پرسش :
آیا يک مسلمان اهل سنت می تواند دعاهای شيعيان را بخواند؟
پاسخ :
ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُم[1] "مرا به "دعا" ياد كنيد، تا شما را به" اجابت" ياد كنم".
1. دعا يك نوع كسب قابليت براى تحصيل سهم زيادتر از فيض بىپايان پروردگار است. به عبارت ديگر، انسان به وسيلۀ دعا توجه و شايستگى بيشترى براى درك فيض خداوند پيدا مىكند، بديهى است كوشش براى تكامل و كسب شايستگى بيشتر عين تسليم در برابر قوانين آفرينش است، نه چيزى بر خلاف آن.
از همه گذشته "دعا" يك نوع عبادت و خضوع و بندگى است، و انسان به وسيلۀ دعا توجه تازهاى به ذات خداوند پيدا مىكند، و همان طور كه همۀ عبادات اثر تربيتى دارد، دعا هم داراى چنين اثرى خواهد بود.
مواهب الاهى بر حسب استعدادها و لياقت ها تقسيم مىشود، هر قدر استعداد و شايستگى بيشتر باشد سهم بيشترى از آن مواهب نصيب انسان مىگردد.
از این رو مىبينيم حضرت صادق، امام ششم شیعیان (ع) مىفرمايد: "در نزد خداوند مقاماتى است كه بدون دعا كسى به آن نمىرسد".[2]
دانشمندى مىگويد: "وقتى كه ما نيايش مىكنيم خود را به قوه پايان ناپذيرى كه تمام كائنات را به هم پيوسته است متصل و مربوط مىسازيم". وی همچنین مىگويد: "امروز جديدترين علم يعنى روان پزشكى همان چيزهايى را تعليم مىدهد كه پيامبران تعليم مىدادند؛ چرا؟ به علت اين كه پزشكان روانى دريافتهاند كه دعا و نماز و داشتن يك ايمان محكم به دين، نگرانى و تشويش و هيجان و ترس را كه باعث نيم بيشترى از ناراحتي هاى ما است بر طرف مىسازد".[3]
2. مفهوم واقعى دعا
پس از آن كه دانستيم دعا در مورد نارسايي هاى قدرت ما است، نه در مورد توانايى و قدرت، و به عبارت ديگر، دعاى مستجاب دعایى است كه به مضمون: "أَمَّنْ يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوءَ"،[4] به هنگام اضطرار و عقيم ماندن تمام تلاش ها و كوشش ها انجام گيرد، روشن مىشود كه مفهوم دعا درخواست فراهم شدن اسباب و عواملى است كه از دایرۀ قدرت انسان بيرون باشد آن هم از كسى كه قدرتش بىپايان و هر امرى براى او آسان است. ولى اين درخواست نبايد تنها از زبان انسان صادر شود، بلكه از تمام وجود او برخيزد، و زبان در اين قسمت نماينده و ترجمان تمام ذرات وجود انسان و اعضا و جوارح او باشد.
قلب و روح از طريق دعا پيوند نزديك با خدا پيدا كند، و همانند قطرهاى كه به اقيانوس بىپايان به پيوند اتصال معنوى با آن مبدأ بزرگ قدرت مىيابد اثرات اين ارتباط و پيوند روحانى را به زودى مورد بررسى قرار خواهيم داد.
البته بايد توجه داشت كه نوع ديگری از دعا هست كه حتى در موارد قدرت و توانايى نيز انجام مىگيرد، و آن دعایى است كه نشان دهندۀ عدم استقلال قدرت هاى ما در برابر قدرت پروردگار است، و به عبارت ديگر مفهوم آن توجه به اين حقيقت است كه اسباب و عوامل طبيعى هر چه دارند از ناحيه او دارند، و به فرمان او هستند، اگر به دنبال دارو می رويم و شفا از آن مىطلبيم بدان جهت است كه او آن اثر را به دارو بخشيده است.
