پرسش :

آيا خريد و فروش اسكناس صحيح مى باشد؟ در صورتى كه جواب منفى است آيا احكام رباى معاملاتى در آن جارى است؟


پاسخ :
جواب: اسكناس جزء معدودات است، و حكم ربا در خريد و فروش آن جارى نمى شود; ولى در اين جا مشكل ديگرى وجود دارد و آن اين كه در عرف عقلا اسكناس هميشه ثمن واقع مى شود و جنبه مثمن ندارد، هيچ كس در عرف بازار نمى گويد: »من ده هزار تومان پول نقد را به يازده هزار تومان كه يك ماه ديگر تحويل بدهى، به شما فروختم« مگر كسانى كه بخواهند آن را حيله فرار از ربا قرار دهند; يعنى در واقع نوعى وام ربوى است كه نام آن را بيع مى گذارد و اين گونه حيله ها به فتواى ما اعتبارى ندارد، تنها دو مورد استثنا در اين مسأله وجود دارد:
الف( نخست خريد و فروش ارزهاى مختلف كه مثلاً دلار را با اسكناس مبادله كنند، كه چنين معامله اى صحيح است.
ب( ديگر معامله نقدى اسكناسهاى كوچك و بزرگ، يا نو و كهنه با تفاوت مختصر به خاطر استفاده از نو بودن اسكناس يا حجم كم پول بزرگ در مسافرت و مانند آن; در غير اين دو صورت اشكال دارد.
منبع: استفتائات حضرت آيت الله العظمي مکارم شيرازي(دامت برکاته)، ج1
نسخه چاپی