كناره گيري "محمد نجيب اللَّه" آخرين رئيس جمهور كمونيست افغانستان (1992م)
ژنرال محمد نجيباللَّه زمامدار كمونيست افغانستان، در سال 1947م در خانوادهاي از نژاد پشتو در افغانستان به دنيا آمد. وي در 18 سالگي به عضويت حزب كمونيست افغانستان درآمد و دو سال بعد به كميته مركزي اين حزب راه يافت. نجيب اللَّه در سالهاي بعد مدارج ترقي را در پستهاي دولتيِ نظام كمونيستي افغانستان طي كرد و سمتهايى همچون رياست سازمان پليس مخفي افغانستان و وزير امنيت افغانستان را به دست آورد. در نهايت با اشاره و حمايت شوروي و پس از كنارهگيري ببرك كارمل، نجيباللَّه در چهارم مه 1986م به دبيركلي حزب كمونيست افغانستان و در سال بعد به رياست جمهوري افغانستان رسيد. با اين حال، نجيباللَّه پس از احراز اين مقام، تلاش فراواني كرد تا عدم وابستگي خود را به كرملين نشان دهد. وي از اين طريق، سعي نمود تا حمايت احزاب و گروههاي سياسي مختلف افغاني را كه با دولت مركزي در جنگ بودند، جلب كند. به همين دليل درپي وقوع اصلاحات سياسي در شوروي سابق و بلوك شرق كه با قطع كمكهاي نظامي و مالي مسكو به دولتهاي وابسته به شوروي سابق و نيز خروج نيروهاي اين كشور از افغانستان همراه بود،خود را بيمناك نشان نداد. با اين حال، با اوجگيري تلاشهاي بينالمللي براي فيصله دادن به بحران داخلي افغانستان و تعيين دولتي جديد براي اين كشور، وي مقاومتي نكرد و حمايت خود را از برگزاري انتخابات آزاد در افغانستان اعلام نمود. نجيباللَّه سرانجام با تشكيل شورايى مركب از نمايندگان طرفين درگير در افغانستان كه از طرف سازمان ملل تعيين شده بودند، در پانزدهم آوريل 1992م پس از نزديك به پنج سال رياست جمهوري از قدرت كنارهگيري كرد و در مقر نمايندگي سازمان ملل در كابل پناهنده شد. با استعفاي نجيباللَّه، دوران حكومت چهارده ساله كمونيستي در اين كشور مسلمان به پايان رسيد. با اين حال، حاكمان بعدي، از اين فرصت به نحو مطلوب استفاده نكردند و جنگهاي داخلي آغاز شد.
