پیشگیری و درمان سرطان روده بزرگ
پرسش :
آیا سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ قابل پیشگیری و درمان است؟
پاسخ :
سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ که بانام Colorectal Cancer شناخته می شود، روده بزرگ را هدف قرار می دهد. سرطان کولون یکی از قابل پیشگیری ترین نوع سرطان هاست. سهم سرطان کولون در بین انواع سرطان ها در سراسر دنیا ۱۵ درصد است و در طی چند دهه گذشته بین مردان و زنان بسیار رایج شده است.
حتی در چند سال اخیر نرخ رشد سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ در میان جوانان نیز بالا رفته است. به طور کامل مشخص نیست که چه عاملی موجب سرطان کولون می شود. اگرچه باید بدانید بسیاری از عوامل مرتبط با نوع سبک زندگی افراد می تواند در ایجاد یا پیشگیری از سرطان کولون موثر باشد.
تنها در حدود ۵ درصد موارد سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ ارثی است. این بدین معناست که به احتمال خیلی زیاد شما می توانید در مقابل ایجاد این بیماری از خود محافظت کنید. علائم اولیه سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ درد شکمی و مشاهده خون در مدفوع می باشد. اگرچه ممکن است این علائم بر اثر اختلالات دیگر ایجاد شده باشد، اما در هر صورت باید بدانید که اینها علائم خطرناکی هستند.
هنگامی که سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ در مراحل اولیه تشخیص داده شود قابل درمان است و افراد می توانند بر این بیماری غلبه کنند. تحقیقات نشان می دهد که حدود ۸۰-۹۰ درصد افراد مبتلا به سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ پس از تشخیص و درمان در مراحل اولیه می توانند تا بیش از ۵ سال پس از آن زندگی کنند اما متاسفانه هنگامی که سرطان به مرحله ۳ یا ۴ ادامه می یابد حدود ۱۱-۵۳ درصد کمتر از ۵ سال عمر می کنند.
پیش از آنکه سرطان کولون تشخیص داده شود، پیشگیری از آن ساده‌تر است و شما می توانید با تغییرات در رژیم غذایی و شیوه زندگی خود خطر ابتلا به این بیماری را تا حد زیادی کاهش دهید.
حتی در چند سال اخیر نرخ رشد سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ در میان جوانان نیز بالا رفته است. به طور کامل مشخص نیست که چه عاملی موجب سرطان کولون می شود. اگرچه باید بدانید بسیاری از عوامل مرتبط با نوع سبک زندگی افراد می تواند در ایجاد یا پیشگیری از سرطان کولون موثر باشد.
تنها در حدود ۵ درصد موارد سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ ارثی است. این بدین معناست که به احتمال خیلی زیاد شما می توانید در مقابل ایجاد این بیماری از خود محافظت کنید. علائم اولیه سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ درد شکمی و مشاهده خون در مدفوع می باشد. اگرچه ممکن است این علائم بر اثر اختلالات دیگر ایجاد شده باشد، اما در هر صورت باید بدانید که اینها علائم خطرناکی هستند.
هنگامی که سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ در مراحل اولیه تشخیص داده شود قابل درمان است و افراد می توانند بر این بیماری غلبه کنند. تحقیقات نشان می دهد که حدود ۸۰-۹۰ درصد افراد مبتلا به سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ پس از تشخیص و درمان در مراحل اولیه می توانند تا بیش از ۵ سال پس از آن زندگی کنند اما متاسفانه هنگامی که سرطان به مرحله ۳ یا ۴ ادامه می یابد حدود ۱۱-۵۳ درصد کمتر از ۵ سال عمر می کنند.
پیش از آنکه سرطان کولون تشخیص داده شود، پیشگیری از آن ساده‌تر است و شما می توانید با تغییرات در رژیم غذایی و شیوه زندگی خود خطر ابتلا به این بیماری را تا حد زیادی کاهش دهید.
سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ چیست؟
سرطان کولون یا روده بزرگ (Colorectal Cancer) معمولا بر روده بزرگ و در قسمت انتهایی روده تاثیر گذار است. روده بزرگ شامل چندین قسمت ازجمله آپاندیس، بخش صعودی روده، بخش s شکل ، بخش نزولی می باشد و راست روده می باشد همچنین نکته قابل توجه این است که طول روده بزرگ بین ۱ تا ۱٫۵ متر است.
سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ معمولا هنگامی شروع می شود که توده ای از سلول های کوچک خوش خیم به نام Adenomatous Polyps در روده بزرگ ایجاد می شود. در این حالت ممکن است این سلول ها بدون حالت سرطانی باقی بمانند یا شروع به تشکیل سلول های سرطانی کنند.
علائم اولیه سرطان کولون معمولا مدفوع غیر طبیعی است. سایر علائم در مراحل اولیه کمبود اشتها، کاهش وزن و ضعف می باشد.
سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ معمولا هنگامی شروع می شود که توده ای از سلول های کوچک خوش خیم به نام Adenomatous Polyps در روده بزرگ ایجاد می شود. در این حالت ممکن است این سلول ها بدون حالت سرطانی باقی بمانند یا شروع به تشکیل سلول های سرطانی کنند.
علائم اولیه سرطان کولون معمولا مدفوع غیر طبیعی است. سایر علائم در مراحل اولیه کمبود اشتها، کاهش وزن و ضعف می باشد.
علائم و نشانه های اصلی سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ
شایع ترین نشانه های سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ عبارتند از :
- درد ناحیه شکمی، نفخ و ناراحتی معده
- ایجاد اسهال یا تغییر شکل در مدفوع
- خون ریزی مقعد یا اسهال خونی
- احساس ضعف و خستگی
- تهوع یا استفراغ
- تغییر محسوس در اشتها و کاهش وزن
- زردی
- درد ناحیه شکمی، نفخ و ناراحتی معده
- ایجاد اسهال یا تغییر شکل در مدفوع
- خون ریزی مقعد یا اسهال خونی
- احساس ضعف و خستگی
- تهوع یا استفراغ
- تغییر محسوس در اشتها و کاهش وزن
- زردی
عوامل ایجاد سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ و ریسک های ابتلا به آن
مهم ترین مواردی که ریسک ابتلا به سرطان کولون یا روده بزرگ افزایش می دهند عبارتند از:
- سن بالای ۵۰ سال (۹۰ درصد افرادی که به سرطان کولون مبتلا می شوند بالای ۵۰ سال سن دارند)
- رژیم غذایی ضعیف که در آن غذاهای فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس زیاد مصرف شوند، مصرف بالای گوشت قرمز، روغن های گیاهی تصفیه شده، کربوهیدرات های تصفیه شده و همچنین رژیم غذایی که در آن به اندازه کافی فیبر، سبزیجات و میوه مصرف نشود
- چاقی و تجمع چربی شکمی
- عدم فعالیت روزانه
- مصرف سیگار و تنباکو
- دیابت نوع دوم
- داشتن سرطان کولون در یکی از اعضای خانواده
- سن بالای ۵۰ سال (۹۰ درصد افرادی که به سرطان کولون مبتلا می شوند بالای ۵۰ سال سن دارند)
- رژیم غذایی ضعیف که در آن غذاهای فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس زیاد مصرف شوند، مصرف بالای گوشت قرمز، روغن های گیاهی تصفیه شده، کربوهیدرات های تصفیه شده و همچنین رژیم غذایی که در آن به اندازه کافی فیبر، سبزیجات و میوه مصرف نشود
- چاقی و تجمع چربی شکمی
- عدم فعالیت روزانه
- مصرف سیگار و تنباکو
- دیابت نوع دوم
- داشتن سرطان کولون در یکی از اعضای خانواده
مراحل مختلف سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ
انجمن سرطان آمریکا توصیه می کند که بزرگسالان بالای ۵۰ سال به طور منظم تست های مربوط به سرطان کولون را انجام دهند، مخصوصا اگر دارای سابقه ارثی در خانواده خود بوده اند.
هدف از غربال گری سرطان روده بزرگ کشف سرطان در اسرع وقت و جلوگیری از گسترش آن است. چکاپ های ماهیانه به پزشکان کمک می کند تا رشد سلول های پیش سرطانی به نام پلیپ را متوقف کنند و مانع رشد تومور های سرطانی شوند.
مراحل مختلف سرطان روده بزرگ وابسته به آن است که کدام قسمت روده دچار آن شده است. اگر سرطان به بخش های لنفاوی گسترش پیدا نکند چندین بار سلول های سرطانی در روده بزرگ شکل می گیرند و موضعی باقی می مانند (گسترش نمی یابند). اما در برخی موارد ممکن است سرطان به قسمت های دیگر بدن ازجمله روده کوچک، کبد، دیافراگم یا پانکراس انتقال پیدا کند.هنگامی که سلول های سرطانی در جریان خون به نقاط دیگر بدن منتقل شوند درمان سرطان بسیار سخت می شود.
