فلسفه سعى میان صفا و مروه
پرسش :
صفا و مروه در کجاست؟ و علت اهمیت آن چیست؟ و فلسفۀ سعى میان صفا و مروه چیست؟
پاسخ :
صفا و مروه دو کوهى است که در مکه قرار دارد، در بعضى روایات آمده است که پس از هبوط حضرت آدم و حوا از بهشت به زمین، هر دو در مکه فرود آمدند. حضرت آدم بر کوه صفا و حضرت حوا بر کوه مروه فرود آمدند؛ همان دو کوهى که حاجیان هفت بار بین آن دو مى‌روند و باز مى‌گردند.
علامۀ طباطبایى، قرآن‌شناس معاصر در این‌باره مى‌گوید:
کوه صفا را از آن جهت به این نام خوانده‌اند که صفى اللّه، یعنى برگزیده خدا (حضرت آدم) بر آن فرود آمد، و کوه مروه را از آن رو به این نام نامیده‌اند که مرأة یعنى زن (همسر حضرت آدم) بر آن فرود آمد.1
خداوند متعال در آیه 158 مى‌فرماید:«إنّ الصّفا و المَروةَ مِن شَعآئِر اللّهِ...؛ صفا و مروه از شعائر و نشانه‌هاى خداست» در شأن نزول این آیه در بسیارى از روایاتى که از طریق شیعه و اهل تسنن نقل شده چنین مى‌خوانیم: در عصر جاهلیت، مشرکان در بالاى کوه صفا، بتى به نام «اساف» و بر کوه «مروه»، بت دیگرى به نام «نائله» نصب کرده بودند و هنگام «سعى» از این دو کوه بالا مى‌رفتند و براى تبرک با دست خود آن‌ها را مسح مى‌کردند. مسلمانان به سبب این موضوع از سعى میان «صفا» و «مروه» کراهت داشتند و تصور مى‌کردند این یک عمل جاهلى است. هنگامى که رسول اکرم صلى الله علیه و آله و سلم آمد، عده‌اى نزد آن حضرت آمده، عرض کردند: «اى رسول‌خدا! سعى‌اى که مردم در صفا و مروه مى‌کنند به واسطه این دو بت است و این موضوع از شعائر الهى نیست؛ در این موقع، خداوند متعال این آیه شریف را نازل فرمود و به آنان تفهیم کرد که «صفا» و «مروه» از شعائر خداوند است و اگر مردم نادان، آن‌ها را آلوده کرده‌اند، دلیل این نیست که مسلمانان از سعى در میان این دو خوددارى کنند.
از امام صادق علیه السلام روایت شده که فرمود: سعى میان صفا و مروه بدان سبب مقرر گردید که ابلیس بر ابراهیم علیه السلام نمایان شد، جبرئیل به ابراهیم دستور داد که بر او حمله کند و او حمله کرد و ابلیس فرار کرد و ابراهیم در پى او دوید، از این جهت سعى میان صفا و مروه سنت شد.2
امام صادق علیه السلام مى‌فرماید: خداوند، سعى میان صفا و مروه را براى ذلّت و خوارى گردن کشان قرار داده است.3
پی‌نوشت‌ها:
(1). المیزان، ج 1، ص 139
(2). علل الشرائع، شیخ صدوق، ج 2، ص 432
(3). کافى، کلینى، ج 4، ص 434
منبع: پرسمان قرآنی فلسفه احکام، سید علی هاشمی نشلجی، نشر جمال، 1390.
صفا و مروه دو کوهى است که در مکه قرار دارد، در بعضى روایات آمده است که پس از هبوط حضرت آدم و حوا از بهشت به زمین، هر دو در مکه فرود آمدند. حضرت آدم بر کوه صفا و حضرت حوا بر کوه مروه فرود آمدند؛ همان دو کوهى که حاجیان هفت بار بین آن دو مى‌روند و باز مى‌گردند.
علامۀ طباطبایى، قرآن‌شناس معاصر در این‌باره مى‌گوید:
کوه صفا را از آن جهت به این نام خوانده‌اند که صفى اللّه، یعنى برگزیده خدا (حضرت آدم) بر آن فرود آمد، و کوه مروه را از آن رو به این نام نامیده‌اند که مرأة یعنى زن (همسر حضرت آدم) بر آن فرود آمد.1
خداوند متعال در آیه 158 مى‌فرماید:«إنّ الصّفا و المَروةَ مِن شَعآئِر اللّهِ...؛ صفا و مروه از شعائر و نشانه‌هاى خداست» در شأن نزول این آیه در بسیارى از روایاتى که از طریق شیعه و اهل تسنن نقل شده چنین مى‌خوانیم: در عصر جاهلیت، مشرکان در بالاى کوه صفا، بتى به نام «اساف» و بر کوه «مروه»، بت دیگرى به نام «نائله» نصب کرده بودند و هنگام «سعى» از این دو کوه بالا مى‌رفتند و براى تبرک با دست خود آن‌ها را مسح مى‌کردند. مسلمانان به سبب این موضوع از سعى میان «صفا» و «مروه» کراهت داشتند و تصور مى‌کردند این یک عمل جاهلى است. هنگامى که رسول اکرم صلى الله علیه و آله و سلم آمد، عده‌اى نزد آن حضرت آمده، عرض کردند: «اى رسول‌خدا! سعى‌اى که مردم در صفا و مروه مى‌کنند به واسطه این دو بت است و این موضوع از شعائر الهى نیست؛ در این موقع، خداوند متعال این آیه شریف را نازل فرمود و به آنان تفهیم کرد که «صفا» و «مروه» از شعائر خداوند است و اگر مردم نادان، آن‌ها را آلوده کرده‌اند، دلیل این نیست که مسلمانان از سعى در میان این دو خوددارى کنند.
از امام صادق علیه السلام روایت شده که فرمود: سعى میان صفا و مروه بدان سبب مقرر گردید که ابلیس بر ابراهیم علیه السلام نمایان شد، جبرئیل به ابراهیم دستور داد که بر او حمله کند و او حمله کرد و ابلیس فرار کرد و ابراهیم در پى او دوید، از این جهت سعى میان صفا و مروه سنت شد.2
امام صادق علیه السلام مى‌فرماید: خداوند، سعى میان صفا و مروه را براى ذلّت و خوارى گردن کشان قرار داده است.3
پی‌نوشت‌ها:
(1). المیزان، ج 1، ص 139
(2). علل الشرائع، شیخ صدوق، ج 2، ص 432
(3). کافى، کلینى، ج 4، ص 434
منبع: پرسمان قرآنی فلسفه احکام، سید علی هاشمی نشلجی، نشر جمال، 1390.