ضرورت رعايت بهداشت در تهيه غذاهاي نذري
عدم رعايت اصول بهداشتي مي تواند سبب گسترش بيماري هاي واگيردار و يا مسمويت هاي غذايي بين مصرف كنندگان شود. درصورتي كه با اجراي مواردي ساده مي توان با تهيه غذاي سالم چه از نظر بهداشتي و چه تغذيه اي به حفظ سلامت مصرف كننده توجه نشان داد.
نذر كردن به مناسبت هاي مذهبي متعدد با فرهنگ ديني ما رابطه اي مستحكم و طولاني مدت دارد. محرم و ساير مناسبت هاي مذهبي از ايامي است كه به صورت طبخ غذا و پخش آن ميان مردم انجام مي شود. به علاوه توزيع غذا در دسته ها و هيأت هاي مذهبي در اين ايام معمول است. با توجه به اين كه اين غذاها بين افراد زيادي توزيع مي شود ممكن است ديگر بيماري هاي غير واگير شايع مانند بيماري هاي قلبي وعروقي در جامعه تحت تأثير مصرف اين غذاها قرار گيرد. به طور مثال استفاده از دنبه گوسفند نذري ذبح شده براي تهيه انواع خورش،استفاده از چربي زياد در طبخ غذاهاي نذري، شيرين كردن زياد شربت ها و نوشيدني ها از جمله مواردي است كه ممكن است براي مبتلايان به بيماري هاي مزمني مانند بيماري هاي قلبي- عروقي، مشكلاتي را به وجود آورد.
بخصوص كه اعتقاد مردم نسبت به متبرك بودن اين غذاها باعث مي شود كه در بسياري از موارد زير افراد مزبور پرهيز غذايي خود را در اين مورد بشكنند و رژيم معمول خود را در اين روزها به كار نبرند.
- دام وطيور مورد مصرف را از مراكزي تهيه كنيد كه تحت نظارت مراكز بهداشتي باشند.
- روغن مورد نياز تنها از انواع روغن مايع (مايع معمولي و مايع مخصوص سرخ كردن) خريداري شود.
- توجه داشته باشيد كه سنگ نمك اغلب داراي ناخالصي هاي زيادي است كه براي كبد وكليه زيان آور است . بنابراين نمك مورد نياز را تنها از انواع نمك هاي يد دار تصفيه شده تهيه كنيد. از خريداري و انبار كردن نمك به مقدار زياد خودداري كرده و نمك خريداري شده را در ظروف دربسته و غير قابل نفوذ به نور نگهداري كنيد.
- درصورت استفاده از ماست يا لبنيات از انواع كم چرب آن ها استفاده كنيد.
- در صورت استفاده از كره آن را يا نوع حيواني كم چرب يا گياهي با اسيد چرب ترانس پايين تهيه كنيد.
- بهداشت افراد مرتبط با مواد غذايي
سعي كنيد از سلامت آشپزها و تهيه كنندگان غذا اطمينان حاصل كنيد. محل طبخ غذا و ظروف مورد نياز بايد به طور كامل شسته و حتي گاهي ضد غفوني شوند. انواع ظروف استيل گزينه سالمي براي طبخ غذا هستند.
- تا حد امكان از مصرف دنبه گوسفند براي سرخ كردن مواد اوليه خودداري كنيد.
- به طوركلي غذاها به طور كم چرب تهيه شوند. به طور مثال پوست و چربي مرغ يا چربي قابل رؤيت گوشت را پيش از طبخ جدا كنيد.
- ازمصرف زياد روغن در تهيه غذاها خودداري كنيد. استفاده از غذاهاي آب پز و يا كبابي دراين مورد بهتر است.
- درباره مرغ وانواع گوشت چه به صورت آب پز و چه به صورت كبابي دقت كنيد كه كاملاً پخته شوند تا از انتقال بيماري هاي واگير دار جلوگيري شود.
- براي تهيه انواع خورش ها، سبزي جات مصرفي را از قبيل كدو، بادمجان، كرفس و سبزي قورمه با روغن كم و به مدت كوتاه تفت دهيد.
- در طبخ كباب كوبيده دقت شود. از گوشت كم چرب استفاده شده و تمام قسمت هاي آن به طور يكنواخت پخته شود.
- از آنجا كه نقش مهم و مؤثر و سبزي ها در پيشگيري از ابتلا به بيماري هاي قلب و عروق، سرطان، بيماري هاي گوارشي و غيره به اثبات رسيده است، غذاهاي مختلف حاوي سبزي طبخ شود. به عنوان مثال تهيه غذاهايي مثل لوبيا پلو، باقلا پلو، شويد پلو، عدس پلو، استامبولي و... به منظور افزايش مصرف انواع سبزي و حبوبات توصيه مي شود.
