پرسش :
اگر عایشه ام المومنین بود و قرآن پاکی ایشان را اعلام کرده است ،چطور با امام علی (ع) در جنگ جمل جنگید؟ آیا امام علی اشتباه کرد یا خدا؟!!
پاسخ :
در پاسخ این سؤال چند نکته باید توضیح داده شود:
1. معنای ام المؤمنین بودن همسران پیامبر: در آیه 6 از سوره احزاب خداوند خطاب به مومنان می فرماید:"پیامبر نسبت به مومنان از خودشان سزاوار تر است و همسران وی در حکم مادران مومنان هستند. ..." این آیه در صدد بیان حکم حرمت ازدواج با همسران پیامبر است که در آیه دیگری از قرآن خداوند می فرماید:« ...و شما حق نداريد رسول خدا را آزار دهيد، و نه هرگز همسران او را بعد از او به همسرى خود درآوريد كه اين كار نزد خدا بزرگ است!»[1]این آیه بیشتر از این دلالتی ندارد.[2]
2. اغلام طهارت همسران پیامبر در قرآن: اگر منظور از پاکی در سؤال پاکی مطلق و همه جانبه که مفاد آیه تطهیر است باشد؛ باید بگوییم آیه تطهیر مربوط به پیامبر اکرم (ص)،امام علی(ع)،فاطمه (س)،امام حسن(ع) و امام حسین(ع) است و شامل همسران همسران پیامبر (ص) نمی شود.
اما گواهی قرآن به پاک بودن همسران پیامبر از تهمت انجام عمل منافی عفت(داستان افک)،به این صورت بوده است که در یکی از جنگ ها و غزوات پیامبر، که یکی از همسران ایشان (بر طبق بعضی از روایات اهل سنت عایشه، و بر طبق برخی دیگر ماریه)[3] نیز حضور داشت، به عللی، همسر ایشان از قافلۀ در حال برگشت، عقب ماند. منافقین مدینه چون از این موضوع با خبر شدند، برای ضربه زدن به وجهه پیامبر (ص)، به همسر ایشان، تهمت انجام عمل خلاف عفت زدند. خداوند جهت دفاع از آن حضرت، این تهمت را رد کرده و بر طهارت همسر پیامبر از این تهمت تاکید می کند. [4] در این آیه به پاکی آن زن و دیگر زنان ایشان از مسائل خلاف عفت تصریح شده است . این تصریح قرآن نه تنها دفاع از طهارت و پاکی همسران پیامبر که دفاع از آبروی پیامبر اکرم (ص) و نبوت است. زیرا چنین تهمت ناروایی اخلال در امر رسالت است. ولی این اعتراف قرآن به معنای عصمت زنان پیامبر از هر گونه خطا و اشتباه و نسیان (همانند عصمت معصومین (ع))نیست. زیرا قرآن از دو تن از همسران پیامبر اکرم (ص) که مرتکب خطا شده و بعضی از اسرار آن حضرت را افشا کردند خواسته است که توبه کنند؛ و می فرماید:« اگر شما دو نفر (افشاگر راز و شنونده آن) به سوى خدا توبه بريد (مىسزد، زيرا) كه دلهايتان (از حق) منحرف شده، و اگر بر ضد او ياور هم باشيد پس (بدانيد كه) مسلّما خداوند خود و جبرئيل و مرد شايسته مؤمنان، ياور او هستند، و فرشتگان نيز پس از آنها پشتيبانند. اگر او شما را طلاق دهد اميد است كه پروردگارش به جاى شما او را همسرانى دهد كه بهتر از شما باشند، (زنانى) تسليم خدا، مؤمن، مواظب طاعت، توبهكار، عبادت كننده، روزه بگير، شوهر كرده و دوشيزه.»[5] بر طبق همه تفاسیر شیعه و اهل سنت این دو زن ( گوینده سرّ و شنونده آن به ترتیب) حفصه و عایشه بودند.[6] در این آیات به صراحت از مخالفت این دو زن با خواسته پیامبر(ص) و تهدید خداوند به طلاق آنان توسط پیامبر (ص)، سخن می گوید. حال با ارتکاب خطای فاحش مخالفت با پیامبر آیا امکان ندارد بعد از وفات پیامبر (ص)، این خطا ها از آنها (زنان پیامبر )ایشان صادر شود؟ آیا مخالفت اینان با امامت و ولایت عجیب تر از مخالفت با نبوت است؟ در حالی که همه مذاهب اسلامی متفقند که بعد از کشته شدن عثمان قطعا امام علی (ع) ، خلیفه چهارم رسول خدا بوده و اطاعت از او بر همگان واجب است پس مسلماً خروج بر امام علی (ع)، خروج بر پیامبر (ص) به حساب می آید. علاوه بر این در قرآن از زنان پیامبر (ص) خواسته شده است که در خانه خود بنشینند وتقوا پیشه کنند.[7]، آیا خروج و شرکت در یک جنگ علنی بر ضد ولی امر مسلمین در راستای این آیه قرآن است یا مخالفت با آن؟!.
