پرسش :

آيا ارتباط با موجودات عوالم ديگر از طريق استعمال مواد مخدر و مشروبات الكلى و يا بعضى علوم غريبه امكان دارد، و اگر ممكن باشد آنچه انسان از آن موجودات مى‏فهمد، واقعى است؟


پاسخ :
موضوع "ارتباط با ارواح" و "ارتباط با موجودات عوالم دیگر" و نیز اطلاع از امور پنهانی توسط موجودات نا محسوس از نکات بحث انگیز است، جهت یافتن پاسخ مورد نظر، به مقدمات زیر توجه فرمایید:
1. از مجموع آیات، روایات و نیز توضیحاتی که حکمای اسلامی پیرامون "خلقت" و مراتب آن داده اند استفاده می شود که:
الف- دامنه ی خلقت، به همین دنیای محسوس محدود نشده، عوالم دیگر با موجودات و زبانی متفاوت، وجود دارد.[1]
ب- هر عالم، ساکنین مخصوص به خود را دارد که فرشتگان، شیاطین و اجنه فقط چند نمونه ی آنند.
ج- در هر عالم، اتفاقات و اخباری ویژه و منحصر به فرد، جریان دارد.
د- این عوالم، همه در یک سطح نبوده و برخی نورانی محض و بعضی تاریک (ظلمانی) محض اند و از این جهت دسته ای علوی و سطح بالا و پاره ای دیگر سفلی و سطح پائین هستند.
2. انسان – با توجه به حس غریزی کنجکاوی – جویای ارتباط و آگاهی نسبت به آن عوالم است، اما باید دقت نماید که خیلی از راه ها مثل استفاده از مواد مخدر و مشروبات الکلی، یا از اساس او را به جایی نمی رسانند و به خیال پردازی شخص دامن می زنند،[2] یا ابزار نامناسب در این راه تلقی می شوند و علاوه بر آثار منفی ای که به جای می گذارند به آگاهی های حاصله از آنان اطمینانی نیست.
3. گفته می شود: یکی از راه های کسب آگاهی از عوالم دیگر، برقراری ارتباط با ارواح است.
در این رابطه به نکات زیر توجه نمایید:
الف- چنین ارتباطی به عنوان يک واقعيت، پذيرفتنی است؛ زيرا منابع اسلامی اين مطلب را در موارد زيادی تاييد کرده است که به عنوان نمونه می توان به ارتباط و سخن گفتن پيامبر (ص) با ارواح مشرکان کشته شده در جنگ بدر[3] و ارتباط آن حضرت با ارواح مؤمنين در قبرستان بقيع[4] و ارتباط و صحبت حضرت علی (ع) با ارواح مردگان،[5] اشاره کرد.
ب- روح وقتي كه احضار مي‌شود چنان نيست كه واقعاً در خارج ماده، تحقق يافته باشد، بلكه روح شخص مورد نظر در مشاعر احضار كننده حاضر شده و او آن را از راه تلقين پيش روي خود احساس مي‌كند و سخناني از او مي‌شنود، نه اين كه واقعاً و در خارج مانند ساير موجودات مادي و طبيعي حاضر شود.[6]
ج- برای ارتباط نياز به مراقتب ها و رياضت هاي بسياري است، رياضت هايي كه منجر به اين حالت مي‌شود گاهي مشروع است و گاهي نامشروع، رياضت هاي مشروع در نفوس پاك نيروي سازنده ايجاد مي‌كند و رياضت هاي نامشروع نيروي‌ شيطاني، و هر دو ممكن است منشاء این ارتباط گردند كه اولي مثبت و مشروع و دومي مخرب و نامشروع است.[7]
د- هیچ اعتباری در خصوص صحت گفته های ارواحی که احضار شده یا اجنه یا پیشگویی منجمان وجود ندارد.
پس نبايد و نمي توان ادعاي هر کسی که مدعی ارتباط با ارواح و ... است، را پذيرفت.[8]
علاوه اگر ارتباط واقعا برقرار شده باشد، به همه ی آن پيام هايي که توسط ارواح فرستاده می شود، نمی توان عمل کرد؛ زيرا چه بسا پيامی که به فرد مدعی ارتباط، رسيده باشد، از ارواح خبيثه صادر شده باشد و....
ه- قاعده کلی برای شناسايي ييام های صحيح ارواح اين است که پيام ها نبايد با اصول اديان الاهی و دعوت پيامبران منافات داشته باشد. بنابراين، برای شناخت پيام های درست از پيام های نادرست، بايد اوّل دين و دستورات پيامبران و اولياء الله (ائمه ی معصومين) را بخوبی شناخت و آن گاه با سنجش پيام ها با تعاليم اديان الاهی و به ويژه اسلام، درستی و نادرستی آنها را مشخص نمود.