مراحل سرطان بر اساس اعداد از بازه ۱-۵ دسته بندی می شوند که میزان رشد و تکثیر سرطان را مشخص می کند.
۵ مرحله سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ
مرحله ۰ (carcinoma): تشخیص آن زمانی است که سرطان به لایه های درونی کولون یا رکتوم نفوذ نکرده است.
مرحله ۱: تشخیص آن زمانی است که سرطان در پوشش سطحی کولون یا رکتوم رشد کرده و خارج از دیواره روده بزرگ گسترش یافته است.
مرحله ۲: سرطان از طریق دیواره روده بزرگ وارد شده ولی به وسیله جریان خون به قسمت های دیگر بدن منتقل نشده و به گروه های لنفاوی نفوذ نکرده است.
مرحله ۳: سرطان به گروه های لنفاوی منتقل شده اما در بخش لنفاوی سیستمی وجود دارد که به حذف سموم و جلوگیری از بیماری ها کمک می کند پس هنوز سرطان به سایر اندام های بدن گسترش نیافته.
مرحله ۴: سرطان به سایر ارگان های بدن رسیده و گروه های لنفاوی را آلوده کرده است و درمان آن بسیار مشکل است.
هدف از غربال گری سرطان روده بزرگ کشف سرطان در اسرع وقت و جلوگیری از گسترش آن است. چکاپ های ماهیانه به پزشکان کمک می کند تا رشد سلول های پیش سرطانی به نام پلیپ را متوقف کنند و مانع رشد تومور های سرطانی شوند.
مراحل مختلف سرطان روده بزرگ وابسته به آن است که کدام قسمت روده دچار آن شده است. اگر سرطان به بخش های لنفاوی گسترش پیدا نکند چندین بار سلول های سرطانی در روده بزرگ شکل می گیرند و موضعی باقی می مانند (گسترش نمی یابند). اما در برخی موارد ممکن است سرطان به قسمت های دیگر بدن ازجمله روده کوچک، کبد، دیافراگم یا پانکراس انتقال پیدا کند.هنگامی که سلول های سرطانی در جریان خون به نقاط دیگر بدن منتقل شوند درمان سرطان بسیار سخت می شود.
مراحل سرطان بر اساس اعداد از بازه ۱-۵ دسته بندی می شوند که میزان رشد و تکثیر سرطان را مشخص می کند.
۵ مرحله سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ
مرحله ۰ (carcinoma): تشخیص آن زمانی است که سرطان به لایه های درونی کولون یا رکتوم نفوذ نکرده است.
مرحله ۱: تشخیص آن زمانی است که سرطان در پوشش سطحی کولون یا رکتوم رشد کرده و خارج از دیواره روده بزرگ گسترش یافته است.
مرحله ۲: سرطان از طریق دیواره روده بزرگ وارد شده ولی به وسیله جریان خون به قسمت های دیگر بدن منتقل نشده و به گروه های لنفاوی نفوذ نکرده است.
مرحله ۳: سرطان به گروه های لنفاوی منتقل شده اما در بخش لنفاوی سیستمی وجود دارد که به حذف سموم و جلوگیری از بیماری ها کمک می کند پس هنوز سرطان به سایر اندام های بدن گسترش نیافته.
مرحله ۴: سرطان به سایر ارگان های بدن رسیده و گروه های لنفاوی را آلوده کرده است و درمان آن بسیار مشکل است.
درمان های متعارف برای سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ
در مراحل اولیه به روش های مختلف می توان سرطان روده بزرگ را درمان کرد و مانع از گسترش آن شد:
- پزشک می تواند با فشار دادن معده و روده و از طریق معاینه رکتوم سرطان روده بزرگ را تشخیص دهد و برای درمان آن دارو تجویز کند.
- رکتوسکوپی: بررسی وجود سلول های سرطانی داخل روده با کمک رکتوسکوپی یا نمونه برداری امکان پذیر است.
- کولونوسکوپی: در این مرحله یک لوله انعطاف پذیر به رکتوم وارد می شود و نمونه های بافتی از طریق آن آزمایش می شود.
درمان سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ بستگی به مراحل آن می تواند متفاوت باشد.
روش های درمانی رایج سرطان روده بزرگ به شرح زیر می باشند:
- جراحی برای از بین بردن پلیپ ها که ازطریق آن بخشی از پوشش کولون یا غدد لنفاوی آسیب دیده برداشته می شوند. ممکن است این جراحی ممکن است حتی شامل حذف بخش های سرطانی روده و سپس اتصال بخش های سالم به راست روده باشد.
