پرسش :
در آیۀ "جعل الظلمات و النور"، چنانچه ظلمات به معنای تاریکی تفسیر شود که در کتب تفسیری به معنای عدم نور آمده است، آیا عدم، جعل پذیر است؟ اگر این آیه دلالت به جعل دو اصل اولیۀ خلقت دارد یعنی نور و ماده اولیه ای که به صورت پودر سیاه بدون خاصیت است، آیا این معجزه قرآن نیست؟ خصوصا این که به صورت جمع، ظلمات بکار رفته که ماده قابل شماره است؟
پاسخ :
همان طور كه روز و روشنایی آیت و آفریدۀ خداوند است؛ شب و ظلمت نیز آیت و آفریدۀ خداوند است. خداوند می فرماید: "ما شب و روز را دو نشانه توحید و عظمت خود قرار دادیم، سپس نشانه شب را محو كرده، و نشانه روز را روشنىبخش ساختیم". معنای جعل در آیۀ مورد نظر به همان معنای خلق و ایجاد است، منتها از آن جایى كه كلمه "خلقت" در اصل ماخوذ از "خلق الثوب" است و در معناى آن تركیب یافتن از اشیاى گوناگون ماخوذ است، و نور و ظلمت از تركیب چیزى با چیز دیگر موجود نشده است، از این جهت در خصوص نور و ظلمت به جاى "خلقت" تعبیر به "جعل" فرموده، و شاید از همین جهت بوده كه خلقت را به ایجاد آسمان ها و زمین كه در آن تركیب راه دارد، اختصاص داده است.
از طرفی در كنار عدم مطلق، عدم مضاف نیز داریم كه منظور ،عدم مضاف به وجود است، مانند عدم شنوایی، عدم بینایی و...، شنوایی و بینایی كه دو امر وجودی و موجود هستند و عدم آنان به تبع آنان قابل تصور است. برای ما تصور كسی كه مبتلا به عدم شنوایی است به راحتی قابل تصور است، این نیست، مگر به این خاطر كه این عدم به وجود اضافه شده است و عدم مضاف بهرهای از وجود دارد، اگر عدم محض بود هرگز قابل تصور نبود. جعل ظلمت نیز به این ترتیب است كه خداوند با محو نور ظلمت را ایجاد می كند.
منبع: http://farsi.islamquest.net
همان طور كه روز و روشنایی آیت و آفریدۀ خداوند است؛ شب و ظلمت نیز آیت و آفریدۀ خداوند است. خداوند می فرماید: "ما شب و روز را دو نشانه توحید و عظمت خود قرار دادیم، سپس نشانه شب را محو كرده، و نشانه روز را روشنىبخش ساختیم". معنای جعل در آیۀ مورد نظر به همان معنای خلق و ایجاد است، منتها از آن جایى كه كلمه "خلقت" در اصل ماخوذ از "خلق الثوب" است و در معناى آن تركیب یافتن از اشیاى گوناگون ماخوذ است، و نور و ظلمت از تركیب چیزى با چیز دیگر موجود نشده است، از این جهت در خصوص نور و ظلمت به جاى "خلقت" تعبیر به "جعل" فرموده، و شاید از همین جهت بوده كه خلقت را به ایجاد آسمان ها و زمین كه در آن تركیب راه دارد، اختصاص داده است.
از طرفی در كنار عدم مطلق، عدم مضاف نیز داریم كه منظور ،عدم مضاف به وجود است، مانند عدم شنوایی، عدم بینایی و...، شنوایی و بینایی كه دو امر وجودی و موجود هستند و عدم آنان به تبع آنان قابل تصور است. برای ما تصور كسی كه مبتلا به عدم شنوایی است به راحتی قابل تصور است، این نیست، مگر به این خاطر كه این عدم به وجود اضافه شده است و عدم مضاف بهرهای از وجود دارد، اگر عدم محض بود هرگز قابل تصور نبود. جعل ظلمت نیز به این ترتیب است كه خداوند با محو نور ظلمت را ایجاد می كند.
منبع: http://farsi.islamquest.net