اسمعیل لو: دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت صنعتی- دانشگاه امام صادق (ع) _ _ هادی خان محمدی: دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت صنعتی- دانشگاه امام صادق (ع)
منبع:
ماهنامه تدبیر
ارسال توسط کاربر محترم سایت : mohammad_43
در این مقاله ضمن معرفی سبک رهبری خدمتگزار، کاربردها و ویژگیهای آن ارائه می شود.
● مقدمه
● رهبر و رهبری خدمتگزار
۱) خدمت رسانی به دیگران (قبل از خدمت به خود)
۲) گوش دادن به خواسته های دیگران و تصدیق گفته های آنان
۳) ایجاد اعتماد در دیگران
۴) رشد دادن افراد از طریق تغذیه روحی و روانی.
البته مهمترین عامل برای رهبر خدمتگزار، اعتمادسازی بین پیروان است که می توان از راههای زیر، این اعتمادسازی را ایجاد کرد:
۱) اختیاردادن خالصانه به پیروان
۲) به سرعت پیروان را درگیر کار کردن
۳) متعهد و ثابت قدم بودن خود
۴) توسعه مهارتهای رهبری و پرورش دادن ریسک
۵) انتخاب یک سبک مناسب مدیریت.
با توجه به تعریفهای یادشده، پرسشنامه ساده ای وجود دارد برای اینکه بدانید شما رهبری خدمتگزار هستید یا خیر؟ سؤالات این پرسشنامه را می توان به شرح موارد درپی آمده ملاحظه کرد:
۱) آیا افراد باور دارند که شما به عنوان رهبر، نفع شخصی را کنار گذاشتهاید؟
۲) آیا افراد باور دارند که شما به عنوان رهبر، به عقاید و نظرات آنها گوش و ارزش می دهید ؟
۳) آیا افراد باور دارند که شما به عنوان رهبر، از مشکلات زندگی آنها باخبر هستید؟
۴) آیا وقتی افراد با مشکل روبرو میشوند، به نزد شما می آیند؟
۵) آیا افراد با اختیار از دستورات شما پیروی می کنند؟
۶) آیا وقتی با افراد هستید، آنها اهدافشان را در راستای هدفهای سازمانی می بینند؟
۷) آیا افراد به دوراندیشی شما اطمینان دارند؟
۸) آیا افراد باور دارند که شما می خواهید به آنها کمک کنید تا رشد و توسعه پیدا کنند؟
۹) آیا افراد باور دارند به اینکه شما میخواهید سازمانی به وجود آورید که در جهان تفاوت اساسی داشته باشید؟
۱۰) آیا وقتی افراد را رهبری می کنید، در آنها احساس قوی در ارتباط با سازمان به وجود می آید؟ هر کسی که به بیش از ۷ مورد، جواب آری داده باشد، در راستای رهبری خدمتگزار قرار گرفته است. بنابراین به طور خلاصه، رهبری خدمتگزار وقتی ایجاد میشود، که رهبران فکر کنند در موقعیت یک خدمتگزار قرار گرفته اند و نفع دیگران را در درجه اول فعالیت خود قرار دهند و نیازهای آنها را برطرف نمایند. با توجه به گفته «نایر» تا زمانی که عامل موثر رهبری، قدرت باشد، ما نمی توانیم به استانداردهای بالاتری از رهبری دست پیدا کنیم، بلکه ما باید خدمت را در هسته رهبری قرار دهیم تا جامعه به ترقی و پیشرفت دست یابد.
● کاربردهای رهبری خدمتگزار
۱) اولین حوزه مربوط به فلسفه و مدل سازمانی رهبری خدمتگزار است؛ بدین معنی که، کسانی از آن استفاده می کنند که برای کارهای سودمند تجاری، کار میکنند، همچنین سازمانهای غیرانتفاعی از قبیل بیمارستان، کلیساها و دانشگاهها آن را مورد استفاده قرار می دهند. کاربرد بدین صورت است که افراد، رهبری خدمتگزار را به عنوان یک راهنمای فلسفی قبول دارند. همچنین در سازمانها به عنوان بخشی از رسالت سازمان قرار گرفته است. البته امروز این سبک از رهبری بسیاری از متفکران، نویسندگان و رهبران را تحت تاثیر قرار داده است، به عنوان مثال مدیر عامل شرکت میلر هرمن (MILLER HERMAN) در این مورد بیان کرده است: "رهبری خدمتگزار نیاز دارد که احساس شده و باور و فهمیده و تمرین شود، "و همچنین پیتر سنگه نویسنده کتاب" پنجمین فرمان" به خوانندگان و افراد توصیه کرده است که در مورد رهبری، ابتدا باید کتاب گرین لیف؛ یعنی «رهبری خدمتگزار» مطالعه شود، چون طبق گفته های خودش مفیدترین بیانی است که او در مورد رهبری با آن برخورد کرده است.
