پرسش :

محدوده ی كارایی عقل در اسلام تا كجاست و در چه جایی و تا كجا می‌توان از آن بهره برد؟


پاسخ :
عقل با ارزش‌ترین نیرویی است كه خداوند در وجود انسان قرار داده و دارای تقسیمات و مراتبی است.
1. عقل نظری؛ كه كارش درك و شناخت واقعیت‌ها و قضاوت در باره ی آنهاست.
2. عقل عملی؛ همان قوه ای است که کنش و رفتار آدمی را کنترل می کند، یا كارش درک باید ها و نباید هاست و در واقع عقل عملی مبنای علوم زندگی است و مورد قضاوت در عقل عملی این است که این کار را بکنم یا نکنم؟
از آن جا كه عقل،‌ پدیده‌ای از پدیده‌هاست و هر پدیده‌ای محدود است،‌ طبیعی است كه حیطه و گستره ی كارش نمی‌تواند نامحدود باشد. پس‌ محدوده ی كار و فعالیت عقل در حیطه ی مخلوقات است و توان محدودی در شناخت خدا دارد و به ذات و کنه خدا که نامحدود است، راهی ندارد.
عقل می تواند در حوزه ی قوانین تکوین و تشریع به فعالیت بپردازد و به فهم آنها نایل آید، گرچه در هر دو حوزه نمی تواند بی نیاز از وحی باشد و دست عقل از مسائلی همچون جزئیات معاد و مناطات احکام، کوتاه است و به راهنمایی های شرع نیاز دارد.

منبع: http://farsi.islamquest.net
نسخه چاپی