عرضه احادیث ضعیف به جامعه
آیا احادیثى را که دچار ضعف سندند، مى‌توان به عنوان رهنمودهاى پیشوایان اسلام به جامعه عرضه کرد؟
پاسخ این سؤال منفى است؛ زیرا با سرگذشت تأسّفبارى که تدوین حدیث داشته و احادیثى که به دست سیاستبازان تاریخ اسلام ساخته شده اند، عرضه خام متونى (نُصوصى) که اعتبار لازم را ندارند، نه تنها سودمند نیست، بلکه کارى بس خطرناک به نظر مى رسد.
بنا بر این، احادیثى را که از نظر سندْ ضعیف اند، نه مى توان به طور مطلق پذیرفت و نه مى توان به طور مطلق، رد کرد.
البتّه راه سومى وجود دارد و آن، نقد و ارزیابى این گونه احادیث است، که باید گفت: نه تنها این گونه احادیث، بلکه حتّى احادیثى که از صحّت سند برخوردارند، به نقد و ارزیابى نیاز دارند؛ زیرا صحّت سند، دلیل قطعیت صدور [ از پیامبر(ص) و اهل بیت علیهم السلام ] نیست.
چه بسا که پژوهشگر توانا، در نقد و ارزیابى حدیثى که از نظر سندْ صحیح است، به این نتیجه برسد که آن حدیث، صدور نیافته و یا به گونه اى دیگر صادر شده و یا معنایى جز آنچه ظاهر یا صریح آن است، دارد، یا به عکس، معتقد شود که حدیثى که از نظر سندْ ضعیف است، صادر شده است . همچنین ممکن است نتیجه ارزیابى حدیثى، پیدا شدن قطعیت یا اطمینان و یا ظن به صدور و یا عدم صدور آن باشد.
منبع: دانشنامه قرآن و حدیث، ج ۱، سال انتشار: ۱۳۹۰، از صفحه ۷۵ تا صفحه ۸۶
بیشتر بخوانید: