بازی فوتبال ورزشی است تیمی که در آن دو گروه یازده نفره در مقابل هم بازی می کنند و اغلب آن را پرطرفدارترین ورزش جهان می دانند. این ورزش در زمینی مستطیل شکل با پوشش چمن یا چمن مصنوعی انجام می گیرد که در انتهای عرضی دو ضلع آن دو دروازه قرار داده شده است. هدف وارد کردن توپ به دروازه حریف است.

دروازه بان تنها کسی است که در این بازی حق دارد از دست ها و بازوهای خود برای گرفتن و مهار توپ استفاده کند. دیگر اعضای تیم توپ را اغلب با استفاده از پا و ضربه زدن به آن به گردش درمی آورند، گاه نیز ممکن است از سینه یا سر خود استفاده کنند.

یازده بازیکن هر تیم شامل چند مهاجم، هافبک، مدافع و یک دروازه بان می شوند که توسط سرمربی در زمین چیده می شوند و مانند یک دسته‌ منظم و هدفمند عمل می کنند که سیستم فوتبال نامیده می شود. امروزه بیش از ۲۵۰ میلیون فوتبالیست در بیش از ۲۰۰ کشور وجود دارند.

هر تیمی که بیش ترین گل را به حریف بزند برنده بازی است. اگر بازی در پایان با گل های برابر پایان پذیرد نتیجه بازی را مساوی اعلام می کنند یا این که بازی به وقت اضافی کشیده می شود و سپس ممکن است ضربات پنالتی تعیین کننده بازی باشد.

کجا فوتبال بازی کنیم ؟

طول زمین فوتبال ۹۰ تا ۱۲۰ متر و عرض آن ۴۵ تا ۹۰ متر است. فوتبال در دونیمه ۴۵ دقیقه ای انجام می گیرد و در بازی های حذفی و رفت و برگشتی گاهی اوقات، وقت های اضافه و پنالتی نیز به آن افزوده می گردد.

فوتبال ضوابطی دارد که قوانین فوتبال نامیده می شوند و نمی توان بر خلاف آن ها عمل کرد. سازمان فیفا علاوه بر فوتبال، نهاد رسمی ورزش های فوتسال و فوتبال ساحلی نیز می باشد و کنفدراسیون های قاره ای یوفا، اِی اِف سی، سی اِی اِف، کونکاکاف، کونمبول و اُاف سی از زیرشاخه های فیفا هستند.

قوانین فوتبال مدرن و به شکل امروزی آن در کشور انگلستان وضع شد. نهاد اداره کننده فوتبال در جهان فیفا نام دارد که اغلب آن را به اختصار فیفا به (انگلیسی FIFA) می نامند.

جام جهانی

معتبرترین مسابقه در این رشته ورزشی جام جهانی فوتبال نام دارد که هر چهار سال یک بار برگزار می شود. این رویداد هنگام برگزاری بینندگان زیادی دارد که شمار آن دو برابر بینندگان بازی های المپیک تابستانی است.

جام جهانی فوتبال از بزرگ ترین رویدادهای ورزشی جهان است که هر چهارسال یک بار در یکی از کشورهای جهان روی می دهد. علاوه بر این، مسابقات بین المللی دیگری مانند بازی های المپیک تابستانی، جام کنفدراسیون ها، جام باشگاه های جهان، جام ملت های اروپا و لیگ قهرمانان اروپا نیز رایج است.

لیگ های متعددی از جمله لالیگا و لیگ برتر انگلستان در کشورهای مختلف به وجود آمده اند که نوعی مسابقات داخلی محسوب می شوند.

اولین جام جهانی رسمی با کلی دردسر

المپیک تابستانی 1932 در لوس آنجلس برگزار شد و به علت عدم محبوبیت فوتبال در آن کشور، این ورزش در برنامه بازی‌ها گنجانده نشد. علت دیگر عدم توافق فیفا و کمیته بین‌المللی المپیک در مورد وضعیت بازیگران آماتور بود. رئیس وقت فیفا، ژول ریمه، طرحی ارائه کرد که بر طبق آن اولین مسابقات جام جهانی در 1930 و در اروگوئه برگزار شود.

فدراسیون‌های ملی بعضی کشورها به فرستادن یک تیم به مسابقات دعوت شدند. با توجه به این‌که میزبان مسابقات –اروگوئه- بسیار دور از اروپا واقع شده بود و تیم‌های اروپایی برای شرکت در این مسابقات باید در سفر پر هزینه‌ای از اقیانوس اطلس می‌گذشتند، تا دو ماه مانده به مسابقات هیچ کشور اروپایی حاضر به فرستادن تیم نشده بود.

