پرسش :

شیعه به چه کسی می گویند؟


پاسخ :
واژه "شیعه" در لغت به معنای "پیرو" و "یاور"[1] و نیز به معنای "منهاج و دین یکسان داشتن" آمده است و در اصطلاح میان مسلمانان، وابستگی ویژه‏ای به پیروان حضرت علی (ع) پیدا کرده است. در مورد پیروان آن حضرت نیز در معانی متعددی همچون دوستدار و محبّ حضرت علی (ع)، یا کسی که حضرت علی (ع) را از عثمان برتر می داند، و یا کسی که حضرت علی (ع) را از عثمان و دو خلیفه نخستین و همه صحابه برتر می داند، نیز به کسی که به جانشینی بلا فصل حضرت علی (ع) اعتقاد دارد، استعمال شده است.
علماى اسلام تعاريف گوناگونى را از شيعه بيان كردند از جمله:
1. شهيد الثانى در كتاب شرح اللمعه مى‏گويد: شيعه كسى است كه از على (ع) پيروى كند و دنبال او باشد و امامت او را بر ديگران مقدم بدارد. گر چه به ائمۀ ديگر اعتقاد نداشته باشد. و شامل اماميه، زيديه، اسماعيليه (كه ملحد نباشند) و... .
2. شيخ مفيد در كتاب الموسوعه مى‏گويد: شيعه كسى است كه از على (ع) پيروى كند و او را بر ساير صحابه رسول ا... (ص) مقدم بدارد و معتقد باشد كه على (ع) امامى است كه از جانب رسول الله يا با اراده خداوند منصوب شده است. همانگونه كه پيروان ائمه اثنى عشر به (نص) يعنى به انتخاب صريح و آشكار معتقد هستند.
3. شهرستانى در كتاب الملل و النحل مى‏گويد: شيعه كسانى هستند كه على (ع) را مشايعت و پيروى كنند و به امامت او نصاً و وصية معتقد باشند، چه به صورت آشكار و يا نهان. و معتقد باشند كه امامت از اولاد او خارج نيست، اگر امامت در غير اولاد على باشد يا غصبى است و يا از بابت تقيه نزد ديگرى سپرده است.
به هر حال، بهترین تعریف برای این واژه آن است که بگوییم: "شیعه کسی است که جانشینی حضرت علی (ع) را از راه نصّ ثابت دانسته و حضرت علی (ع) را سزاوارترین شخص برای جانشینی پیامبر اکرم (ص) می داند".
پس واژه شیعه مفهومی عام است که طبق تعریف پذیرفته شده همه فرقه‏ها و گروه های شیعی؛ مانند زیدیه، کیسانیه، اسماعیلیه و... را شامل می شود.
از پیروان اهل بیت (ع) با واژه‏های دیگری همچون: جعفری، طالبی، خاصّه، علوی، فاطمی، امامی و... نیز تعبیر می کنند.

پی نوشت:
[1] قرآن كريم واژۀ لغوى شيعه را در چهار مورد بيان كرده است، از جمله: «و ان من شيعته لا براهيم»، (83 صافات)؛ «هذا من شيعته و هذا من عدوّه» (15 القصص).

منبع: http://farsi.islamquest.net
نسخه چاپی