خالق طرح هاي ژرف و تحليل هاي واقع بينانه
گفت و گو با حجت الاسلام سيدمحمود حکيم، مسئول مؤسسه حفظ و نشر ميراث شهيد محراب آیت الله سيدمحمدباقر حکيم
درحال حاضر مؤسسه حفظ ميراث شهيد حکيم اهداف و برنامه هاي خود را در چند محور دنبال مي کند:
محور اول:انتشار سخنراني هاي منتشر نشده شهيد حکيم است.اين سخنراني ها پس از تصحيح و بازنگري و واژه نگاري به صورت کتاب منتشر مي شوند.تاکنون کتاب هاي متعددي با عناوين مختلف انتشار يافته و دراختيارعلاقه مندان قرار داده شده است.کتاب امام خميني(ره) يکي از کتاب هاي ارزشمندي است که ديدگاه هاي شهيد سيدمحمدباقرحکيم درباره بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران را بيان مي کند. اين کتاب در دوران حيات شهيد حکيم چاپ نشد اما،پس از شهادت ايشان، مؤسسه حفظ ميراث اين شهيد بزرگوار، به خاطر اهميت افکار و انديشه هاي شهيد حکيم درباره امام خميني و نظر به اهميت شخصيت امام خميني(ره) به انتشار آن مبادرت کرد.
کتاب تفسير سوره ممتحنه،کتاب تفسير سوره حديد، و کتاب تفسير سوره الصف، بخشي از کتاب هايي هستند که توسط اين مؤسسه انتشاريافته اند.اين کتاب ها نيز در زمان حيات شهيد حکيم منتشر نشده بودند.
محور دوم: بازنگري و تجديد نظر در ادبياتي است که در دوران حيات شهيد حکيم انتشاريافته اند.مؤسسه حفظ ميراث شهيدحکيم احساس کرد که برخي آثار علمي منتشرشده در دوران آيت الله حکيم داراي برخي اشتباهات چاپي و محتوايي است که لازم دانستيم آنها را اصلاح نماييم.
محور سوم: انتشار انديشه هاي علمي و فکري شهيد سيدمحمدباقرحکيم از طريق نشر سخنراني ها و يا فرازهايي از سخنراني هاي او در رسانه هاي اطلاع رساني و يا اينترنت است.تاکنون صدها مقاله علمي در اين زمينه در رسانه هاي ماهواره اي عراق و ديگر کشورها انتشار يافته است. درحقيقت تلاش براي انتشار اين ديدگاه ها در اين مرحله حساس دلايل گوناگون دارد.يکي ازامتيازات شهيد آيت الله حکيم اين است که خالق طرح هاي ژرف و تحليل هاي واقع بينانه و منطقي بود. در عين حال توانست ديدگاه هايش را جمع بندي کند و طرح وحدت اسلامي را ارائه دهد و توده مردم را به وحدت فراخواند.ممکن است برخي طرح ها که در جوامع اسلامي مطرح مي گردد واقع بينانه بوده باشد اما،فرجام آن به يکپارچگي مسلمانان آسيب مي رساند.برخي صاحب نظران درباره وحدت اسلامي طرح هايي ارائه مي کردند.اما،درعين حال از برخي اصول چشم پوشي مي کردند شهيد سيدمحمدباقرحکيم در طرح هاي خودهرگز از اصول اسلامي چشم پوشي نمي کرد، و مي توان گفت که طرح هاي او جامع و منطقي بود.
در مؤسسه حفظ ميراث شهيد حکيم، کميته علمي وجود دارد که آثار فکري او را با دقت گزينش مي کند،غلط هاي املايي و محتوايي آن را برطرف مي کند و در اختيار عموم قرار مي دهد.انتشار سخنراني ها در رسانه ها شرايط خاص خود را دارد.
به جز عراق، تعداد زيادي از اين کتاب ها را به کشورهاي حوزه خليج فارس نيز ارسال کرديم.
در ماه هاي اخير، مؤسسه حفظ ميراث شهيد محراب،تعداد زيادي از آثار منتشر شده خود را به کشورهاي شمال آفريقا ارسال کرده و در صدد است دامنه ارتباط خود را با همه کشورهاي عربي و مراکز فرهنگي اروپا گسترش دهد.