ژول ریمه نهایتا تیم‌های اروپایی بلژیک، فرانسه، رومانی و یوگسلاوی را به قبول این سفر راضی کرد. مجموعا 13 کشور در این جا شرکت کردند – هفت تیم از آمریکای جنوبی، چهار تیم از اروپا و دو تیم از آمریکای شمالی .

اولین دیدارهای جام جهانی به طور همزمان برگزار شدند و توسط فرانسه و آمریکا فتح شدند. این دو تیم به ترتیب مکزیک را 4 بر یک و بلژیک را 3 بر 0 مغلوب کردند. اولین گل تاریخ جام جهانی توسط لوسین لورن از فرانسه به ثمر رسید.

چهار روز بعد برت پاتناد از آمریکا اولین هت-تریک تاریخ جام را در برد 3 بر صفرآمریکا مقابل پاراگوئه ثبت کرد. در مسابقه فینال اروگوئه با نتیجه 4 بر 2 از سد آرژانتین گذشت و اولین فاتح جام جهانی شد. این مسابقه در مونته‌ویدئو انجام شد و 93 هزار نفر شاهد برگزاری آن بودند.

تاریخچه

اگرچه اطلاعاتی در مورد ریشه اصلی و حقیقی این ورزش در دست نیست ولی از مطالب جالب و شخصی در مورد تاریخچه آن اطلاع داریم. فوتبال امروزی به تدریج رشد کرده است ولی گفته می شود که نوعی از آن قبل از مسیح بازی می شد.

در چین نیز نوعی بازی شبیه به فوتبال در ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح وجود داشت. عکس های مصریان نیز نوعی بازی شبیه به فوتبال را نشان می دهد ولی در یونان یک بازی به نام اسپیشکیروز به طرز جالبی به فوتبال امروزی شبیه است.

فوتبال در برزیل از سال ۱۸۹۴ شروع شد. این ورزش به وسیله چارلز میلر برزیلی که اجداد او بریتانیایی بودند به مردم برزیل معرفی شد. در سال ۱۹۷۰ مسابقه ای بین ایتالیا و برزیل برگزار شد و هیچ کس تصور نمی کرد که ۸۰۰ میلیون نفر از مردم جهان ناظر بر اجرای مسابقه باشند. امروزه اکثر مردم جهان به فوتبال بیشتر از سایر ورزش ها می پردازند.

فوتبال مدرن از کشور بریتانیا سرچشمه گرفته است. در ابتدا اختلافات عقیده ای بسیاری میان علاقمندان راگبی و فوتبال وجود داشت زیرا راگبی با دست و فوتبال با پا اجرا می شد.

این مسئله در سال ۱۸۶۳ زمانی که طرفداران فوتبال شروع به اجرای این ورزش توسط پاها کردند اتفاق افتاد. گروه دیگر انجمن راگبی را تأسیس کردند و بالاخره در سال ۱۸۷۱ این دو رشته ورزشی کاملاً از یکدیگر جدا شدند.

از آن زمان به بعد هر دو رشته پیشرفت های شایانی نموده و طرفداران بسیاری پیدا کردند. فدراسیون بین المللی فوتبال در سال ۱۹۰۴ بنیان گزاری شد. این فدراسیون وظیفه دارد که به نحوه اجرای مسابقات نظارت داشته باشد. قوانین فوتبال بدون موافقت و تصویب سایر کشورهای عضو فدراسیون تغییر نمی کند.

اولین مسابقه بین المللی فوتبال جهان در سال ۱۸۷۲ بین تیمهای انگلیس و اسکاتلند در شهر گلاسگو انجام شد، که با نتیجه صفر- صفر پایان یافت. در سال ۱۹۲۰ بازیکنان فوتبال در مسابقات المپیک بلژیک شرکت کردند و در سال ۱۹۳۰ اولین جام جهانی فوتبال در کشور اروگوئه برگزار شد.

استادیوم همدن پارک [۱] در شهر گلاسگو رکورددار تعداد تماشاچیان در مسابقات فوتبال اروپا است؛ در سال ۱۹۳۷ جمعیتی معادل ۱۴۹٫۵۴۷ نفر در این استادیوم شاهد بُرد ۳ بر ۱ تیم ملی اسکاتلند در مقابل تیم ملی انگلیس بودند.

