باسمه تعالی فكر گناه تا به عمل حرامى منجر نشود، حرام نيست؛ ولى بايد در نظر داشت كه شيطان با همين انحرافات كوچك، انسان را به تباهى مى‏كشاند. فكر گناه، گناه نيست؛ ولى ممكن است زمينه گناه را فراهم سازد و موجب سلب توفيق گردد؛ چنان كه دود چيزى را نمى‏سوزاند ولى در و ديوار را سياه مى‏كند. كنترل فكر، راه‏هاى متعددى دارد؛ ولى با نخستين گام، همه چيز، درست نمى‏شود. كسى كه مى‏خواهد زمام افكار خويش را در دست بگيرد، بايد با تمام توان به خودسازى روى آورد و با جديت، اين راه را دنبال كند؛ تا كم كم به هدف نزديك گردد. بخشى از راه‏هاى كنترل فكر، عبارتند از: 1. راه دل و عشق‏ ذهن و فكر انسان، همواره متوجه چيزى است كه به آن عشق مى‏ورزد؛ چنان كه عاشق، آنى از فكر معشوقش بيرون نمى‏رود. اين كه ما هميشه در نمازهاى خود به ياد ديگر مسائل مى‏افتيم، به جهت تعلق نفس به آنها و عدم آشنايى با محبوب حقيقى است؛ ولى عاشق دلباخته خدا، در همه حال، به ياد خداست؛ چنان كه گويا هميشه در نماز است. بنابراين، بايد دل را از تعلق به ديگر چيزها پالايش كرد و منزلگه عشق ربوبى ساخت؛ تا انديشه نيز بدان سو متوجه شود. 2. ضبط قوه خيال‏ پرنده لجام گسيخته خيال، هر دم بر سر شاخسارى مى‏نشيند. از اين رو، افكار انسان غيرمهذب، قرار و آرام ندارند. اگر آدمى با دقت در كنترل خيال بكوشد، يعنى همواره از آن مراقبت كند و هر گاه به اين سو و آن سو گريخت، بلافاصله آن را به امور شريف متوجه گرداند، خيال، كم كم رام و مطيع مى‏گردد و به كنترل در مى‏آيد. 3. انس دادن ذهن‏ با داشتن يك برنامه منظم و پيوسته، مى‏توان ذهن را به سمتى خاص جهت داد. داشتن برنامه‏هاى منظم روزانه دعا و قرآن، مطالعه كتاب‏هايى پيرامون اخلاق، معاد، خداشناسى، عواقب گناه و حداقل روزى يك ساعت شركت منظم و پيوسته در مجالس دينى، در اين مسير، سودمند است. 4. كنترل حواس‏ گرچه ذهن انسان اين توانايى را دارد كه حتى بدون استفاده از حواس ظاهرى، افكارى را توليد كند، ولى اغلب آن چيزهايى كه در مورد آنها فكر مى‏كنيم، داده‏هاى حواس ظاهرى است. از اين رو، بايد مجارى ورودى ذهن را كه همان حواس ظاهرى است، كنترل كرد؛ يعنى چشم، گوش، زبان، دست و... را كنترل كرد. قرآن در اين باره مى‏فرمايد: «ولا تقف ما ليس لك به علم ان السمع والبصر والفؤاد كل اولئك كان عنه مسؤولا؛ و هرگز نسبت به آن‏چه علم و اطمينان ندارى، دنبال مكن كه (در پيشگاه حكم خدا) چشم و گوش و دل، همه مسئولند».1 بنابراين، يكى از مهم‏ترين راه‏هاى كنترل فكر، كنترل حواس ظاهرى است. 5. ريشه فكر گناه در نيازهاى غريزى انسان است. براى اين‏كه بتوانيد از دست اين فكرها خلاص شويد، لازم است ازدواج كنيد. هيچ درمانى مانند ازدواج، شما را از اين افكار خلاص نمى‏كند. براى آگاهى بيشتر به كتابهاى زير مراجعه كنيد. الف. فلسفه اخلاق، شهيد مطهرى. ب. فلسفه اخلاق، استاد مصباح يزدى. ج. آداب الصلوه يا پرواز در ملكوت امام خمينى. د. مراحل اخلاق در قرآن ، آيت الله جوادى آملى. بسيارى از انسان‏ها به طور معمول، اتفاقات و حوادث روز گذشته را كه به آنها فكر مى‏كردند، شب در خواب مى‏ببيند. اين كه انسان خواب ببيند كه عمل خلافى انجام مى‏دهد، گناه نيست؛ ولى حكايت از اين مى‏كند كه افكارى بر او حاكم است و بايد كوشش كند تا در بيدارى، انديشه‏اش را اصلاح كند و فكر گناه را از ذهنش پاك كند. در حالات حاج شيخ عبدالكريم حائرى، مؤسس حوزه علميه قم نقل شده كه وى مى‏فرموده: «من اگر در خواب هم نامحرمى را ببينم، چشمم را مى‏بندم».2 براى اين كه انسان به اين حالت برسد، بايد كوشش كند تا تقوا و پرهيزگارى براى او ملكه شود؛ به طورى كه حتى در عالم خواب هم كارى بر خلاف تقوا انجام ندهد. فكر گناه، اگر ادامه پيدا كند، از خواب به بيدارى هم كشيده مى‏شود و آثارش، دامن‏گير انسان مى‏شود. 1. اسراء، آيه 36. 2. استاد مرتضى مطهرى، تعليم و تربيت در اسلام، انتشارات صدرا، ص 78.