پی نوشتها:
[1] احزاب/53.
[2] تفاسیر زیادی از اهل سنت ، تصریح دارند که منظور از ام المومنین بودن همسران پیامبر، حرمت ازدواج و عظمت احترام آنان است.
نک: شوکانی،محمد بن علی، فتح القدیر،ج4،ص 302، دار ابن کثیر، دمشق، 1414 ؛ جصاص، احمد بن علی، احکام القرآن،ج5،ص 225،دارالاحیاء،بیروت، 1405 ؛ بیضاوی، عبدالله بن عمر،انوار التنزیل و اسرار التاویل، ج4،ص 225 ، دارالاحیاء التراث، بیروت،1405 ؛ اندلسی، ابوحیان، البحر المحیط فی التفسیر، ج8،ص 454، دارالفکر،بیروت،1404.
[3] تفسیرقمی،ج2،ص99.
[4] نور/11.
[5] تحریم/4و5.
[6] طباطبایی،محمد حسین، ترجمه المیزان، ج19،ص555،جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم ، 1374ش ؛ فتح القدیر،ج5، ص 298؛ انوار التنزیل،ج5، ص 224؛ البحر المحیط فی التفسیر، ج10، ص 210.
[7] احزاب/33
منبع: http://farsi.islamquest.net
در پاسخ این سؤال چند نکته باید توضیح داده شود:
1. معنای ام المؤمنین بودن همسران پیامبر: در آیه 6 از سوره احزاب خداوند خطاب به مومنان می فرماید:"پیامبر نسبت به مومنان از خودشان سزاوار تر است و همسران وی در حکم مادران مومنان هستند. ..." این آیه در صدد بیان حکم حرمت ازدواج با همسران پیامبر است که در آیه دیگری از قرآن خداوند می فرماید:« ...و شما حق نداريد رسول خدا را آزار دهيد، و نه هرگز همسران او را بعد از او به همسرى خود درآوريد كه اين كار نزد خدا بزرگ است!»[1]این آیه بیشتر از این دلالتی ندارد.[2]
2. اغلام طهارت همسران پیامبر در قرآن: اگر منظور از پاکی در سؤال پاکی مطلق و همه جانبه که مفاد آیه تطهیر است باشد؛ باید بگوییم آیه تطهیر مربوط به پیامبر اکرم (ص)،امام علی(ع)،فاطمه (س)،امام حسن(ع) و امام حسین(ع) است و شامل همسران همسران پیامبر (ص) نمی شود.