- پرتو درمانی به کوچک شدن تومورها و از بین رفتن آن ها کمک می کند.
- شیمی درمانی به نابودی سلول های سرطانی و جلوگیری از پخش آنها کمک می کند.
- ایمنی درمانی یا ایمونو تراپی یک روش درمانی برای برخی از سرطان هاست که با تخریب یا سرکوب پاسخ سیستم ایمنی عمل می کند. تحریک سیستم ایمنی برای درمان سرطان و درمان برخی از آلرژی ها آزموده شده و نتایج مثبت آن مشخص شده است.
- پزشک می تواند با فشار دادن معده و روده و از طریق معاینه رکتوم سرطان روده بزرگ را تشخیص دهد و برای درمان آن دارو تجویز کند.
- رکتوسکوپی: بررسی وجود سلول های سرطانی داخل روده با کمک رکتوسکوپی یا نمونه برداری امکان پذیر است.
- کولونوسکوپی: در این مرحله یک لوله انعطاف پذیر به رکتوم وارد می شود و نمونه های بافتی از طریق آن آزمایش می شود.
درمان سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ بستگی به مراحل آن می تواند متفاوت باشد.
روش های درمانی رایج سرطان روده بزرگ به شرح زیر می باشند:
- جراحی برای از بین بردن پلیپ ها که ازطریق آن بخشی از پوشش کولون یا غدد لنفاوی آسیب دیده برداشته می شوند. ممکن است این جراحی ممکن است حتی شامل حذف بخش های سرطانی روده و سپس اتصال بخش های سالم به راست روده باشد.
- پرتو درمانی به کوچک شدن تومورها و از بین رفتن آن ها کمک می کند.
- شیمی درمانی به نابودی سلول های سرطانی و جلوگیری از پخش آنها کمک می کند.
- ایمنی درمانی یا ایمونو تراپی یک روش درمانی برای برخی از سرطان هاست که با تخریب یا سرکوب پاسخ سیستم ایمنی عمل می کند. تحریک سیستم ایمنی برای درمان سرطان و درمان برخی از آلرژی ها آزموده شده و نتایج مثبت آن مشخص شده است.
راهکارهای طبیعی برای کاهش علائم سرطان کولون و پیشگیری از بروز آن
تا به حال به این فکر کرده اید که چگونه می توانید ریسک ابتلا به سرطان کولون را در خود کاهش دهید؟
راهکارهای زیر به پیشگیری از بروز این سرطان و مدیریت علائم پس از بروز آن کمک می کند.
۱- افزایش مصرف آنتی اکسیدان ها و فیبر
مصرف غذاهایی که موجب ایجاد التهاب می شوند مانند غذاهای فرآوری شده (سوسیس، کالباس، هات داگ، گوشت های دودی شده، سالامی، تنقلات بی ارزش مثل چیپس و پفک) ریسک ابتلا به سرطان کولون را افزایش می دهند.
درماه نوامبر سال ۲۰۱۷ مجله انجمن پزشکی آمریکا شواهدی را منتشر کرد که نشان می داد مصرف فیبر در رژیم غذایی علاوه بر کاهش ریسک ابتلا به سرطان کولون شانس بقا را پس از ابتلا به این بیماری افزایش می دهد. این شواهد نتیجه مطالعه ۸ ساله روی ۱۶۰۰ بزرگسال مبتلا به سرطان کولون در مرحله ۱- ۳ بود.
محققان دریافتند که هر ۵ گرم فیبر در رژیم غذایی ۲۲ درصد ریسک مرگ و میر ناشی از سرطان روده بزرگ را کاهش می دهد.
مهم ترین غذاهایی که سرشار از فیبر هستند عبارتند از:
- آووکادو
- انواع توت
- سیب و گلابی
- جو دو سر پرک
- انجیر و خرما
- کنگر فرنگی
- لوبیا سبز
- کدوحلوایی
- کلم بروکسل
- انواع لوبیا و نخود
- بادام، گردو و تخم کتان
- کینوا و برنج قهوه ای
همچنین غذاهایی که با سرطان مبارزه می کنند و مانع ایجاد التهاب می شوند عبارتند از:
- سبزیجات تیره رنگ مانند کله و اسفناج
- ادویه هایی مانند زردچوبه، زنجبیل، اورگانو
- سیرخام
- قارچ، هویج، لبو، گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای
- اعضای خانواده کلم مانند بروکلی و گل کلم
- اسیدهای چرب امگا ۳ مانند ماهی سالمون
- چای سبز
- روغن زیتون و روغن نارگیل
۲- وزن مناسب
داشتن وزن ایده آل با استفاه از مصرف غذاهای ضدالتهابی، کنترل استرس، خواب کافی و ورزش منظم امکان پذیر است. چاقی و چربی شکمی یکی از مهم ترین عوامل افزایش ریسک ابتلا به سرطان در خانم ها و آقایان است.
