پرسش :

چگونه می‌توان همیشه با روحیه فعال و شاد باشیم؟

پاسخ :
روحیة بهتر داشتن در زندگی ناشی از درونی شاد و خاطری آرام است و به میزانی که از اندوه و حزن در امور دنیا فاصله بگیرد و اعتماد به نفس داشته باشد و اتکال به قدرت لایزال الهی بنماید روحیة برتری خواهد داشت، و اما این شادی و آرامش خاطر از چه راهی بدست می‌آید باید گفت:
شادی به تعبیر یکی از دانشمندان یک حس درونی است و به مفهوم آرامش، خشنودی، مسرت و آسودگی خاطر است. او همچنین می‌گوید: شادی از نگرش به جهان پیرامون ما و باورها و نظریات اساسی ما در خصوص زندگی پدید می‌آید. و گسترش شناخت ما از قادر متعال، مهربان و یاری‌رسان، در شادی درونی و عمیق ما نقش مهمی ایفا می‌کند، وقتی به جای ایمان به افراد و موقعیتهای بیرونی، به معنویت خود و ارتباطمان با قادر متعال ایمان داشته باشیم، تمامی عوامل لازم برای شاد بودن در درون ما مهیا خواهد بود،..." (1) بنابراین روحیه با نشاط و شاد را نباید از امور خارجی زودگذر طلب کرد، واقعیت این است که چنین آرامشی از اعتقاد و باور به پروردگاری که متصف به اسماء و صفات حسنی است و رضایت به آنچه او مقدر فرموده بدست می‌آید، چنانچه حضرت امام خمینی( در اربعین حدیث آورده‌اند: "روح و راحت را حق تعالی در یقین و رضا قرار داده و حزن و هم را در شک و سخط، و این بمقتضای قسط و عدل است." و در جای دیگر گفته‌اند: "معلوم است کسی که توجه قلبش به آخرت باشد به امور دنیا و کارهای صعب او (که علت اصلی حزن و اندوه ما همین امر است) در نظرش حقیر و سهل شود و این دنیا را عبورگاه خود و دار التربیة خود داند و به هیچیک از سختی و خوشی آن اعتنا نکند." و نیز می‌فرماید: "مؤمن خوف و حزنی ندارد جزء از مبدأ متعال و مرجع"
بنابراین منشاء عدم نشاط در زندگی، عدم تقویت باورهای اعتقادی و یا تعلق بدنیا است که هر چه آن ایمان تقویت و این تعلق کم گردد، زمینه آرامش خاطر و بدست آوردن روحیة نشاط در آدمی رونق می‌یابد.
استاد شجاعی در کتاب مقالات ج 2 آورده‌اند: "حزن و اندوه برای دنیا و امور دنیوی از تعلق بدنیا و امور آن سرچشمه می‌گیرد، وقتی انسان بدنیا و وسائل آن تعلق قلبی داشت و به آنها اهتمام ورزید، هر اندازه تعلق وی شدید باشد، به همان اندازه هم و اندوه او در فقدانها و تغییرها و تبدیلها شدید‌تر خواهد بود و بعکس هر چه تعلق وی ضعیف و کم باشد، حزن و اندوه وی هم ضعیف و کم می‌باشد و اگر آزاد از تعلق باشد- حزن و اندوه به او راه نخواهد یافت."
در کنار این اصل مهم باید سستی و کسالت را از خود دور کرد که آفتی بس بزرگ و یکی از موانع مهم روحیه نشاط است و اسلام از آدمی خواسته که همواره با مجاهدت و مراقبت خود را از سستی و کسالت حفظ کند که امام صادق( علیه السلام) فرمودند: "الکسل یضر بالدین و الدنیا."