صدور اعلاميه 14 ماده‏اي "وودرو ويلسون" رئيس جمهور امريكا (1918م)

پس از جنگ جهاني اول، امريكا علي‏رغم كسب منافع و غنائم بي‏شمار، كوشيد نفوذ معنوي و اخلاقي خود را در جهان گسترش دهد و در چشم ملل خسته از جنگ به صورت منادي صلح و آزادي جلوه‏گر شود. به اين منظور و با توجه به اينكه كشورهاي زرخيز افريقا و آسيا را حريفان اروپايى قبلاً تسخير كرده بودند و سهمي براي امريكا باقي نمانده بود، آن كشور اعلام داشت صلح آتيه نبايد متكي به قدرت و تسلط استعماري باشد، بلكه يك سيستم بين‏المللي بايد به وجود آيد تا آزادي و حرمت و حقوق كليه دولت‏ها براساس آن محترم شناخته شود و كليد اين سيستم نيز در دست امريكا قرار داده شود. بر همين اساس، وودرو ويلسون، بيست و هشتمين رئيس جمهور امريكا اعلاميه چهارده ماده‏اي مشهور خود را در هشتم ژانويه 1918م صادر كرد. اين مواد چهارده گانه عبارت بودند از: علني بودن قراردادها و مذاكرات سياسي؛ آزادي درياها مگر در برخي موارد؛ حذف موانع گمركي؛ تقليل تجهيزات جنگي؛ حل بي‏طرفانه اختلافات مستعمراتي، هم‏چنين تخليه سرزمين روسيه، بلژيك و اراضي فرانسه؛ اصلاح مرزهاي ايتاليا؛ استقلال اقوام اتريش - مجارستان؛ تخليه اراضي صربستان، روماني و مونته نگرو، استقلال سرزمين‏هاي غيرتركي امپراتوري عثماني؛ تأسيس مجدد دولت لهستان و ايجاد مجمع اتفاق ملل به منظور تضمين استقلال دولت‏هاي كوچك و بزرگ. هدف نهايى امريكا از پيشنهاد اين مواد آن بود كه از اين راه، قدرتي معنوي، هم‏چون اقتدار سياسي و اقتصادي كه كسب كرده بود براي خود دست و پا كند. هرچند اين طرح و تلاش‏هاي بعدي ويلسون مقدمه‏اي براي تشكيل جامعه ملل گرديد، با اين حال نفوذ روز افزون امريكا را در اركان قدرت جهان فراهم كرد.

تاریخ رویداد : 8 ژانویه