۳- فعال باشید و منظم ورزش کنید
افرادی که فعالیت روزانه منظم دارند نسبت به سایر افراد در برابر سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ مصون ترند. شاید تعجب کنید اگر بدانیدکه تحقیقات نشان می دهد ورزش منظم روزانه تا ۵۰ درصد می تواند ریسک ابتلا به سرطان کولون را کاهش دهد.
۴- کاهش مصرف الکل و ترک سیگار
بر اساس تحقیقات افرادی که الکل می نوشند و روزانه سیگار می کشند احتمال مرگشان توسط سرطان کولون بسیار بیشتر از افراد غیرسیگاری است.
در این زمینه حتما بخوانید:
راهکارهای زیر به پیشگیری از بروز این سرطان و مدیریت علائم پس از بروز آن کمک می کند.
۱- افزایش مصرف آنتی اکسیدان ها و فیبر
مصرف غذاهایی که موجب ایجاد التهاب می شوند مانند غذاهای فرآوری شده (سوسیس، کالباس، هات داگ، گوشت های دودی شده، سالامی، تنقلات بی ارزش مثل چیپس و پفک) ریسک ابتلا به سرطان کولون را افزایش می دهند.
درماه نوامبر سال ۲۰۱۷ مجله انجمن پزشکی آمریکا شواهدی را منتشر کرد که نشان می داد مصرف فیبر در رژیم غذایی علاوه بر کاهش ریسک ابتلا به سرطان کولون شانس بقا را پس از ابتلا به این بیماری افزایش می دهد. این شواهد نتیجه مطالعه ۸ ساله روی ۱۶۰۰ بزرگسال مبتلا به سرطان کولون در مرحله ۱- ۳ بود.
محققان دریافتند که هر ۵ گرم فیبر در رژیم غذایی ۲۲ درصد ریسک مرگ و میر ناشی از سرطان روده بزرگ را کاهش می دهد.
مهم ترین غذاهایی که سرشار از فیبر هستند عبارتند از:
- آووکادو
- انواع توت
- سیب و گلابی
- جو دو سر پرک
- انجیر و خرما
- کنگر فرنگی
- لوبیا سبز
- کدوحلوایی
- کلم بروکسل
- انواع لوبیا و نخود
- بادام، گردو و تخم کتان
- کینوا و برنج قهوه ای
همچنین غذاهایی که با سرطان مبارزه می کنند و مانع ایجاد التهاب می شوند عبارتند از:
- سبزیجات تیره رنگ مانند کله و اسفناج
- ادویه هایی مانند زردچوبه، زنجبیل، اورگانو
- سیرخام
- قارچ، هویج، لبو، گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای
- اعضای خانواده کلم مانند بروکلی و گل کلم
- اسیدهای چرب امگا ۳ مانند ماهی سالمون
- چای سبز
- روغن زیتون و روغن نارگیل
۲- وزن مناسب
داشتن وزن ایده آل با استفاه از مصرف غذاهای ضدالتهابی، کنترل استرس، خواب کافی و ورزش منظم امکان پذیر است. چاقی و چربی شکمی یکی از مهم ترین عوامل افزایش ریسک ابتلا به سرطان در خانم ها و آقایان است.
۳- فعال باشید و منظم ورزش کنید
افرادی که فعالیت روزانه منظم دارند نسبت به سایر افراد در برابر سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ مصون ترند. شاید تعجب کنید اگر بدانیدکه تحقیقات نشان می دهد ورزش منظم روزانه تا ۵۰ درصد می تواند ریسک ابتلا به سرطان کولون را کاهش دهد.
۴- کاهش مصرف الکل و ترک سیگار
بر اساس تحقیقات افرادی که الکل می نوشند و روزانه سیگار می کشند احتمال مرگشان توسط سرطان کولون بسیار بیشتر از افراد غیرسیگاری است.
در این زمینه حتما بخوانید: