تجزيه امپراتوري عثماني در پي شكست در جنگ جهاني اول و نيرنگ استعمار (1920م)

پس از شكست امپراتوري عثماني در جنگ جهاني اول، طرف‏هاي پيروز تصميم به تجزيه اين امپراتوري و الحاق متصرفات عثماني به سرزمين خود گرفتند. در اين راستا پيمان استعماري سايْكْسْ - پيكو، كه توسط وزراي امور خارجه انگلستان و فرانسه تهيه و امضا شده بود، شرايط سياسي منطقه را براي تفكيك اراضي خاورميانه و تجزيه مستملكات آسيايى امپراتوري عثماني فراهم آورده بود. در قرارداد سايكس - پيكو كه نوعي تباني استعماري و توسعه طلبانه متفقين به شمار مي‏آيد، منطقه خاورميانه عربي بين سه كشور فرانسه، انگليس و روسيه تقسيم شد. به موجب اين پيمان بخش‏هاي شرقي تركيه در محدوده‏اي به وسعت پنجاه هزار مايل به روسيه واگذار شد. فرانسوي‏ها هم قسمت‏هاي ديگري از تركيه همراه با خاك سوريه و لبنان را از آن خود ساختند و بالاخره انگليسي‏ها توانستند قسمت‏هاي عمده سرزمين عراق و نيز فلسطين را صاحب شوند. فرانسه و انگليس توافق كردند تا متصرفات خاورميانه‏اي خويش را به اميرنشين‏هاي متعدد تبديل نمايند و در هر اميرنشين، احساسات قومي، نژادي، زباني و مذهبي را عليه عثماني تحريك كنند تا راه شكست نهايى عثماني از اين طريق فراهم شود. از سوي ديگر اشغال مناطق گسترده‏اي از اراضي اين امپراتوري توسط نيروهاي روس، انگليس و ايتاليا، باعث شد تا دولت عثماني با عقد قرارداد سور در سال 1920م موافقت نمايد. امضاي اين قرارداد در واقع به معناي پايان امپراتوري عثماني و رسميت يافتن تجزيه آن بود. از اين پس بود كه علي‏رغم تجزيه و فروپاشي امپراتوري عثماني، قيام‏هاي مردمي در اين نواحي عليه استعمارگران آغاز شد و زمينه‏هاي استقلال برخي كشورها از جمله تركيه و عراق فراهم آمد.

تاریخ رویداد : 10 آگوست