ناشناس
چگونه از پس بیقراری و شیطنتهای کودکان برآییم؟
چگونه از پس بیقراری و شیطنتهای کودکان برآییم و با از کوره در رفتن فضا را متشنج نکنیم؟
مشاور: فاطمه سادات زاهدی
با سلام و احترام خدمت شما همراه گرامی راسخون
خوشحالم که در این مسیر کنار شما هستم. از اینکه پاسخ سؤال شما به دلیل مشکلات فنی سایت با تأخیر ارسال می گردد، پوزش می طلبیم.
کودکان ذاتاً پرانرژی، کنجکاو و پرجنبوجوش هستند. بیقراری و شیطنت آنها بخشی طبیعی از فرایند رشد است و نشانهای از سلامت جسمی و ذهنیشان محسوب میشود. اما گاهی والدین، بهویژه پدران و مادران جوان، در مواجهه با این رفتارها احساس خستگی و درماندگی میکنند. از کوره در رفتن، فریاد زدن یا تنبیههای سخت، اگرچه ممکن است در کوتاهمدت به سکوت و آرامش ظاهری منجر شود، اما در درازمدت تأثیرات منفی بر روابط والد و کودک میگذارد و حتی میتواند مشکلات رفتاری جدیتری ایجاد کند.
در ادامه چند راهکار برای کنترل شرایط و حفظ آرامش در هنگام برخورد با شیطنتهای کودکان ارائه میکنم که امیدوارم با انجام آنها مسائل شما کاهش پیدا کند.
اولین نکته مهم این است که بیقراری و شیطنت، اغلب بخشی طبیعی از دوران کودکی است. کودکانی که زیاد جنبوجوش دارند، در واقع در حال کشف دنیای اطراف خود هستند. انرژی زیاد و میل به بازی، نشاندهنده کنجکاوی ذهنی آنهاست. بنابراین، والدین نباید این رفتار را به عنوان یک مشکل یا نافرمانی عمدی تلقی کنند. در بسیاری از موارد، کودک تنها به دنبال توجه و همراهی است، اما روش صحیح ابراز نیاز خود را نمیداند.
از سوی دیگر، کنترل خشم و جلوگیری از متشنج شدن فضا، نیازمند آگاهی و تمرین است. والدین باید ابتدا خود را بشناسند و بدانند چه چیزی باعث برانگیختگی خشمشان میشود. برخی افراد با سر و صدای زیاد، برخی با نافرمانی، و برخی با بینظمی دچار تنش میشوند. اگر والدین بتوانند در لحظه، احساسات خود را مدیریت کنند و به جای واکنش سریع و تند، چند ثانیه تأمل نمایند، میزان تنش بهشدت کاهش مییابد.
یکی از روشهای مؤثر برای حفظ آرامش، تمرین تکنیکهای تنفس عمیق و توقف کوتاه است. به عنوان مثال، زمانی که احساس میکنید در حال از کوره در رفتن هستید، چند نفس عمیق بکشید، چند ثانیه مکث کنید و سپس با لحنی ملایمتر واکنش نشان دهید. این روش باعث میشود که احساسات شما بر عقلانیتان غلبه نکند و بتوانید رفتار بهتری از خود نشان دهید.
همچنین، تغییر زاویه دید نسبت به رفتار کودک بسیار کمککننده است. به جای آنکه شیطنت را یک رفتار منفی ببینید، آن را نشانهای از سلامت و خلاقیت کودک در نظر بگیرید. به عنوان مثال، کودکی که دائماً در خانه میدود، ممکن است نیاز به تخلیه انرژی داشته باشد به خصوص در فضای آپارتمان نشینی که این روزها فرزندان ما در حال تجربه ی آن هستند. در چنین شرایطی، به جای سرزنش، میتوان فرصتهای مناسب برای بازی در فضای باز یا فعالیتهای فیزیکی فراهم کرد.
یکی دیگر از روشهای مؤثر، ایجاد یک برنامه مشخص برای کودک است. گاهی اوقات، بیقراری نتیجهی بیبرنامگی و عدم ساختار مناسب در روزمره کودک است. اگر کودک زمان مشخصی برای بازی، استراحت، مطالعه و غذا خوردن داشته باشد، کمتر دچار رفتارهای بیشفعالانه میشود. علاوه بر این، درگیر کردن کودک در فعالیتهای هدفمند مانند نقاشی، داستانگویی و بازیهای فکری، میتواند شیطنتهای بیهدف را کاهش دهد.
در عین حال، برقراری ارتباط کلامی مؤثر و استفاده از روشهای تربیتی مثبت نیز بسیار مهم است. به جای فریاد زدن یا تهدید کردن، بهتر است والدین با کودک صحبت کنند و علت رفتار او را جویا شوند. گاهی کودک نمیداند که رفتارش نامناسب است یا متوجه نمیشود که در حال آزار دیگران است. اگر والدین با آرامش، اما قاطعانه توضیح دهند که چرا یک رفتار نامطلوب است، کودک بهتر آن را درک میکند.
در برخی موارد، نادیده گرفتن رفتارهای جلب توجهگرایانه نیز یک روش مؤثر است. کودکان گاهی با شیطنتهای خود به دنبال جلب توجه هستند. اگر والدین در برابر هر رفتار شیطنتآمیز، واکنش تند نشان دهند، کودک یاد میگیرد که با این کار میتواند توجه آنها را جلب کند. اما اگر برخی رفتارهای جزئی را نادیده بگیرند و در عوض، رفتارهای مثبت را تشویق کنند، کودک به تدریج الگوهای رفتاری بهتری را یاد میگیرد.
نکته مهم دیگر، حفظ ثبات در رفتارهای تربیتی است. اگر والدین یک روز با آرامش برخورد کنند و روز دیگر به دلیل خستگی یا عصبانیت واکنش تندی نشان دهند، کودک دچار سردرگمی میشود و نمیتواند تشخیص دهد که چه رفتاری درست یا غلط است. بنابراین، داشتن یک الگوی رفتاری مشخص و پایدار، به کودک کمک میکند که بهتر قوانین را درک کند.
در نهایت، نباید فراموش کرد که والدین نیز نیاز به استراحت و آرامش دارند. اگر والدین بیش از حد خسته یا تحت فشار باشند، طبیعتاً تحمل آنها در برابر شیطنتهای کودک کاهش مییابد. بنابراین، لازم است که برای خود نیز زمانی برای استراحت، تفریح و انجام فعالیتهای آرامشبخش در نظر بگیرند. یک والد آرام، تأثیر بسیار مثبتی بر رفتار و احساسات کودک خواهد داشت.
در مجموع، کنترل بیقراری و شیطنتهای کودک و تربیت آن نیازمند آگاهی، صبر و روشهای تربیتی مثبت است. والدین باید یاد بگیرند که به جای واکنشهای احساسی و شدید، با درک نیازهای کودک، روشهای جایگزین و مناسبی برای مدیریت انرژی او پیدا کنند. اگر این مهارتها به تدریج تمرین شوند، نهتنها فضای خانه آرامتر میشود، بلکه رابطهی بین والدین و کودک نیز تقویت خواهد شد.
امیدوارم همواره در تمام مراحل زندگی مؤید و پیروز باشید.