پایه گذاری روز قدس
پرسش :
روز قدس چرا و چگونه و به دست چه کسى پایه گذارى شد؟
پاسخ :
در اولین ماه رمضان، پس از پیروزى انقلاب، امام خمینى رحمه الله ـ که از ابتداى قیام، علیه رژیم پهلوى و آمریکا از آزادى فلسطین و مردمش دفاع مى کرد ـ آخرین جمعه ماه رمضان را به عنوان روز قدس اعلام کرد تا مسلمانان، آزادگان و مستضعفان جهان، در این روز، نداى آزادى قدس را علیه مستکبران سر دهند و با تظاهرات و راهپیمایى و هر گونه اقدام ممکن، به جهاد برخیزند. این اقدام مهم و تاریخى حضرت امام رحمه الله براى زنده نگه داشتن مسئله فلسطین و جلب توجه مسلمین و دولت هاى اسلامى به خطر صهیونیسم بود. همچنین عکس العمل ناشى از بصیرت و غیرت اسلامى، در برابر خیانت هاى سازشکارانه برخى دولت هاى عربى مانند انور سادات بود.
امام در 16 مرداد 1358 در پیام مهمى براى اعلام روز قدس، فرمود: «من در طى سالیان دراز، خطر اسرائیل غاصب را گوشزد مسلمین نمودم که اکنون این روزها به حملات وحشیانه خود، به برادران و خواهران فلسطینى شدت بخشیده است و به ویژه در جنوب لبنان به قصد نابودى مبارزان فلسطینى، پیاپى خانه و کاشانه ایشان را بمباران مى کند. من از عموم مسلمانان جهان و دولت هاى اسلامى، مى خواهم که براى کوتاه کردن دست این غاصب و پشتیبانان آنان، به هم بپیوندند و جمیع مسلمانان جهان را دعوت مى کنم آخرین جمعه ماه مبارک رمضان را ـ که از ایام قدر است و مى تواند تعیین کننده سرنوشت مردم فلسطین نیز باشد ـ به عنوان روز قدس انتخاب و طى مراسمى، همبستگى بین المللى مسلمانان را در حمایت از حقوق قانونى مردم مسلمان اعلام نمایند. از خداوند پیروزى مسلمانان را بر اهل کفر خواستارم».1
و در پیام دیگرى فرمود: «روز قدس یک روز جهانى است، روزى نیست که فقط اختصاصى به قدس داشته باشد. روز مقابله مستضعفین با مستکبرین است. روز مقابله ملت هایى است که در زیر فشار ظلم آمریکا و غیرآمریکا بودند ... روزى است که باید مستضعفین مجهز بشوند، در مقابل مستکبرین و دماغ مستکبرین را به خاک بمالند ... روز قدس روز اسلام است. روز قدس، روزى است که اسلام را باید احیا کرد و احیا بکنیم و قوانین اسلام در ممالک اسلامى اجرا بشود. روز قدس روزى است که باید به همه ابرقدرت ها هشدار بدهیم که اسلام دیگر تحت سیطره شما ـ به واسطه عمال خبیث شما ـ واقع نخواهد شد. روز قدس، روز حیات اسلام است. باید مسلمین به هوش بیایند، باید بفهمند قدرتى را که مسلمین دارند، قدرت هاى مادى، قدرت هاى معنوى مسلمین ـ که یک میلیارد جمعیت هستند و پشتوانه خدایى دارند و اسلام پشتوانه آنها است و ایمان پشتوانه آنها است ـ از چه باید بترسند؟ ... اسلام دین خدا است و باید در همه اقطار، اسلام پیشروى کند. روز قدس، اعلام یک همچو مطلبى است. اعلام این مطلب است که مسلمین به پیش؛ براى پیشرفت در همه اقطار عالم. روز قدس فقط روز فلسطین نیست، روز اسلام است، روز حکومت اسلامى است. روزى است که باید جمهورى اسلامى در سرتاسر کشورها، بیرقش افراشته شود. روزى است که باید به ابرقدرت ها فهماند که دیگر آنها نمى توانند در ممالک اسلامى، پیشروى کنند. من روز قدس را روز اسلام و روز رسول اکرم مى دانم. روزى است که باید ما، تمام قواى خودمان را مجهّز کنیم و مسلمین از آن انزوایى که آنها را کشانده بودند، خارج شوند و با تمام قدرت و قوت در مقابل اجانب بایستند ...»2.
