استرس، بدخوابي و ضعف هاي مفصلي و بينايي
بازي هاي كامپيوتري با همه هيجان و زيبايي در ذهن كودكان، آسيب هاي جسماني هم به دنبال دارند. آسيب هاي جسمي و فيزيكي كه با رعايت اصول درست استفاده از اين بازي ها، به سادگي قابل پيشگيري هستند.
درا ين مقاله به توضيح مختصري از آثار جسماني ناشي از بازي هاي كامپيوتري بر كودكان مي پردازيم.
هيجان و تيك هاي عصبي
بازي هاي كامپيوتري را مي توان به دو گروه تقسيم كرد. گروه اول بازي هايي كه جذابيت دارند و علاوه بر ايجاد هيجان باعث تمركز، دقت و خلاقيت مي شوند وگروه دوم بازي هايي هستند كه صرفا هيجان دارند پس خواه ناخواه اثر مخربي بر ذهن كودك مي گذراند. اگر چه هيجان، نياز طبيعي كودكان در دوره هاي سني مشخصي است تا به رشد شخصيتي و عاطفي لازم دست پيدا كنند؛ اما نبايد منكر اين اصل شد كه به حس هيجان پذيري كودكان و نوجوانان بايد از طريق طبيعي پاسخ داده شود. بازي هاي خشن رايانه اي نه تنها نياز كودكان را براي هيجان تأمين نمي كنند بلكه باعث افزايش هيجان پذيري به شكلي نامناسب در آنها مي شود و پس از مدتي آنها رابا افزايش نياز نسبت به سطح محرك محيطي بالاتري براي واكنش نشان دادن، روبه رو مي كنند.
كم توجهي
از طرف ديگر كودكان به دليل استمرار در انجام بازي هاي جنجالي و پر سر و صداي رايانه اي، كم توجهي پيدا مي كنند و در ذهنيات خود تخيلاتي را مي پرورانند. اين كودكان به طور دائم در عالم خيال سر مي كنند و به مرور دامنه توجه و تمركز كمتري پيدا مي كنند.
پرخاشگري
عارضه ديگري كه هيجان مستمر بر كودكان و نوجوانان ايجاد مي كند، افزايش ميزان ترشح هورمون اين نفرين و نور اپي نفرين از مغز است كه اين افزايش سيستم عصبي آنها را دچار آسيب مي كند و به شكل پرخاشگري، بي تحملي وتنش هاي عصبي آشكار مي شود.
تيك هاي عصبي
علاوه بر اين، هيجان زياد باعث انقباض دائم عضلات شده و كودكان و نوجوانان را دچارعوارضي مانند تيك هاي عصبي، جويدن، گوشه لب و ناخن، قفل شدن دندان ها، اخم و چين و چروك صورت مي كند، به همين دليل آنها به ناچار براي كنترل هيجان خود، كالري بيشتري مصرف كرده و به دنبال افزايش وزن دچار عوارض جسماني فراواني مي شوند. از طرف ديگر وارد آمدن استرس فراوان به كودكان، در نهايت موجب تغييرات فشار خون و تعداد ضربان قلب مي شود.
بدخلقي و بهانه گيري
تحريك پذيري و هيجان بيش از اندازه بازي هاي كامپيوتري باعث بي حالي و كاهش انرژي در كودكان شده، در نتيجه كودك شروع به بدخلقي، بهانه گيري، توقعات بي جا، اذيت و آزار ديگران و حتي پرخوري مي كند. اين در حالي است كه اگر خانواده ها نياز به هيجان كودك خود را با استفاده از ورزش، فرستادن او به باشگاه ورزشي، تشويق به بازي هاي دسته جمعي و ايجاد امكان آن در فضاهايي مانند پارك را به وجود آورند، در حقيقت به فرزند خود فرصت داده اند تا با اعضاي جامعه تعامل بيشتري برقرار كند، خوب را از بد تشخيص بدهد و فرصت تجربه اندوزي داشته و علاوه بر هم كلام شدن با هم بازي خود، با مفاهيم نظم و انضباط آشنا شود.
بي نظمي و خود محوري
ايراد ديگري كه به بازي هاي رايانه اي وارد است اين است كه اين بازي ها نظم خاصي ندارند و كودك يا نوجوان هر زمان كه اراده كند، مشغول بازي مي شود. همين ويژگي، بي نظمي را به كودك مي آموزد. دراين بازي ها شكست يا پيروزي مفهومي ندارد، در نتيجه كودكان خود محوري را مي آموزند.