تاریخچه نامعلوم

اولین سوابق ثبتی آنچه که احتمالاً قدیمی ترین فعالیت شبیه به فوتبال به حساب می آمده را می توان در دست نوشته های چینی نظامی در دوره سلسله هان و حدود قرن دوم قبل از میلاد پیدا نمود.

دیگر بازی آسیائی که با ضربه توپ سرو کار داشته و تحت نفوذ «کوجو» بوده است، بازی «کماری» است. بر طبق سوابق موجود، این بازی در زمین بازی سلطنتی ژاپن در کیوتو از سال ۶۰۰ میلادی انجام می شده است.

در بازی «کماری» چندین نفر در یک دایره می ایستاده و با ضربه پا توپ را به سمت هم دیگر می رانده و سعی می کردند که توپ از زمین خارج نشود (خیلی شبیه کیپی آپپی).

این بازی سالیان زیاد انجام می شد ولی به نظر می رسد که در حدود نیمه قرن ۱۹ میلادی از بین رفته باشد. در سال ۱۹۰۳ و در یک اقدام سمبلیک در جهت احیای سنت های باستانی، این بازی مجدداً احیاء گشته و هم اکنون نیز در برخی فستیوال های توریستی قابل رویت می باشد.

قدمت بازی های همراه با توپ فرا امریکائی که با توپ های لاستیکی انجام می شده اند حتی بسیار قبل از مورد بالا ثبت گردیده اند و تصور می شود که در مراحل اولیه پیدایش، شباهت زیادی به فوتیال داشته اند.

اما از آنجائی که فرم های بعدی این بازی ها شباهت هائی با بسکتبال و یا والیبال داشته اند و همچنین بدلیل آنکه نفوذ این گونه بازی ها بروی بازی مدرن فوتبال بسیار کم بوده است، بیشتر آن ها به عنوان فوتبال طبقه بندی نمی گردند.

یونانیان و اهالی رم نیز به داشتن بازی های همراه با توپ که در آنها از پای خود استفاده می کرده اند، شناخته شده هستند.

نویسنده رومی سیسرو در یکی از نوشته های خود وضعیتی را توصیف می کند که در آن مردی در مغازه سلمانی و در حال اصلاح بخاطر شوت شدن یک توپ به داخل مغازه کشته می شود.

اعتقاد بر این است که بازی رومی هارپستوم از نوعی بازی تیمی بنام «επισκυρος» (اپی اسکایروس) یا فنیدا که اولین بار توسط نمایشنامه نویس یونانی انتیفانس (۳۱۱-۳۸۸ قبل از میلاد) بکار برده شده و بعدا کلمنت الکساندریا نیز به آن اشاره داشته است، گرفته شده است. به نظر می رسد این بازی بنوعی نه چندان واضح شبیه به راگبی بوده است.

البته سوابق غیر مستند دیگری از بازی های ماقبل تاریخ، باستانی و یا سنتی انجام شده با توپ که توسط مردم بومی در سراسر جهان انجام می شده نیز در دسترس می باشند. به عنوان مثال، در سال ۱۶۱۰ ویلیام استراچی از منطقه جیمز تاون اولین شخصی بود که یک نوع بازی بنام پاهساهمان را که توسط امریکائی بومی باز می شده را ثبت نموده است.

در منطقه ویکتوریا، استرالیا، مردم بومی استرالیا نوعی بازی به نام مارن کروک را انجام می دادند.در کتاب رابرت برو-اسمیت که در سال ۱۸۷۸ بنام «مردم بومی منطقه ویکتوریاً منتشر شد نیز از مردی بنام ریچارد توماس نام برده شده که در سال ۱۸۴۱ شاهد انجام این بازی توسط مردم بومی منطقه بوده است.»

آقای توماس توصیف مینماید که چطور بازیکن جلو توپ ساخته شده از پوست صاریغ را شوت نموده و دیگر بازیکنان برای گرفتن آن به هوا برمیخواستند.«امروزه اعتقاد گسترده ای مبنی بر اینکه مارن کروک تأثیر زیادی بر پیشرفت قواعد فوتبال استرالیا داشته، وجود دارد (بخش زیر را ببینید).