این موضوع و اهتمام حضرت امام رحمه الله به موضوع فلسطین، در داخل آن کشور نیز داراى تأثیرات بسیار ارزنده اى بود؛ پس از دهه هاى 50 تا 70 ـ که اسلام از صحنه فلسطین خارج بود ـ مجددا به مرکزیت نهضت اسلامى معاصر منتقل شد و با این پشتوانه جدید، به مقابله با پدیده اسرائیل رفت.3
از این به بعد جهاد، شهادت و فداکارى در راه هدف ـ که نمادهاى شعارهاى انقلاب اسلامى ایران بود ـ به عنوان اصول اساسى جهاد اسلامى فلسطین مطرح شد. شیخ عبدالعزیز عوده مى گوید: «انقلاب خمینى رحمه الله مهم ترین و جدیدترین تلاش در بیدارسازى اسلامى، براى اتحاد ملت هاى مسلمان بود... ایران تنها کشورى بود که واقعا بر روى مسئله فلسطین متمرکز شد».4
جهاد اسلامى فلسطین اعلام کرد: «مسئله فلسطین، یک مسئله اسلامى است، نه یک مسئله ملى که تنها مربوط به فلسطینیان باشد و یا یک مسئله عربى که فقط به اعراب ارتباط داشته باشد. این مسئله، مسئله جهان اسلام است».5
احیاى اسلام اصیل و اقبال مردم فلسطین به آن، شکل گیرى گروه هاى مبارز فلسطین با تکیه بر آموزه هاى اصیل اسلامى، گسترش روز افزون انتفاضه و در پى آن ایجاد وحشت و ناامنى براى اشغالگران متجاوز، به چالش کشاندن سیاست هاى رژیم صهیونیستى و ... از دیگر نتایج این موضوع مهم است.
پی‌نوشت‌ها:
1. صحیفه نور، ج 8، ص 229.
2. همان، ج 5، ص 286.
3. شقاقى، فتحى ابراهیم، انتفاضه و طرح اسلامى معاصر، تهران، انتشارات بین المللى الهدى، 1371، ص 4.
4. جمیله، کدیور، رویارویى انقلاب اسلامى ایران و آمریکا، انتشارات اطلاعات، 1374، ص 114.
5. همان.
منبع: پرسش‌ها و پاسخ‌هاى برگزیده ویژه ماه مبارک رمضان، گروه محققان، دفتر نشر معارف، 1385.
در اولین ماه رمضان، پس از پیروزى انقلاب، امام خمینى رحمه الله ـ که از ابتداى قیام، علیه رژیم پهلوى و آمریکا از آزادى فلسطین و مردمش دفاع مى کرد ـ آخرین جمعه ماه رمضان را به عنوان روز قدس اعلام کرد تا مسلمانان، آزادگان و مستضعفان جهان، در این روز، نداى آزادى قدس را علیه مستکبران سر دهند و با تظاهرات و راهپیمایى و هر گونه اقدام ممکن، به جهاد برخیزند. این اقدام مهم و تاریخى حضرت امام رحمه الله براى زنده نگه داشتن مسئله فلسطین و جلب توجه مسلمین و دولت هاى اسلامى به خطر صهیونیسم بود. همچنین عکس العمل ناشى از بصیرت و غیرت اسلامى، در برابر خیانت هاى سازشکارانه برخى دولت هاى عربى مانند انور سادات بود.
امام در 16 مرداد 1358 در پیام مهمى براى اعلام روز قدس، فرمود: «من در طى سالیان دراز، خطر اسرائیل غاصب را گوشزد مسلمین نمودم که اکنون این روزها به حملات وحشیانه خود، به برادران و خواهران فلسطینى شدت بخشیده است و به ویژه در جنوب لبنان به قصد نابودى مبارزان فلسطینى، پیاپى خانه و کاشانه ایشان را بمباران مى کند. من از عموم مسلمانان جهان و دولت هاى اسلامى، مى خواهم که براى کوتاه کردن دست این غاصب و پشتیبانان آنان، به هم بپیوندند و جمیع مسلمانان جهان را دعوت مى کنم آخرین جمعه ماه مبارک رمضان را ـ که از ایام قدر است و مى تواند تعیین کننده سرنوشت مردم فلسطین نیز باشد ـ به عنوان روز قدس انتخاب و طى مراسمى، همبستگى بین المللى مسلمانان را در حمایت از حقوق قانونى مردم مسلمان اعلام نمایند. از خداوند پیروزى مسلمانان را بر اهل کفر خواستارم».1
