پرسش :
به چه معنى مى توان مصلحت و خير و كمال مخلوقات را هدف آفرنيش بشمار آورد ؟
پاسخ :
بـه عـنـوان هـدف فـرعـى و تبعى , توضيح اين كه : انجام كار به خاطر مصلحت به اين معنى نيست كه مـصـلـحـت علتى غائى براى خداى متعال باشد , بلكه نوعى هدف فرعى و تبعى است و علت غايى اصـلـى بـراى انجام كارها همان حب به كمال نامتناهى ذاتى است كه بالتبع به آثار آن يعنى كمال مـوجودات هم تعلق مى گيرد و لذا گفته مى شود : علت غايى براى افعال الهى همان علت فاعلى اسـت و خـدا هـدفـى و غرض زائد بر ذات ندارد و اين مطلب منافاتى ندارد با اينكه كمال و خير و مـصـلحت موجود , به عنوان هدف فرعى و تبعى بحساب آورده شود و بهمين معنى است كه , افعال الـهـى در قرآن كريم تعليل به امورى شده كه بازگشت همه آنها به كمال و خير مخلوقات است , چـنـانـكـه آزمايش شدن انسان وانتخاب بهترين كارها و بندگى خدا كردن و رسيدن به رحمت خـاص و جـاودان الـهـى ,بعنوان اهدافى براى آفرينش انسان ذكر شده كه بترتيب هر كدام از آنها مقدمه ديگرى است .
آزمـايـش شـدن - انـتـخـاب احـسـن - بـنـدگى خدا كردن - مورد رحمت خاص جاودان الهى قـرارگـرفـتـن كه در آيات ( 7 هود ) ( 2 ملك ) ( 7 كهف ) ( 56 زاريات ) ( 119 - 108هود ) ( 23 جاثيه ) ( 15 آل عمران ) ( 72 توبه ) مطرح شده اند .
هو الذى خلق السموات و الارض 000 ليبلوكم ايكم احسن عملا .
( هـود / 7 )او كـسـى است كه آسمانها و زمين را آفريد 000 تا شما را بيازمايد كه كدام يك عملتان بهتر است .
الذى خلق الموت و الحيوه ليبلوكم ايكم احسن عملا و هو العزيز الغفور .
( مـلـك / 2 ) آن كـس كـه مـرگ و حـيـات را آفـريـد تا شما را بيازمايد كه كدام يك از شما بهتر عمل مى كنيد و او شكست ناپذير و بخشنده است .
و مـا خـلـقـت الجن و الانس الا ليعبدون ( ذاريات / 56 )من جن و انس را نيافريدم جز براى اينكه عبادتم كنند .
للذين اتقوا عند ربهم جنات تجرى من تحتها الانهار خالدين فيها و ازواج مطهره ورضوان من اللّه .
( آل عمران / 15 )براى كسانى كه پرهيزگارى پيشه كرده اند در نزد پروردگارشان باغهايى است كـه نـهـرهـااز پـاى درخـتـانـش مـى گـذرد هـمـيـشه در آن خواهند بود و همسرانى پاكيزه و خوشنودى خداوند ( نصيب آنهاست ) .
الا من رحم ربك و لذلك خلقهم .
( هود / 119 )مگر كسى را كه پروردگارت رحم كند ! و براى همين ( پذيرش رحمت ) آنها را آفريد .
منبع: آموزش عقايد، آیت الله محمد تقى مصباح يزدى
بـه عـنـوان هـدف فـرعـى و تبعى , توضيح اين كه : انجام كار به خاطر مصلحت به اين معنى نيست كه مـصـلـحـت علتى غائى براى خداى متعال باشد , بلكه نوعى هدف فرعى و تبعى است و علت غايى اصـلـى بـراى انجام كارها همان حب به كمال نامتناهى ذاتى است كه بالتبع به آثار آن يعنى كمال مـوجودات هم تعلق مى گيرد و لذا گفته مى شود : علت غايى براى افعال الهى همان علت فاعلى اسـت و خـدا هـدفـى و غرض زائد بر ذات ندارد و اين مطلب منافاتى ندارد با اينكه كمال و خير و مـصـلحت موجود , به عنوان هدف فرعى و تبعى بحساب آورده شود و بهمين معنى است كه , افعال الـهـى در قرآن كريم تعليل به امورى شده كه بازگشت همه آنها به كمال و خير مخلوقات است , چـنـانـكـه آزمايش شدن انسان وانتخاب بهترين كارها و بندگى خدا كردن و رسيدن به رحمت خـاص و جـاودان الـهـى ,بعنوان اهدافى براى آفرينش انسان ذكر شده كه بترتيب هر كدام از آنها مقدمه ديگرى است .
آزمـايـش شـدن - انـتـخـاب احـسـن - بـنـدگى خدا كردن - مورد رحمت خاص جاودان الهى قـرارگـرفـتـن كه در آيات ( 7 هود ) ( 2 ملك ) ( 7 كهف ) ( 56 زاريات ) ( 119 - 108هود ) ( 23 جاثيه ) ( 15 آل عمران ) ( 72 توبه ) مطرح شده اند .
هو الذى خلق السموات و الارض 000 ليبلوكم ايكم احسن عملا .
( هـود / 7 )او كـسـى است كه آسمانها و زمين را آفريد 000 تا شما را بيازمايد كه كدام يك عملتان بهتر است .
الذى خلق الموت و الحيوه ليبلوكم ايكم احسن عملا و هو العزيز الغفور .
( مـلـك / 2 ) آن كـس كـه مـرگ و حـيـات را آفـريـد تا شما را بيازمايد كه كدام يك از شما بهتر عمل مى كنيد و او شكست ناپذير و بخشنده است .
و مـا خـلـقـت الجن و الانس الا ليعبدون ( ذاريات / 56 )من جن و انس را نيافريدم جز براى اينكه عبادتم كنند .
للذين اتقوا عند ربهم جنات تجرى من تحتها الانهار خالدين فيها و ازواج مطهره ورضوان من اللّه .
( آل عمران / 15 )براى كسانى كه پرهيزگارى پيشه كرده اند در نزد پروردگارشان باغهايى است كـه نـهـرهـااز پـاى درخـتـانـش مـى گـذرد هـمـيـشه در آن خواهند بود و همسرانى پاكيزه و خوشنودى خداوند ( نصيب آنهاست ) .
الا من رحم ربك و لذلك خلقهم .
( هود / 119 )مگر كسى را كه پروردگارت رحم كند ! و براى همين ( پذيرش رحمت ) آنها را آفريد .
منبع: آموزش عقايد، آیت الله محمد تقى مصباح يزدى