كوتاه سخن اينكه دعا يك نوع خود آگاهى و بيدارى دل و انديشه، و پيوند باطنى با مبدأ همۀ نيكي ها و خوبي ها است، لذا در سخنان حضرت على (ع) مىخوانيم: "خداوند دعاى غافلدلان را مستجاب نمىكند"[5].[6]
با توجه به توضیحاتی که داده شد دعا ارتباط قلبی و روحی است از جانب کسی که تمام وجودش نیاز است به سوی کسی که بی نیاز مطلق است و هر چه که باعث زیاد شدن این ارتباط است مطلوب است (البته به شرط این که از دایرۀ شرع بیرون نباشد).
از آن جا که دعاهای وارده از طرف شیعیان، دعاهایی است که از امامان شیعه که همان اهل بیت پیامبر (ص) هستند، به ما رسیده است، و به سفارش پیامبر (ص) تمسک به آنها و پیروی از آنان باعث نجات است،[7] علاوه این که به اعتراف شیعه و اهل سنت آنان در دعا و نیایش سرآمد انسان ها بوده اند، بدیهی است که دعاهای وارده از طریق آنها به واقع و اجابت نزدیک تر است و این یک فرصت مناسبی است که باید آن را غنیمت شمرد.
پی نوشتها:
[1] مؤمن، 60.
[2] اصول كافى، ج 2، ص 338، باب فضل الدعاء و الحث عليه، ح 3.
[3] آئين زندگى، ص 156، نقل از تفسیر نمونه.
[4] نمل، 62.
[5] اصول كافى، ج 2، ص 342، باب الاقبال على الدعاء ح 1.
[6] تفسير نمونه، ج 1، ص 641 و 643.
[7] در حدیث مشهور« ثقلین»که در منابع حدیثی شیعه و اهل سنت به طور متواتر نقل شده است رسول گرامی اسلام(ص) فرمودند:«انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی اهل بیتی ما ان تمسکتم بهما لن تضلوا بعدی ابداً فانهما لن یفترقا حتی یردا علی الحوض»، ترمذی، صحیح ، ج 2، ص 380 ؛احمد بن حنبل، مسند، ج 3، ص 17.
http://farsi.islamquest.net
ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُم[1] "مرا به "دعا" ياد كنيد، تا شما را به" اجابت" ياد كنم".
1. دعا يك نوع كسب قابليت براى تحصيل سهم زيادتر از فيض بىپايان پروردگار است. به عبارت ديگر، انسان به وسيلۀ دعا توجه و شايستگى بيشترى براى درك فيض خداوند پيدا مىكند، بديهى است كوشش براى تكامل و كسب شايستگى بيشتر عين تسليم در برابر قوانين آفرينش است، نه چيزى بر خلاف آن.
از همه گذشته "دعا" يك نوع عبادت و خضوع و بندگى است، و انسان به وسيلۀ دعا توجه تازهاى به ذات خداوند پيدا مىكند، و همان طور كه همۀ عبادات اثر تربيتى دارد، دعا هم داراى چنين اثرى خواهد بود.
مواهب الاهى بر حسب استعدادها و لياقت ها تقسيم مىشود، هر قدر استعداد و شايستگى بيشتر باشد سهم بيشترى از آن مواهب نصيب انسان مىگردد.