۲) دومین کاربرد رهبری خدمتگزار مربوط به نقش بنیادی آن برای "آموزش اعتماد سازی" است. گرین لیف در مقاله ای تحت عنوان "امانتداران در نقش خدمتگزاران" بیان کرد امانتدارانی که مثل رهبران خدمتگزار عمل می کنند می توانند سازمانهایی را به وجود بیاورند که از کارایی و کیفیت بالایی برخوردار باشند. لازم به ذکر است که در دهه گذشته یکی از صاحب نظران به نام لیلی اندومنت (LILLY ENDOWMENT) برنامه هایی را تنظیم کرده است که امانتداری را به عنوان یکی از وظایف رهبران خدمتگزار آموزش و تعلیم میدهد.
۳)یکی دیگر از کاردبردهای رهبری خدمتگزار نقش عمیق آن در «سازمانهای رهبری ارتباطی» است که امروز تعدادی از گروههای رهبری ارتباطی، از منابع مرکز گرین لیف به عنوان آموزش و یادگیری استفاده میکنند. همچنین سازمانهای بینالمللی رهبری ارتباطی، رهبری خدمتگزار را به عنوان مرکز ویژه برای فعالیت هایشان پذیرفته است و این سازمان در سال ۱۹۹۱ جایزه رهبری ارتباطی بینالمللی را به رابرت گرین لیف هدیه کرد.
۴)چهارمین کاربرد رهبری خدمتگزار مربوط به حوزههای آموزش تجربی است که این آموزش در بسیاری از دانشکدهها و دانشگاهها تدریس می شود. آموزش تجربی یا " آموزش همراه با انجام کار " در حال حاضر بخشی از تجربه آموزشی دانشجویان است. در دهه۱۹۸۰ گروهی از مربیان برنامه های آموزشی تحت عنوان "یادگیری خدمت" طرح ریزی کردند که ارتباطی بین مفهوم رهبری خدمتگزار و آموزش تجربی ایجاد کنند که این امر باعث شد در دهه گذشته، برنامه های آموزشی تجربی روی برنامه "یادگیری خدمت" تمرکزی ویژه داشته باشند.
۵) پنجمین کاربرد رهبری خدمتگزار روی «برنامه های آموزشی و یادگیریهای متنوع دیگر» توجه دارد که این آموزشها در رشتههای مدیریت و رهبری در دانشگاهها و کالج ها انجام می شود. این کار موجب می شود بسیاری از دانشجویان و دانش آموختهها، رهبری خدمتگزار را با رشتههای مرتبط خود آمیخته کنند. اهمیت آن درحدی است که چندین کالج و دانشگاه، رهبری خدمتگزار را به عنوان یک رشته دانشگاهی پیشنهاد کرده اند و بسیاری از دانشجویان مقالات بسیاری در این موضوع نوشته اند. همچنین بسیاری از مشاوران و سازمانها، آن را به عنوان چارچوبی برای حمایت فعالیت هایشان قرار داده اند.
۶)ششمین کــاربرد رهبــری خدمتگزار در حـوزه «رشــد معنوی و شخصیتی افراد» از طــریق برنامههای مــوجود است. البته این کاربرد در راستــای عقیده چند تن از صاحبنــظرانی چون اسکـــات پک (Scott peck)، پالمر (Palmer)، و کوپر (Cooper) است که توسعه و گسترش استعدادهای بالقوه و روحانی بشریت را بیان می کنند. بنابراین رهبری خدمتگزار با تشویق افراد و سازمانهابه خدمتگزاری سبب می شوند تا افراد به رشد و سطح بالایی از کیفیت زندگی دست پیدا کنند و از این طریق جامعه و سازمانها را بهبود بخشند.
● ویژگیهای رهبری خدمتگزار
▪ شنیدن
▪ همدلی
▪ التیام بخشی
▪ آگاهی
▪ مفهوم سازی
▪ مفهوم سازی
▪ دوراندیشی
▪ نظارت
▪ متعهد نسبت به رشد افراد
▪ برقراری ارتباط
● نتیجه گیری
_ سجاد اسمعیل لو: دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت صنعتی- دانشگاه امام صادق (ع) _ _ هادی خان محمدی: دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت صنعتی- دانشگاه امام صادق (ع)
منبع:
ماهنامه تدبیر
ارسال توسط کاربر محترم سایت : mohammad_43
/ج