در سرزمین کانادای شمالی و / یا آلاسکا، اینیوایت (اسکیمو ها) نوعی بازی بروی یخ بنام»آکاساکتوک" را انجام می داده اند. هر بازی با حضور دو تیم روبروی هم در دو خط موازی آغاز می شد. سپس دو تیم سعی در ضربه زدن به توپ، هدایت آن به سمت خط دروازه حریف و کاشتن گل داشتند.

قدمت این بازی ها و امثال آنها بطور عمیق در روزگاران باستان قرار داشته و در طول قرون متمادی، تأثیر خود را بروی فوتبال داشته است. بهرحال، به نظر می رسد که مسیر حرکت بسوی فوتبال مدرن در اروپای غربی و بخصوص در انگلستان شکل گرفته باشد.

چه چیزی فوتبال را از سایر رشته‌های ورزشی متمایز و آن را به پدیده‌ای فراتر از یک ورزش بدل می‌کند؟

فوتبال، یکی از ورزش‌های جمعی است که قابلیت «نمایشی شدن»، «مردمی شدن» و «دموکراتیزه شدن» را دارد.

علاوه بر اینکه به لحاظ اقتصادی و فیزیکی برای بسیاری از مردم قابل دسترس است. این در حالی است که ورزش‌های دیگر همچون اسکی، تنیس، گلف و شنا، به ابزار، زمین و وسایل خاص و صرف هزینه‌های جانبی نیازمند است.

اما فوتبال ابزار زیادی نیاز ندارد و هر کسی با یک توپ می‌تواند در محله و تقریبا در هر زمینی‌ به این ورزش بپردازد؛ اتفاقی که شاید کمتر در مورد ورزش‌های دیگر ممکن می‌شود.

اینکه چرا فوتبال این قابلیت را دارد لزوماً به خود فوتبال ربط ندارد، به گروهی از این مشخصات ربط دارد که خاص فوتبال هم نیست و در ورزش‌هایی همچون بسکتبال، والیبال و فوتبال آمریکایی نیز می‌توان این مولفه‌ها را دید.

خصوصیت «نمایشی شدن» این ورزش و «قابلیت‌های فیزیکی» که در فوتبال وجود دارد، آن را به یک حوزه‌ بزرگ «دیده شدن» و «هویت‌یابی» بدل کرده است که طی آن گروه‌های بسیاری می‌توانند از آن سود برده و با آن همذات‌پنداری کنند.

فوتبال جایی است که «مردمیت مردم» آنطور محقق می‌شود که اتفاقا سیاستگذاران می‌خواهند تربیت ‌کنند. از همین رو، فوتبال این قابلیت را دارد که مردم را به «مردم» بدل کند.

البته در ایران چون به لحاظ سنتی همواره پهلوان‌ها از بار اخلاقی برخوردار بودند، سعی کردیم که در ورزش‌هایمان نیز بار اخلاقی را وارد کرده و از ورزش‌های جمعی همچون فوتبال برای تادیب اخلاقی جامعه استفاده کنیم که البته پروژه‌‌ای شکست خورده‌ است

چون به هر حال بازی‌های پشت پرده‌ای که در فوتبال در حوزه‌ اقتصاد و سیاست (در بحث مالی) هست، نشان می‌دهد که اساسا در فوتبال، مساله اخلاق مطرح نیست و این اسطوره‌سازی اخلاقی ورزشکاران که به طور خاص در فوتبال مطرح شد، چندان نتیجه بخش نبود.

شرایط بازی

در این بازی هر تیم دارای ۱۱ بازیکن است که یکی از آن ها در دروازه قرار می گیرد و بقیه با توجه به استراتژی بازی در نقاط مختلف زمین قرار می گیرند. در تقسیم بندی دقیق، بازیکن ها با توجه به مکان قرارگیری شان در زمین به مدافع، هافبک و مهاجم تقسیم می شوند.

داوری مسابقات فوتبال به عهدهٔ چهار داور است. یکی از داوران که به نام داور وسط معروف است که در زمین فوتبال هم راه با بقیهٔ بازیکنان حرکت می کند، دو کمک داور نیز در کناره های زمین قرار می گیرند و داور چهارم نیز بیرون زمین است.

هر تیم فوتبال دارای حداقل یک سرمربی، یک مربی و یک مربی دروازه بان است. هم چنین هر تیم دارای تعدادی بازیکن ذخیره است که می توانند در میان بازی با بازیکن های درون زمین تعویض شوند. تعداد تعویض های هر تیم به سه تعویض محدود است.

منبع مقاله: بخش ورزش موسسه راسخون با هم اندیشی و تلاش همکاران