مرگ "هنري راولين سون" محقق و خاورشناس انگليسي (1895م)
مرگ "هنري راولين سون" محقق و خاورشناس انگليسي (1895م)
هنري كروزْويك راوْلينسون خاورشناس معروف انگليسي در 11 فوريه 1810م در نزديكي آكسفورد انگلستان به دنيا آمد. وي پس از طي تحصيلات متوسطه، وارد ارتش شد و از طريق شركت هند شرقي عازم هندوستان گرديد. راولين سون درجريان اين سفر به فراگيري زبان و ادبيات فارسي تشويق شد و اين زبان را آموخت. آشنايى و تسلط او به زبان فارسي باعث شد تا به همراهي جمعي از افسران انگليسي جهت آموزش نظامي به ايران اعزام شوند. از آنجايى كه راولين سون فارسي را به رواني حرف ميزد مورد توجه شاه ايران و مقامات دربار قرارگرفت. وي پس از چندي به كرمانشاه عزيمت كرد و به تحقيق و بررسي درباره سنگ نوشتههاي آثار باستاني كرمانشاه مشغول شد. از اين رو تا زماني كه در ايران بود از كتيبههاي تخت جمشيد، كتيبههاي ميخي طاق بستان و كوه بيستون رونوشت برداشت و سالها بر روي آنها مطالعه نمود تا توانست به كشف آنها نائل آيد. خواندن كتيبههاي بيستون مانند كليدي بود كه درهاي بسته تاريخ قديم را باز كرد. همچنين نبوغ راولين سون در پيدا كردن اين كليد و ترجمه سنگ نوشتههاي ميخي، از كاميابيهايى است كه نصيب وي شد. او اين متون را ترجمه كرد و ترجمهاي از آن را به زبان فارسي به محمدشاه قاجار اهدا نمود. توفيق او در اين امر باعث شد تا كمپاني هند شرقي به او مدال طلا دهد و به عنوان نماينده پارلمان انگلستان انتخاب گردد. راولينسون چندي پس از آن به عنوان وزيرمختار به ايران آمد اما كار اصلي او همچنان تحقيق در تاريخ ايران و متون ميخي بود. هرچند در اين ميان به عنوان وزيرمختار بريتانيا، سياستهاي استعماري انگلستان را در منطقه دنبال ميكرد و در جستجوي مطامع استعمار پير هم بود. در كنار آن، موفقيتهاي علمي راولين سون موجبات عضويت وي در انجمنهاي علمي متعددي را فراهم آورد و القاب و عناوين زيادي را دريافت كرد. از راولين سون آثاري بر جاي مانده كه كتب كتيبه ميخي فارسي در بيستون، مطالعات درباره كتبيههاي ميخي آسياي غربي و يادداشتهايي درباره قديميترين ادوار تاريخي بابل و مقالات متعدد ديگر از آن جملهاند. هنري كروزويك راولين سون سرانجام در پنجم مارس 1895م در 85 سالگي درگذشت.