اما گواهی قرآن به پاک بودن همسران پیامبر از تهمت انجام عمل منافی عفت(داستان افک)،به این صورت بوده است که در یکی از جنگ ها و غزوات پیامبر، که یکی از همسران ایشان (بر طبق بعضی از روایات اهل سنت عایشه، و بر طبق برخی دیگر ماریه)[3] نیز حضور داشت، به عللی، همسر ایشان از قافلۀ در حال برگشت، عقب ماند. منافقین مدینه چون از این موضوع با خبر شدند، برای ضربه زدن به وجهه پیامبر (ص)، به همسر ایشان، تهمت انجام عمل خلاف عفت زدند. خداوند جهت دفاع از آن حضرت، این تهمت را رد کرده و بر طهارت همسر پیامبر از این تهمت تاکید می کند. [4] در این آیه به پاکی آن زن و دیگر زنان ایشان از مسائل خلاف عفت تصریح شده است . این تصریح قرآن نه تنها دفاع از طهارت و پاکی همسران پیامبر که دفاع از آبروی پیامبر اکرم (ص) و نبوت است. زیرا چنین تهمت ناروایی اخلال در امر رسالت است. ولی این اعتراف قرآن به معنای عصمت زنان پیامبر از هر گونه خطا و اشتباه و نسیان (همانند عصمت معصومین (ع))نیست. زیرا قرآن از دو تن از همسران پیامبر اکرم (ص) که مرتکب خطا شده و بعضی از اسرار آن حضرت را افشا کردند خواسته است که توبه کنند؛ و می فرماید:« اگر شما دو نفر (افشاگر راز و شنونده آن) به سوى خدا توبه بريد (مىسزد، زيرا) كه دلهايتان (از حق) منحرف شده، و اگر بر ضد او ياور هم باشيد پس (بدانيد كه) مسلّما خداوند خود و جبرئيل و مرد شايسته مؤمنان، ياور او هستند، و فرشتگان نيز پس از آنها پشتيبانند. اگر او شما را طلاق دهد اميد است كه پروردگارش به جاى شما او را همسرانى دهد كه بهتر از شما باشند، (زنانى) تسليم خدا، مؤمن، مواظب طاعت، توبهكار، عبادت كننده، روزه بگير، شوهر كرده و دوشيزه.»[5] بر طبق همه تفاسیر شیعه و اهل سنت این دو زن ( گوینده سرّ و شنونده آن به ترتیب) حفصه و عایشه بودند.[6] در این آیات به صراحت از مخالفت این دو زن با خواسته پیامبر(ص) و تهدید خداوند به طلاق آنان توسط پیامبر (ص)، سخن می گوید. حال با ارتکاب خطای فاحش مخالفت با پیامبر آیا امکان ندارد بعد از وفات پیامبر (ص)، این خطا ها از آنها (زنان پیامبر )ایشان صادر شود؟ آیا مخالفت اینان با امامت و ولایت عجیب تر از مخالفت با نبوت است؟ در حالی که همه مذاهب اسلامی متفقند که بعد از کشته شدن عثمان قطعا امام علی (ع) ، خلیفه چهارم رسول خدا بوده و اطاعت از او بر همگان واجب است پس مسلماً خروج بر امام علی (ع)، خروج بر پیامبر (ص) به حساب می آید. علاوه بر این در قرآن از زنان پیامبر (ص) خواسته شده است که در خانه خود بنشینند وتقوا پیشه کنند.[7]، آیا خروج و شرکت در یک جنگ علنی بر ضد ولی امر مسلمین در راستای این آیه قرآن است یا مخالفت با آن؟!.
پی نوشتها:
[1] احزاب/53.
[2] تفاسیر زیادی از اهل سنت ، تصریح دارند که منظور از ام المومنین بودن همسران پیامبر، حرمت ازدواج و عظمت احترام آنان است.
نک: شوکانی،محمد بن علی، فتح القدیر،ج4،ص 302، دار ابن کثیر، دمشق، 1414 ؛ جصاص، احمد بن علی، احکام القرآن،ج5،ص 225،دارالاحیاء،بیروت، 1405 ؛ بیضاوی، عبدالله بن عمر،انوار التنزیل و اسرار التاویل، ج4،ص 225 ، دارالاحیاء التراث، بیروت،1405 ؛ اندلسی، ابوحیان، البحر المحیط فی التفسیر، ج8،ص 454، دارالفکر،بیروت،1404.
[3] تفسیرقمی،ج2،ص99.
[4] نور/11.
[5] تحریم/4و5.
[6] طباطبایی،محمد حسین، ترجمه المیزان، ج19،ص555،جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم ، 1374ش ؛ فتح القدیر،ج5، ص 298؛ انوار التنزیل،ج5، ص 224؛ البحر المحیط فی التفسیر، ج10، ص 210.
[7] احزاب/33
منبع: http://farsi.islamquest.net