از سوي ديگر ملاحظه کرديم که افکار عمومي جهان عرب و به خصوص افکار عمومي عراق به طرح ها و تئوري هاي علمي و سياسي نياز دارند. من اين مسئله را به روشني درعراق احساس کردم که مردم فقط به تفسير«سوره حمد» نياز ندارند.اين گونه موضوعات آنان را اشباع نمي کند. مردم از شما انتظار دارند «نظريه سياسي اسلام» را براي آنها شرح دهيد. آنها مي خواهند بدانند که مفاهيم و ابعاد نظريه سياسي اسلام چيست.
براي تأمين اين نياز ضروري، کتاب «المنهاج الثقافي،السياسي و الاجتماعي» را گردآوري کرديم.اين کتاب تا حدودي نظريه سياسي اسلام را مطرح مي کند.دراين کتاب درباره موضوع ولايت فقيه و همچنين ولايت ايالت هاي دولت اسلامي بحث شده است.
اکنون اين کتاب در برخي نهادهاي عراق از جمله سازمان بدر و مؤسسات وابسته به شهيد محراب تدريس مي شود. اين کتاب تا به حال سه بارتجديد چاپ شده و نسخه هاي آن کمياب شده است.
با پيروزي انقلاب اسلامي در ايران طرز فکر جوانان مسلمان به کلي تغيير کرد. جنبش هاي اسلامي برادران اهل سنت پس از انقلاب 22بهمن شکل گرفتند و فعال شدند. درست است که سازمان اخوان المسلمين حضور ديرينه در کشورهاي اسلامي دارد،اما،اين سازمان ها در پي پيروزي انقلاب اسلامي درايران فعاليت شان را قوي کردند و نظام هاي حاکم را به مبارزه طلبيدند. بدين ترتيب شهيد محراب آيت الله حکيم برنامه ها و فعاليت هاي فکري خود را بر پاسخ گويي به خواسته ها و مشکلات جوانان متمرکز کرد.او به پرسش هاي جوانان مسلمان درباره زمان و شرايط حرکت مجتهدان و فقهاي مسلمان پاسخ گفت.هرچند که او از انديشه هاي مارکسيسم شناخت کافي داشت و به قول شهيد سيدمحمدباقر صدرکتاب فلسفه ما را بازنگري کرده بود.اما،او انديشه و فکر خود را روي روشن نمودن شرح وظايف امت و حاکم شرع اسلامي متمرکز ساخت.اکنون جامعه اسلامي با شرايط نيم قرن گذشته فرق مي کند و پرسش هاي جديدي مطرح شده که بايد به آنها پاسخ داده شود.
شهيد محراب آيت الله حکيم براي پاسخ گويي به نيازهاي فکري جوانان کتاب هاي «نقش اهل بيت» و «راه و روش فرهنگي و سياسي و اجتماعي در اسلام» و «تفسير سوره الصف» و «جامعه انساني» را نوشته است. من نمي گويم که اين ديدگاه ها و افکار مي تواند به همه پرسش ها و خواسته هاي جوانان مسلمان پاسخ گويد. اما، ترديدي نيست که مي تواند بخشي از نيازها را تأمين کند.مي تواند به برخي پرسش ها پاسخ دهد. اصولاً نهضت علمي همواره درحال تکامل و پويايي است و روز به روز ديدگاه ها و انديشه هاي تازه تري مطرح مي شود.
مؤسسه حفظ ميراث شهيد محراب تاکنون سه کنگره در سطوح دانشگاهي برگزار کرده که هيچ يک از اساتيد حوزه هاي علميه در آن شرکت نداشته اند.اکنون بسياري از اساتيد و پژوهشگران با انديشه هاي شهيد حکيم تفاعل دارند.
منبع:ماهنامه شاهد یاران، شماره42-41
درآمد
اين مؤسسه در چه زماني تأسيس شد و اهداف آن چيست؟
درحال حاضر مؤسسه حفظ ميراث شهيد حکيم اهداف و برنامه هاي خود را در چند محور دنبال مي کند:
محور اول:انتشار سخنراني هاي منتشر نشده شهيد حکيم است.اين سخنراني ها پس از تصحيح و بازنگري و واژه نگاري به صورت کتاب منتشر مي شوند.تاکنون کتاب هاي متعددي با عناوين مختلف انتشار يافته و دراختيارعلاقه مندان قرار داده شده است.کتاب امام خميني(ره) يکي از کتاب هاي ارزشمندي است که ديدگاه هاي شهيد سيدمحمدباقرحکيم درباره بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران را بيان مي کند. اين کتاب در دوران حيات شهيد حکيم چاپ نشد اما،پس از شهادت ايشان، مؤسسه حفظ ميراث اين شهيد بزرگوار، به خاطر اهميت افکار و انديشه هاي شهيد حکيم درباره امام خميني و نظر به اهميت شخصيت امام خميني(ره) به انتشار آن مبادرت کرد.