- در صورت استفاده از حبوبات و مواد اوليه اي كه امكان وجود سنگ در آن ها وجود دارد يا از انواع پاك شده آن ها استفاده كنيد ويا آن ها را به دقت پاك كنيد.
- در تهيه انواع سالاد از حداقل سس استفاده كنيد. چنان چه در مراسمي سالاد سرو مي شود نسبت به رعايت اصول بهداشتي در تهيه سبزي جات آن اطمينان حاصل كرده و سس سالاد را روي آن نريزيد. مي توانيد از بسته هاي كوچك سس به صورت جداگانه استفاده كنيد.
- ضدعفوني كردن سبزي جات فراموش نگردد.
- با توجه به نقش نمك در افزايش فشار خون، از حداقل مقدار نمك در طبخ غذاها استفاده كنيد.
- سعي كنيد آبگوشت را به صورت پرچرب تهيه نكيند.
- از دوغ و يا آب براي نوشيدن استفاده كنيد.
- مي توانيد با اضافه كردن سبزي جات معطردوغ را خوش طعم تر كنيد.
از استفاده زياد شكر در تهيه شله زرد، انواع شربت ها و نذري هاي شيرين خودداري كنيد.
- اين نكته هم مخصوصاً براي خانم هاي گرامي كه به مقدار مورد مصرف، غذاهاي نذري دريافت كنيد. از دريافت مقادير بيشتر از نياز كه در نهايت مجبور به دور ريختن آن مي شويد، خودداري كنيد.
- باقي مانده غذاها را در يخچال و سردخانه نگهداري كرده و از گرم كردن چند باره آن خودداري كنيد.
- آش ها از بهترين غذاهايي هستند كه به عنوان نذري تهيه مي شوند البته به شرط اين كه يك وجب روغن روي آن ها نباشد.
- سعي كنيد توزيع ميوه را هم به دليل فوايد بي شمارش به عنوان يكي از مواد غذايي قابل نذر در نظر بگيريد.
- چنان چه براي سرو غذا و چاي از ظروف يك بار مصرف استفاده مي كنيد، به بهداشتي بودن آن ها توجه كنيد.
منبع:نشريه تغذيه و سلامتي شماره 79
نذر كردن به مناسبت هاي مذهبي متعدد با فرهنگ ديني ما رابطه اي مستحكم و طولاني مدت دارد. محرم و ساير مناسبت هاي مذهبي از ايامي است كه به صورت طبخ غذا و پخش آن ميان مردم انجام مي شود. به علاوه توزيع غذا در دسته ها و هيأت هاي مذهبي در اين ايام معمول است. با توجه به اين كه اين غذاها بين افراد زيادي توزيع مي شود ممكن است ديگر بيماري هاي غير واگير شايع مانند بيماري هاي قلبي وعروقي در جامعه تحت تأثير مصرف اين غذاها قرار گيرد. به طور مثال استفاده از دنبه گوسفند نذري ذبح شده براي تهيه انواع خورش،استفاده از چربي زياد در طبخ غذاهاي نذري، شيرين كردن زياد شربت ها و نوشيدني ها از جمله مواردي است كه ممكن است براي مبتلايان به بيماري هاي مزمني مانند بيماري هاي قلبي- عروقي، مشكلاتي را به وجود آورد.
بخصوص كه اعتقاد مردم نسبت به متبرك بودن اين غذاها باعث مي شود كه در بسياري از موارد زير افراد مزبور پرهيز غذايي خود را در اين مورد بشكنند و رژيم معمول خود را در اين روزها به كار نبرند.
توصيه هاي بهداشتي و تغذيه اي براي تهيه غذاهاي نذري
- دام وطيور مورد مصرف را از مراكزي تهيه كنيد كه تحت نظارت مراكز بهداشتي باشند.
- روغن مورد نياز تنها از انواع روغن مايع (مايع معمولي و مايع مخصوص سرخ كردن) خريداري شود.
- توجه داشته باشيد كه سنگ نمك اغلب داراي ناخالصي هاي زيادي است كه براي كبد وكليه زيان آور است . بنابراين نمك مورد نياز را تنها از انواع نمك هاي يد دار تصفيه شده تهيه كنيد. از خريداري و انبار كردن نمك به مقدار زياد خودداري كرده و نمك خريداري شده را در ظروف دربسته و غير قابل نفوذ به نور نگهداري كنيد.