و- پيام هایی که ارواح می فرستند (بر فرض صحت ارتباط و صحيح بودن پيام ها و صدور آنها از ارواح پاک) برای ما هيچ گونه التزامی نمی آورد؛ زيرا آنچه را که لازم بوده است که انجام دهيم يا ترک کنيم، اسلام برای ما بيان کرده است و ديگر نيازی به استمداد از دستورات ارواح نداريم. تنها به صورت يقين به ارتباط با ارواح و يقين به مؤمن بودن آن روح می توانيم (اختيار داريم) که از رهنمودهای آن استفاده کنيم، که رسيدن به چنين يقين و اطمينانی نيز بسيار مشکل است. با اين حساب بايد از خير پيام های دريافت شده در اين ارتباط ها، گذشت.
4. گفته شده است از راه های کسب آگاهی از عوالم دیگر استفاده از علوم غریبه است، اما باید دقت کرد که:
اوّلاً: در مواردی مثل آنچه از علوم در "لوح محفوظ الاهی" مندرج است، کسی جز خدا (و در مواردی که به ائمه ی اطهار (ع) اذن آگاهی بدهد) به آن دسترسی ندارد و نمی تواند از آن آگاه شود.[9]
ثانیاً: در مواردی اگر چه با علومی همانند رمل و جفر، می توان به آگاهی هایی رسید و برخی از مراجع هم، یادگیری آنان را حرام نداسته اند، اما گفته اند: به شرط این که به همان علوم اصلیش بدون نقصان و اشتباهی، دست پیدا شود.[10] ولی این علوم هم به نحو ناقص به دست ما رسیده[11]! و لذا آن دسته از علمایی که آن را می دانسته اند، از تعلم آن پشیمان شده و آن را به فرزندان خود نیز یاد نداده اند.[12]
بنابراین، نمی توان به کلیه ی نتایج حاصله از علم رمل و جفر هم اعتماد کامل داشت.
5. دیدگاه فقها و دانشمندان اسلامی در این باره:
- برخی از فقها، احضار روح را مطلقا حرام می دانند[13] و برخی دیگر می فرمایند: اگر از راه های صحیح صورت بگیرد، در صورتی جایز است که موجب ضرر، اذیت و آزار آن روح یا احضار کننده یا حاضران، نشده و جنبه ی تحمیل و اجبار نداشته باشد.[14]
- استفاده از هیپنوتیزم نیز صد در صد خالی از اشکال نیست[15] و اگر در حین انجام آن هم کار خلافی صورت نگیرد، اما برای اغراض صحیحی از قبیل درمان نباشد، اشکال دارد.[16]
- تعلم و بکارگیری علم سحر و جادوگری حرام و ممنوع است، مگر آن که در جهت ابطال سحر دیگری باشد.[17]
حضرت امیر المومنین (ع) در این باره می فرمایند:
«کسی که سحر بیاموزد – چه کم باشد و چه زیاد – کافر شده و رابطه ی او با خداوند به طور کلی قطع می گردد ...».[18]
- استفاده از راه های فال گیری جهت پیشگویی و فال گیری، ممنوع و پرداخت و دریافت پول در قبال آن حرام است.[19]
- تسخیر اجنه نیز چنانچه از طریق علم سحر یا کمک گرفتن از شیاطین باشد، حرام است (حتی اگر موجب ضرر یا اذیت کسی نباشد).[20] برخی از علمای اهل سیر و سلوک نیز فرموده اند: اگر شخصی به احضار اجنه و ارتباط با آنان بپردازد، عاقبت به خیر از دنیا نمی رود.[21]
حال با عنایت به نکات مطرح شده به چند پرسش، دقت فرمایید:
1. از بین گزینه هایی که در ذیل می آید، کدامیک از اولویت برخوردار است؟
الف- انسان با عوالم نورانی ارتباط برقرار کند؟
ب- انسان با عوالم ظلمانی ارتباط برقرار نماید؟
یقیناً شما گزینه ی الف را ترجیح خواهید داد.[22]
2. با عنایت به محدودیت فرصت عمر و فزونی نیازهای واقعی و خبرهایی که لازم است از آن مطلع باشیم، کدام گزینه را ترجیح می دهید؟
الف- از کلیه خبرهای درست و نادرست مطلع باشید؟
ب- فقط در جریان خبرها و مسائل صادق و ضروری باشید؟
ج) هم از مسائلی با خبر باشید که درست است و هم از مسائل نادرست؟( حتی اگر توان شناخت صحیح از غیر صحیح را هم داشته باشید).
به نظر می رسد، گزینه ی "ب" عاقلانه ترین راه است.
حال با در نظر گرفتن عاقلانه ترین گزینه ها، چنین نتیجه گیری نموده و پاسخ می دهیم:
1. باید عمر عزیز، در راهی صرف شود که مقدماتش نورانی و پاک بوده و نتیجه ای پاک بر جا می گذارد.
2. قطعاً راه ارتباط با موجودات نورانی عالم، از طریق تاریکی مانند: استعمال مواد مخدر، مشروبات الکلی نیست.