کتاب تفسير سوره ممتحنه،کتاب تفسير سوره حديد، و کتاب تفسير سوره الصف، بخشي از کتاب هايي هستند که توسط اين مؤسسه انتشاريافته اند.اين کتاب ها نيز در زمان حيات شهيد حکيم منتشر نشده بودند.
محور دوم: بازنگري و تجديد نظر در ادبياتي است که در دوران حيات شهيد حکيم انتشاريافته اند.مؤسسه حفظ ميراث شهيدحکيم احساس کرد که برخي آثار علمي منتشرشده در دوران آيت الله حکيم داراي برخي اشتباهات چاپي و محتوايي است که لازم دانستيم آنها را اصلاح نماييم.
محور سوم: انتشار انديشه هاي علمي و فکري شهيد سيدمحمدباقرحکيم از طريق نشر سخنراني ها و يا فرازهايي از سخنراني هاي او در رسانه هاي اطلاع رساني و يا اينترنت است.تاکنون صدها مقاله علمي در اين زمينه در رسانه هاي ماهواره اي عراق و ديگر کشورها انتشار يافته است. درحقيقت تلاش براي انتشار اين ديدگاه ها در اين مرحله حساس دلايل گوناگون دارد.يکي ازامتيازات شهيد آيت الله حکيم اين است که خالق طرح هاي ژرف و تحليل هاي واقع بينانه و منطقي بود. در عين حال توانست ديدگاه هايش را جمع بندي کند و طرح وحدت اسلامي را ارائه دهد و توده مردم را به وحدت فراخواند.ممکن است برخي طرح ها که در جوامع اسلامي مطرح مي گردد واقع بينانه بوده باشد اما،فرجام آن به يکپارچگي مسلمانان آسيب مي رساند.برخي صاحب نظران درباره وحدت اسلامي طرح هايي ارائه مي کردند.اما،درعين حال از برخي اصول چشم پوشي مي کردند شهيد سيدمحمدباقرحکيم در طرح هاي خودهرگز از اصول اسلامي چشم پوشي نمي کرد، و مي توان گفت که طرح هاي او جامع و منطقي بود.
در مؤسسه حفظ ميراث شهيد حکيم، کميته علمي وجود دارد که آثار فکري او را با دقت گزينش مي کند،غلط هاي املايي و محتوايي آن را برطرف مي کند و در اختيار عموم قرار مي دهد.انتشار سخنراني ها در رسانه ها شرايط خاص خود را دارد.
ساختار کادرهاو کميته هاي علمي مؤسسه حفظ ميراث شهيد حکيم که مسئوليت گزينش و تصحيح آثار شهيد را برعهده دارند چگونه است؟
آيا آماري از تعداد کتاب ها و جزوه هايي که دراين چهار سال گذشته از سوي مؤسسه انتشار يافته در اختيار داريد؟
اين کتاب ها در کدام کشورها توزيع مي شوند؟
تيراژاين کتاب چند نسخه بوده است؟
به جز عراق، تعداد زيادي از اين کتاب ها را به کشورهاي حوزه خليج فارس نيز ارسال کرديم.
در ماه هاي اخير، مؤسسه حفظ ميراث شهيد محراب،تعداد زيادي از آثار منتشر شده خود را به کشورهاي شمال آفريقا ارسال کرده و در صدد است دامنه ارتباط خود را با همه کشورهاي عربي و مراکز فرهنگي اروپا گسترش دهد.
ارسال آثار شهيدحکيم چه واکنش هايي در پي دارد؟ آيا از انديشه هاي او استقبال مي شود؟
اين آثاربراي چه تيپ افرادي ارسال مي شود؟
اکنون انتشارچه آثاري را بيشتر در برنامه داريد؟آيا کتاب هاي علمي و جهادي و تفسيررا دردستورکارتان داريد؟
از سوي ديگر ملاحظه کرديم که افکار عمومي جهان عرب و به خصوص افکار عمومي عراق به طرح ها و تئوري هاي علمي و سياسي نياز دارند. من اين مسئله را به روشني درعراق احساس کردم که مردم فقط به تفسير«سوره حمد» نياز ندارند.اين گونه موضوعات آنان را اشباع نمي کند. مردم از شما انتظار دارند «نظريه سياسي اسلام» را براي آنها شرح دهيد. آنها مي خواهند بدانند که مفاهيم و ابعاد نظريه سياسي اسلام چيست.
