امضاي قرارداد 1919 م وثوق الدوله بين ايران و انگليس (1298 ش)

وثوق‌الدوله صدراعظم احمدشاه قاجار از نخستين روزهايي که زمام امور را در دست گرفت، به‌طور محرمانه مذاکراتي را براي انعقاد يک قرارداد با نمايندگان دولت انگليس آغاز کرد که اين مذاکرات، به‌صورت کاملاً سري، در حدود ۹ ماه به طول انجاميد. سرانجام در روز هجدهم مردادماه سال ۱۲۹۸ش يک روز پس از امضاي قرارداد ۱۹۱۹ درحالي‌که شاه قاجار عازم اروپا بود، ناگهان و بدون زمينه قبلي، اعلاميه وثوق‌الدوله به ضميمه متن قرارداد در ايران منتشر شد و اعلام گرديد که اين قرارداد مورد تصويب هيئت وزيران قرار گرفته است. اين قرارداد شامل شش ماده و يک مقدمه و خلاصه آن عبارت بود از تعهدات انگلستان درباره احترام مطلق به استقلال و تماميت ايران، تأمين مستشاران انگليسي براي ادارات ايران و همکاري با ايران در زمينه احداث خطوط آهن و شبکه ارتباطي به‌همراه اعطاي وام از طرف انگلستان. هم‌چنين به موجب اين قرارداد، انگليس، زمام امور مالي، اقتصادي و ارتش ايران را در دست مي‏گرفت و ارتش متحدالشکل زير نظر فرماندهان انگليسي تشکيل مي‏شد. تعرفه گمرکي نيز در ظاهر براي حفظ منافع ايران و درحقيقت به سود بريتانيا تغيير مي‏يافت. با انتشار اين بيانيه، موجي از مخالفت و موافقت در کشور برخاست و وثوق‏الدوله براي آرام کردن اوضاع، به مخالفان خود، مقادير زيادي رشوه داد. هم‌چنين اين قرارداد در خارج از کشور، مورد مخالفت آمريکا و فرانسه که منافع خود را در خطر مي‏ديدند قرار گرفت و سرانجام اين معاهده، به‌علت فشار شديد افکار عمومي، عملي نشد و پس از برکناري وثوق الدوله، لغو گرديد.

تاریخ رویداد : 17 مرداد