- درصورت استفاده از ماست يا لبنيات از انواع كم چرب آن ها استفاده كنيد.
- در صورت استفاده از كره آن را يا نوع حيواني كم چرب يا گياهي با اسيد چرب ترانس پايين تهيه كنيد.
- بهداشت افراد مرتبط با مواد غذايي
سعي كنيد از سلامت آشپزها و تهيه كنندگان غذا اطمينان حاصل كنيد. محل طبخ غذا و ظروف مورد نياز بايد به طور كامل شسته و حتي گاهي ضد غفوني شوند. انواع ظروف استيل گزينه سالمي براي طبخ غذا هستند.
پيشنهادات در مورد تهيه غذا
- تا حد امكان از مصرف دنبه گوسفند براي سرخ كردن مواد اوليه خودداري كنيد.
- به طوركلي غذاها به طور كم چرب تهيه شوند. به طور مثال پوست و چربي مرغ يا چربي قابل رؤيت گوشت را پيش از طبخ جدا كنيد.
- ازمصرف زياد روغن در تهيه غذاها خودداري كنيد. استفاده از غذاهاي آب پز و يا كبابي دراين مورد بهتر است.
- درباره مرغ وانواع گوشت چه به صورت آب پز و چه به صورت كبابي دقت كنيد كه كاملاً پخته شوند تا از انتقال بيماري هاي واگير دار جلوگيري شود.
- براي تهيه انواع خورش ها، سبزي جات مصرفي را از قبيل كدو، بادمجان، كرفس و سبزي قورمه با روغن كم و به مدت كوتاه تفت دهيد.
- در طبخ كباب كوبيده دقت شود. از گوشت كم چرب استفاده شده و تمام قسمت هاي آن به طور يكنواخت پخته شود.
- از آنجا كه نقش مهم و مؤثر و سبزي ها در پيشگيري از ابتلا به بيماري هاي قلب و عروق، سرطان، بيماري هاي گوارشي و غيره به اثبات رسيده است، غذاهاي مختلف حاوي سبزي طبخ شود. به عنوان مثال تهيه غذاهايي مثل لوبيا پلو، باقلا پلو، شويد پلو، عدس پلو، استامبولي و... به منظور افزايش مصرف انواع سبزي و حبوبات توصيه مي شود.
- در صورت استفاده از حبوبات و مواد اوليه اي كه امكان وجود سنگ در آن ها وجود دارد يا از انواع پاك شده آن ها استفاده كنيد ويا آن ها را به دقت پاك كنيد.
- در تهيه انواع سالاد از حداقل سس استفاده كنيد. چنان چه در مراسمي سالاد سرو مي شود نسبت به رعايت اصول بهداشتي در تهيه سبزي جات آن اطمينان حاصل كرده و سس سالاد را روي آن نريزيد. مي توانيد از بسته هاي كوچك سس به صورت جداگانه استفاده كنيد.
- ضدعفوني كردن سبزي جات فراموش نگردد.
- با توجه به نقش نمك در افزايش فشار خون، از حداقل مقدار نمك در طبخ غذاها استفاده كنيد.
- سعي كنيد آبگوشت را به صورت پرچرب تهيه نكيند.
- از دوغ و يا آب براي نوشيدن استفاده كنيد.
- مي توانيد با اضافه كردن سبزي جات معطردوغ را خوش طعم تر كنيد.
از استفاده زياد شكر در تهيه شله زرد، انواع شربت ها و نذري هاي شيرين خودداري كنيد.
- اين نكته هم مخصوصاً براي خانم هاي گرامي كه به مقدار مورد مصرف، غذاهاي نذري دريافت كنيد. از دريافت مقادير بيشتر از نياز كه در نهايت مجبور به دور ريختن آن مي شويد، خودداري كنيد.
- باقي مانده غذاها را در يخچال و سردخانه نگهداري كرده و از گرم كردن چند باره آن خودداري كنيد.
- آش ها از بهترين غذاهايي هستند كه به عنوان نذري تهيه مي شوند البته به شرط اين كه يك وجب روغن روي آن ها نباشد.
- سعي كنيد توزيع ميوه را هم به دليل فوايد بي شمارش به عنوان يكي از مواد غذايي قابل نذر در نظر بگيريد.
- چنان چه براي سرو غذا و چاي از ظروف يك بار مصرف استفاده مي كنيد، به بهداشتي بودن آن ها توجه كنيد.
نكته
منبع:نشريه تغذيه و سلامتي شماره 79