براي تأمين اين نياز ضروري، کتاب «المنهاج الثقافي،السياسي و الاجتماعي» را گردآوري کرديم.اين کتاب تا حدودي نظريه سياسي اسلام را مطرح مي کند.دراين کتاب درباره موضوع ولايت فقيه و همچنين ولايت ايالت هاي دولت اسلامي بحث شده است.
اکنون اين کتاب در برخي نهادهاي عراق از جمله سازمان بدر و مؤسسات وابسته به شهيد محراب تدريس مي شود. اين کتاب تا به حال سه بارتجديد چاپ شده و نسخه هاي آن کمياب شده است.
در چهار دهه گذشته که انديشه هاي سوسياليستي و سرمايه داري حاکم بود، آيت الله شهيد سيدمحمدباقر صدر با تأليف کتاب هاي فلسفه ما و اقتصاد ما نياز جوانان تحصيلکرده درجهان اسلام را برطرف کرد. اکنون انديشه هاي شهيد محراب آيت الله حکيم تا چه اندازه مي تواند نيازهاي فکري نسل حاضر را برآورده کند؟
با پيروزي انقلاب اسلامي در ايران طرز فکر جوانان مسلمان به کلي تغيير کرد. جنبش هاي اسلامي برادران اهل سنت پس از انقلاب 22بهمن شکل گرفتند و فعال شدند. درست است که سازمان اخوان المسلمين حضور ديرينه در کشورهاي اسلامي دارد،اما،اين سازمان ها در پي پيروزي انقلاب اسلامي درايران فعاليت شان را قوي کردند و نظام هاي حاکم را به مبارزه طلبيدند. بدين ترتيب شهيد محراب آيت الله حکيم برنامه ها و فعاليت هاي فکري خود را بر پاسخ گويي به خواسته ها و مشکلات جوانان متمرکز کرد.او به پرسش هاي جوانان مسلمان درباره زمان و شرايط حرکت مجتهدان و فقهاي مسلمان پاسخ گفت.هرچند که او از انديشه هاي مارکسيسم شناخت کافي داشت و به قول شهيد سيدمحمدباقر صدرکتاب فلسفه ما را بازنگري کرده بود.اما،او انديشه و فکر خود را روي روشن نمودن شرح وظايف امت و حاکم شرع اسلامي متمرکز ساخت.اکنون جامعه اسلامي با شرايط نيم قرن گذشته فرق مي کند و پرسش هاي جديدي مطرح شده که بايد به آنها پاسخ داده شود.
شهيد محراب آيت الله حکيم براي پاسخ گويي به نيازهاي فکري جوانان کتاب هاي «نقش اهل بيت» و «راه و روش فرهنگي و سياسي و اجتماعي در اسلام» و «تفسير سوره الصف» و «جامعه انساني» را نوشته است. من نمي گويم که اين ديدگاه ها و افکار مي تواند به همه پرسش ها و خواسته هاي جوانان مسلمان پاسخ گويد. اما، ترديدي نيست که مي تواند بخشي از نيازها را تأمين کند.مي تواند به برخي پرسش ها پاسخ دهد. اصولاً نهضت علمي همواره درحال تکامل و پويايي است و روز به روز ديدگاه ها و انديشه هاي تازه تري مطرح مي شود.
آيا با محافل اهل سنت عراق هم ارتباط داريد؟
مؤسسه حفظ ميراث شهيد محراب تاکنون سه کنگره در سطوح دانشگاهي برگزار کرده که هيچ يک از اساتيد حوزه هاي علميه در آن شرکت نداشته اند.اکنون بسياري از اساتيد و پژوهشگران با انديشه هاي شهيد حکيم تفاعل دارند.
شهيد محراب آيت الله حکيم در زمان حيات خود نهادهاي انقلابي و علمي گوناگوني را اداره مي کرد.همچون مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق،و مجمع جهاني اهل بيت(ع). آيا مؤسسه حفظ ميراث روابط با علماي اهل سنت و شخصيت هاي جهاني را ادامه مي دهد؟
آيا دامنه فعاليت مؤسسه در داخل عراق به مناطق شيعه نشين محدود است يا ساير مناطق را نيز دربر مي گيرد؟
منبع:ماهنامه شاهد یاران، شماره42-41
/ج