3. راه های یاد شده، "شیطانی" بوده و علاوه بر این که نیروهای شیطانی به خبرهای مطابق با واقع دسترسی ندارند، موجب نزدیکی به شیطان می گردد.[23]
پی نوشتها:
[1] همچنان که در سوره ی حمد، با تعبیر «رب العالمین» به تعدد عوالم اشاره شده و روایاتی از قبیل آنچه علامه مجلسی در کتاب بحارالانوار، ج57، ص 319، گرد آورده، بدان دلالت دارد.
[2] بحث پیرامون این نوع از ابزارها و این که آیا واقعا آگاهی های حاصله بعد از استعمال مواد مخدر از توهمات است و منشاء خیالی دارد، در فرصت دیگری بدان پرداخته خواهد شد.
[3] - بحار الانوار، ج6، ص254، احوال البرزخ و القبر و العذاب.
[4] - بحار الانوار، ج22، ص472، وصيته عند قرب وفاته.
[5] - من لا يحضره الفقيه، ج1، ص179.
[6] علامه طباطبائي، الميزان، ترجمه ی فارسي، ج1، ص 366؛ تفسير نمونه، زير نظر مكارم شيرازي، ج1، ص382.
[7] همان.
[8] حضرت آيت الله مکارم شیرازی در اين زمینه فرموده اند: ارتباط با ارواح را به عنوان يک واقعيت، می توان پذيرفت، ولی نبايد از نظر دور داشت که اين مسئله مورد سوء استفاده عده زيادی قرار گرفته است...، مکارم شيرازی، ناصر، عود ارواح، به نقل از احد زمرديان در کتاب حقييقت روح.
[9] صراط النجاة، آیة ا... تبریزی، ج6، ص391، م 1405.
[10] استفتائات، آیة الله اراکی، ص259، م27.
[11] ر.ک.: سینمای معرفت، زندگی نامه ی آیت الله میرزا کاظم تبریزی.
[12] رک: ماهنامه ی کیهان فرهنگی، ویژه نامه ی مصاحبه با فرزند آیت الله مرعشی نجفی، سید محمود مرعشی می گوید: پدرم این علوم را می دانست ولی به ما یاد نداد و می فرمودند: از یادگیری آن پشیمانم و اشتباه کرده ام.
[13] تحرير الوسيلة، ج1، كتاب المكاسب و المتاجر؛ المكاسب المحرمة، م16، امام خميني، ارتباط با ارواح و امثال آن را ملحق به سحر و كهانت دانسته و حرام مي‌دانند؛ جامع الاحکام، آیت الله صافی گلپایگانی، ج1، ص287، م985.
[14] صراط النجاة، آیت الله خوئی، ج1، ص422، م1222.
[15] جامع المسائل، آیت الله فاضل لنکرانی، ج1، ص643، م2220.
[16] استفتائات، آیت الله مکارم شیرازی، ج1، ص155، م 559.
[17] صراط النجاة، آیت الله تبریزی، ج5، ص343، م1105.
[18] «من تعلم شیئاً من السحر قلیلاً او کثیراً فقد کفر و کان اخر عهده بربه ...»؛ وسائل‏الشيعة، ج17، ص 148.
[19] استفتائات، آیت اراکی، ص127، م9؛ جامع الاحکام، آیت صافی گلپایگانی، ج1، ص287، م983؛ استفتائات، آیت الله مکارم شیرازی، ج1، ص156، م565-563.
[20] صراط النجاة، آیت الله تبریزی، ج5، ص343، م1108.
[21] از مرحوم آیت الله حاج شیخ عباس قوچانی، وصی و شاگرد مرحوم آیت الله قاضی طباطبائی چنین نقل شده.
[22]این نکته بدیهی است که مرتبط شدن در آن واحد با هر دو عالم نور و ظلمت میسر نیست؛ زیرا راه اتصال با عوالم نورانی، اجتناب کامل از راه های ظلمانی است.
[23]طبق این آیه ی شریفه که: «و ان الشیاطین لیوحون الی اولیائهم»؛ شیطان ها مطالب و نکاتی را از راهی مخفی به دوستان خود القا و انتقال می نمایند، انعام، 6، 121؛ با این حساب، اگر انسان چیزی هم از این طریق به فهمد، معلمش شیطان است و صد البته که شیطان، کاری جز فریب ندارد و برای نیل به این هدف، صد حرف و خبر راست می زند تا در صد و یکمین، کارش را انجام دهد! همچنان که وقتی شیطان به حضرت یحیی عرض کرد: می خواهم به تو پنج نصیحت کنم تا هیچ گاه گمراه نشوی و بعد یکی یکی بیان نمود تا به پنجمی رسید، ایشان به شیطان فرمودند: برو! و نمی خواهم نصیحت پنجم را بگویی چون تو کارت وسوسه است و در پنجمی کارت را انجام می دهی، به نقل از کتاب مواعظ اخلاقی آیت الله بهجت، نوشته ی باقر زاده.

منبع: http://farsi.islamquest.net
نسخه چاپی