از این رو مىبينيم حضرت صادق، امام ششم شیعیان (ع) مىفرمايد: "در نزد خداوند مقاماتى است كه بدون دعا كسى به آن نمىرسد".[2]
دانشمندى مىگويد: "وقتى كه ما نيايش مىكنيم خود را به قوه پايان ناپذيرى كه تمام كائنات را به هم پيوسته است متصل و مربوط مىسازيم". وی همچنین مىگويد: "امروز جديدترين علم يعنى روان پزشكى همان چيزهايى را تعليم مىدهد كه پيامبران تعليم مىدادند؛ چرا؟ به علت اين كه پزشكان روانى دريافتهاند كه دعا و نماز و داشتن يك ايمان محكم به دين، نگرانى و تشويش و هيجان و ترس را كه باعث نيم بيشترى از ناراحتي هاى ما است بر طرف مىسازد".[3]
2. مفهوم واقعى دعا
پس از آن كه دانستيم دعا در مورد نارسايي هاى قدرت ما است، نه در مورد توانايى و قدرت، و به عبارت ديگر، دعاى مستجاب دعایى است كه به مضمون: "أَمَّنْ يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوءَ"،[4] به هنگام اضطرار و عقيم ماندن تمام تلاش ها و كوشش ها انجام گيرد، روشن مىشود كه مفهوم دعا درخواست فراهم شدن اسباب و عواملى است كه از دایرۀ قدرت انسان بيرون باشد آن هم از كسى كه قدرتش بىپايان و هر امرى براى او آسان است. ولى اين درخواست نبايد تنها از زبان انسان صادر شود، بلكه از تمام وجود او برخيزد، و زبان در اين قسمت نماينده و ترجمان تمام ذرات وجود انسان و اعضا و جوارح او باشد.
قلب و روح از طريق دعا پيوند نزديك با خدا پيدا كند، و همانند قطرهاى كه به اقيانوس بىپايان به پيوند اتصال معنوى با آن مبدأ بزرگ قدرت مىيابد اثرات اين ارتباط و پيوند روحانى را به زودى مورد بررسى قرار خواهيم داد.
البته بايد توجه داشت كه نوع ديگری از دعا هست كه حتى در موارد قدرت و توانايى نيز انجام مىگيرد، و آن دعایى است كه نشان دهندۀ عدم استقلال قدرت هاى ما در برابر قدرت پروردگار است، و به عبارت ديگر مفهوم آن توجه به اين حقيقت است كه اسباب و عوامل طبيعى هر چه دارند از ناحيه او دارند، و به فرمان او هستند، اگر به دنبال دارو می رويم و شفا از آن مىطلبيم بدان جهت است كه او آن اثر را به دارو بخشيده است.
كوتاه سخن اينكه دعا يك نوع خود آگاهى و بيدارى دل و انديشه، و پيوند باطنى با مبدأ همۀ نيكي ها و خوبي ها است، لذا در سخنان حضرت على (ع) مىخوانيم: "خداوند دعاى غافلدلان را مستجاب نمىكند"[5].[6]
با توجه به توضیحاتی که داده شد دعا ارتباط قلبی و روحی است از جانب کسی که تمام وجودش نیاز است به سوی کسی که بی نیاز مطلق است و هر چه که باعث زیاد شدن این ارتباط است مطلوب است (البته به شرط این که از دایرۀ شرع بیرون نباشد).
از آن جا که دعاهای وارده از طرف شیعیان، دعاهایی است که از امامان شیعه که همان اهل بیت پیامبر (ص) هستند، به ما رسیده است، و به سفارش پیامبر (ص) تمسک به آنها و پیروی از آنان باعث نجات است،[7] علاوه این که به اعتراف شیعه و اهل سنت آنان در دعا و نیایش سرآمد انسان ها بوده اند، بدیهی است که دعاهای وارده از طریق آنها به واقع و اجابت نزدیک تر است و این یک فرصت مناسبی است که باید آن را غنیمت شمرد.
پی نوشتها:
[1] مؤمن، 60.
[2] اصول كافى، ج 2، ص 338، باب فضل الدعاء و الحث عليه، ح 3.
[3] آئين زندگى، ص 156، نقل از تفسیر نمونه.
[4] نمل، 62.
[5] اصول كافى، ج 2، ص 342، باب الاقبال على الدعاء ح 1.
[6] تفسير نمونه، ج 1، ص 641 و 643.
[7] در حدیث مشهور« ثقلین»که در منابع حدیثی شیعه و اهل سنت به طور متواتر نقل شده است رسول گرامی اسلام(ص) فرمودند:«انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی اهل بیتی ما ان تمسکتم بهما لن تضلوا بعدی ابداً فانهما لن یفترقا حتی یردا علی الحوض»، ترمذی، صحیح ، ج 2، ص 380 ؛احمد بن حنبل، مسند، ج 3، ص 17.
http://farsi.islamquest.net