عوارض بازي هاي خشن رايانه اي بر كودكان بيش فعال
بازي رايانه اي كه هيچ جنبه آموزشي ندارد و كودك رابا صحنه هاي خشن سرگرم مي كند براي كودكان بيش فعال كه كنجكاوتر هستند، مخرب است و ميزان توجه و تمركز آن هارا كاهش مي دهد. خشم، رفتارهاي غلط ، افت تحصيلي و آسيب هاي رواني و تربيتي از مهم ترين عوارضي است كه كودكان دچار بيش فعالي يا وسواس را به دنبال استفاده از بازي هاي رايانه اي تهديد مي كند. صحنه هاي ترسناك بازي هاي رايانه اي ممكن است كودكان را دچار نوعي ترس خيالي كند كه در نهايت باعث گوشه گيري، كاهش، تمركز، يادگيري و اختلال در خواب شود. هنگامي كه كودكان و نوجوانان به دنبال بازي هاي پر هيجان رايانه اي، با مغزي خسته مي خوابند، درساعات خواب كه زمان ترميم مغز است دچار تنش شده و آسيب مي بينند. اين كودكان اغلب عصبي هستند و توانايي كمتري براي تجزيه و تحليل آموخته هاي شان پيدا مي كنند.
كندي رشد جسماني
مهارت هاي حركتي و تكامل رشد جسماني همه از آثار مثبت و جنب و جوش و بازي در دوران كودكي است اما هنگامي كه حركات فيزيكي محدود مي شود و كودك ساعت ها وقت خود را به روبه روي تلويزيون يا رايانه مي گذارند، استخوان و مفاصلي كه در اين دوران بايد نهايت رشد خود را داشته باشد از تكامل بازمانده و آسيب مي بينند در نتيجه رشد كودك دچار اختلال مي شود. بسياري از مهارت هاي فردي در اين كودكان، تكامل پيدا نمي كند و از آنجا كه حركت دست تنها فعاليت بازي رايانه اي است، كودكان نمي توانند فعاليت هاي شخصي شان را با سرعت عمل انجام دهد.
ضعف توان بينايي و خستگي چشم
هنگام بازي رايانه اي، چشم حدود چهار هزار حركت در ساعت دارد و ناچار است فشار زيادي را براي ديدن دقيق و تمركز روي صحنه هايي كه پشت سر هم و با سرعت نمايش داده مي شوند، تحمل كند. اين اتفاق در نهايت باعث تحريك پذيري سيستم عصبي شده و مشكلات چشمي گوناگوني مثل تاري ديد، عدم تطابق و دو بيني حتي تيك در پلك ها را هم به دنبال دارد. از طرف ديگر ضعف توان بينايي و خستگي چشم از عوارض تماشاي ساعت ها بازي هاي رايانه اي هستند كه سردرد، گردن درد و كمردرد را هم به دنبال دارند .بنابراين بهتر است اين نوع بازي هاي رايانه اي را تا حد امكان از دسترس كودكان دور نگه داريد و در صورت تمايل و اصرار آنها به بازي، نظم خاصي براي استفاده از اين بازي ها در نظر بگيريد.
آسيب هاي مفصلي
يكي ديگر از آسيب هاي جسماني ناشي از بازي هاي رايانه اي آسيب به مفاصل كودكان است. تحقيقات نشان داده به ازاي هر يك ساعتي كه كودكان صرف بازي كردن با كنسول هاي بازي مي كنند، احتمال ابتلاي آنها به دردهاي مفصلي نزديك به 50 درصد افزايش پيدا مي كند و هر چه سن كودك پايين تر باشد احتمال ابتلاي او به دردهاي مفصلي هم بيشتر است به طوري كه يك كودك 7 ساله كه در روز 2 ساعت به بازي هاي رايانه اي مشغول است نسبت به يك كودك 10 ساله درد بيشتري در ناحيه مچ و انگشتان دست پيدا مي كند . چرا كه عضلات و تاندون هاي اين كودكان هنوز در حال رشد است . به طور كلي بازي هاي رايانه اي براي سلامت عضلات و تاندون هاي دست كودكاني كه در سن رشد قرار دارند، خوب نيست. به همين دليل پدر و مادرها بايد نسبت به مدت زماني كه كودكان صرف بازي كردن با اين دستگاه ها مي كنند ، توجه كافي داشته باشند. 3-2 ساعت بازي كردن با كنسول هاي بازي براي يك كودك 7 ساله زمان بسيار زيادي است و مي تواند رشد صحيح عضلات دست و بازوي او را تحت تأثير قرار بدهد. براي كاهش خطر ابتلاي كودكان به اين بيماري ها شما پدر و مادرها بايد نظارت بيشتري روي ساعات بازي كودك تان داشته باشيد و از زياده روي اودر اين زمينه جلوگيري كنيد، براي مثال انتخاب بازي هاي فكري و كم صدا كه بيشترين باعث تمركز مي شوند و هوش را تقويت مي كنند ودر كنار آن تعيين وقت، استفاده از برنامه هاي بازي توليد داخل كشور كه مطابق با فرهنگ ما هستند و اجبار كودك به استراحت دوره اي بعد از هر 45 دقيقه بازي، از ترفندهايي است كه مي تواند آثار مخرب اين بازي ها را تا حدودي كاهش بدهد.
منبع: مجله شهرزاد 21
