پرسش :

1. معنای نزول القرآن چیست؟ 2. مرحله و مرتبه نزول القرآن چگونه است؟ 3. فلسفه تدریجی بودن نزول القرآن چیست؟


پاسخ :
1. معنای نزول: اصل نزول به معناى فرود آمدن است، چنان كه در مفردات و مصباح و اقرب گفته شده است. عبارت راغب چنين است: «النّزول فى الاصل: هو انحطاط من علوّ» در باره باران آمده: "أَ أَنْتُمْ أَنْزَلْتُمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ الْمُنْزِلُونَ" واقعة: 69. آيا شما آن را از ابر فرود آورده‏ايد يا ما فرود آورندگانيم؟
2. مرحله و مرتبه نزول قرآن: همان طور كه براى هر چيزى چهار نحوه وجود است: وجود لفظى، وجود كتبى، وجود ذهنى و وجود خارجى، وحی نیز همین چهار گونه وجود را دارا است:
الف. وجود كتبى قرآن همان است كه ظاهر و هويدا است.
ب. وجود لفظى آن قرائتِ قرائت کنندگان از معصومان و ملائكه گرفته تا عموم مردم است.
ج. وجود ذهنى و علمى قرآن نيز چند قسم است: وجودى در لوح نفس، وجودى كه از عالم امر بامر حق تعالى تنزّل نموده در قلب رسول (ص)؛ يا آن معانى غيبي كه هنگام قرائت به قلب قارى القا مي گردد؛
د. وجود عينى اجمالى كه اصل قرآن و حقيقت آن است كه از مصدر جلال احدى صادر گشته است،
3. فلسفۀ تدریجی بودن نزول: حکمت نزول تدریجی و تفریق قرآن، مقارن شدن علم و عمل به قرآن و تمامیت یافتن استعداد مردم در تلقی آن است. به عبارت دیگر؛ نزول آیات قرآنی به تدریج و بند بند و سوره سوره و آیه آیه، به خاطر تمامیت یافتن استعداد مردم در تلقی معارف اصلی و اعتقادی و احکام فرعی و عملی آن است و به مقتضای مصالحی است که برای بشر در نظر بوده و آن این است که علم قرآن با عمل به آن مقارن باشد و طبع بشر از گرفتن معارف و احکام آن زده نشود، معارفش را یکی پس از دیگری درک نماید تا به سرنوشت تورات دچار نشود که به خاطر این که یک باره نازل شد، یهود از تلقی آن سر باز زد و تا خدا کوه را بر سرشان معلق نکرد حاضر به قبول آن نشدند.
منبع: http://farsi.islamquest.net
نسخه چاپی