و در پیام دیگرى فرمود: «روز قدس یک روز جهانى است، روزى نیست که فقط اختصاصى به قدس داشته باشد. روز مقابله مستضعفین با مستکبرین است. روز مقابله ملت هایى است که در زیر فشار ظلم آمریکا و غیرآمریکا بودند ... روزى است که باید مستضعفین مجهز بشوند، در مقابل مستکبرین و دماغ مستکبرین را به خاک بمالند ... روز قدس روز اسلام است. روز قدس، روزى است که اسلام را باید احیا کرد و احیا بکنیم و قوانین اسلام در ممالک اسلامى اجرا بشود. روز قدس روزى است که باید به همه ابرقدرت ها هشدار بدهیم که اسلام دیگر تحت سیطره شما ـ به واسطه عمال خبیث شما ـ واقع نخواهد شد. روز قدس، روز حیات اسلام است. باید مسلمین به هوش بیایند، باید بفهمند قدرتى را که مسلمین دارند، قدرت هاى مادى، قدرت هاى معنوى مسلمین ـ که یک میلیارد جمعیت هستند و پشتوانه خدایى دارند و اسلام پشتوانه آنها است و ایمان پشتوانه آنها است ـ از چه باید بترسند؟ ... اسلام دین خدا است و باید در همه اقطار، اسلام پیشروى کند. روز قدس، اعلام یک همچو مطلبى است. اعلام این مطلب است که مسلمین به پیش؛ براى پیشرفت در همه اقطار عالم. روز قدس فقط روز فلسطین نیست، روز اسلام است، روز حکومت اسلامى است. روزى است که باید جمهورى اسلامى در سرتاسر کشورها، بیرقش افراشته شود. روزى است که باید به ابرقدرت ها فهماند که دیگر آنها نمى توانند در ممالک اسلامى، پیشروى کنند. من روز قدس را روز اسلام و روز رسول اکرم مى دانم. روزى است که باید ما، تمام قواى خودمان را مجهّز کنیم و مسلمین از آن انزوایى که آنها را کشانده بودند، خارج شوند و با تمام قدرت و قوت در مقابل اجانب بایستند ...»2.
دستاوردها:
اعلام روز جهانى قدس از سوى حضرت امام رحمه الله و گسترش آن به سایر کشورهاى اسلامى، فلسطین را از مسئله داخلى بودن، خارج نموده و آن را به عنوان یکى از مهم ترین مسائل جهان اسلام، تبدیل کرده است. این امر باعث آگاهى، بیدارى و اتحاد جهان اسلام، در مقابل اهداف شوم آمریکا و صهیونیسم بین الملل شد و افکار عمومى جهان اسلام را به کانون این توطئه ها، سوق داد.این موضوع و اهتمام حضرت امام رحمه الله به موضوع فلسطین، در داخل آن کشور نیز داراى تأثیرات بسیار ارزنده اى بود؛ پس از دهه هاى 50 تا 70 ـ که اسلام از صحنه فلسطین خارج بود ـ مجددا به مرکزیت نهضت اسلامى معاصر منتقل شد و با این پشتوانه جدید، به مقابله با پدیده اسرائیل رفت.3
از این به بعد جهاد، شهادت و فداکارى در راه هدف ـ که نمادهاى شعارهاى انقلاب اسلامى ایران بود ـ به عنوان اصول اساسى جهاد اسلامى فلسطین مطرح شد. شیخ عبدالعزیز عوده مى گوید: «انقلاب خمینى رحمه الله مهم ترین و جدیدترین تلاش در بیدارسازى اسلامى، براى اتحاد ملت هاى مسلمان بود... ایران تنها کشورى بود که واقعا بر روى مسئله فلسطین متمرکز شد».4
جهاد اسلامى فلسطین اعلام کرد: «مسئله فلسطین، یک مسئله اسلامى است، نه یک مسئله ملى که تنها مربوط به فلسطینیان باشد و یا یک مسئله عربى که فقط به اعراب ارتباط داشته باشد. این مسئله، مسئله جهان اسلام است».5
احیاى اسلام اصیل و اقبال مردم فلسطین به آن، شکل گیرى گروه هاى مبارز فلسطین با تکیه بر آموزه هاى اصیل اسلامى، گسترش روز افزون انتفاضه و در پى آن ایجاد وحشت و ناامنى براى اشغالگران متجاوز، به چالش کشاندن سیاست هاى رژیم صهیونیستى و ... از دیگر نتایج این موضوع مهم است.
پی‌نوشت‌ها:
1. صحیفه نور، ج 8، ص 229.
2. همان، ج 5، ص 286.
3. شقاقى، فتحى ابراهیم، انتفاضه و طرح اسلامى معاصر، تهران، انتشارات بین المللى الهدى، 1371، ص 4.
4. جمیله، کدیور، رویارویى انقلاب اسلامى ایران و آمریکا، انتشارات اطلاعات، 1374، ص 114.
5. همان.
منبع: پرسش‌ها و پاسخ‌هاى برگزیده ویژه ماه مبارک رمضان، گروه محققان، دفتر نشر معارف، 1385.