پرسش :

در مجالس محرم، گفته مي شود كه حضرت رسول و همه اهل البيت (ع) ‌شهادت امام حسين (ع)‌را مي‌دانستند و حتي گاهي امام حسين(ع) نحوه شهادت را به اصحاب خود از بين دو انگشت خويش نشان داد قبل از اينكه عين جنگ اتفاق بيفتد. اگر ما به اين گفتارها اعتماد كنيم، چطور مي‌توانيم مسأله قضا و قدر را توجيه كنيم؟ طبق آنچه كه من فهميده‌ام خداوند به انسان اختيار داده تا شيوه فعاليتهاي خود را انتخاب كند و به همين دليل است كه ما در قيامت بخاطر اعمالمان مؤاخذه مي‌شويم. پس در اين صورت خاص، اگر شمر قبلاً براي شهيد كردن امام حسين (ع)‌انتخاب شده بود ، چطور بخاطر اين عمل مورد مواخذه و تنفر قرار مي‌گيرد و نيز بدين ترتيب توجيه اين كه شمر در كار خود اختيار داشته، مشكل است؟


پاسخ :
سؤال شما در واقع اين است كه آيا بين قضا و قدر و بين آزادي و اختيار انسان تنافي وجود ندارد؟ و بعبارت ديگر علم ازلي خداوند قبل از پيدايش موجودات و وقوع حوادث آيا با اراده و اختيار انسان منافات ندارد و موجب جبر نمي‌شود؟ چون خداوند از اول مي‌داند اين كار حتماً واقع مي‌شود. اگر اين سؤال پاسخ داده شود سؤال شما كه درباره علم امام بوده است پاسخ داده خواهد شد، چون علم امام تابع علم خداوند است.
پاسخ اين سؤال اين است كه قضا و قدر و علم ازلي خداوند به هيچ وجه موجب جبر و سلب اراده و اختيار نخواهد شد چون خداوند به حوادث و افعال انسان با تمام خصوصيات و شرائط آن علم دارد و يكي از خصوصيات فعل انسان، اختياري بودن آن است پس اگر فعل اختياري نباشد لازم مي‌آيد خلاف قضا و قدر و علم الهي تحقق يابد و اين محال است. و علم ائمه (ع) هم از جانب خداوند به آنها افاضه مي‌شود پس به تمام خصوصيات وقايع و افعال علم دارند و يكي از خصوصيات و ويژگيهاي افعال انساني ارادي و اختياري بودن آن است.
منبع: پايگاه حوزه
نسخه چاپی